3.7 Bedrog (deel 4)

Als Trump niet wint, bestaat hij niet. Daarom móet hij winnen. Altijd. Met alles. Dat doel heiligt alle middelen. Dat gold voor hem als leerling op de New York Military Academy, dat gold voor hem als president van de Verenigde Staten en dat gold voor hem na zijn pijnlijke ondergang begin jaren ’90. Die periode in zijn leven was als een moordaanslag op zijn zelfbeeld, dat hij in 1987 in The Art of the Deal zo zorgvuldig had bijgepoetst. Halverwege de jaren ’90 was Donald Trump puur aan het overleven, jarenlang achtereen. Alan Marcus, zijn PR-manager in die tijd kon het zich allemaal nog levendig herinneren. In de TV-documentaire The Trump Dynasty¹ zei Marcus: ‘Back in the nineties Donald went through a terrible period of time.’

Trump had teveel betaald voor het Plaza Hotel en voor de Trump Shuttle en zijn casino’s gingen na elkaar failliet. Zijn scheiding kostte miljoenen, die hij niet had, dus ook moest lenen van de bank, zonder erbij te vertellen waar hij het voor nodig had. Bovendien werden zijn zakelijke fiasco’s publiekelijk bekend, wat zijn naamsbekendheid vergrootte, maar zijn imago tijdelijk verwoestte.

Marcus herinnerde zich: ‘He was not the fair haired boy that he had been when he was building Trump Tower, he was in a steady decline and maybe $4 billion in corporate debt. The myth was broken. The papers were now going after him instead of just doing press releases. It was very bad. He was in real trouble.’

De krantenkoppen spraken nare boekdelen: ‘$2 billion hangover’, ‘Trump fails to cut deal’ en ‘Trump slump’. Dat was onverdraaglijk voor de narcistische Trump. Marcus vertelde dat de Trump Organization op het punt stond de salarissen niet meer te kunnen betalen, waardoor Trump geld moest lenen van zijn vaders familiefonds, misschien wel de ultieme vernedering. Hij had zijn vader allang overtroffen, dacht hij, en nu moest hij alsnog nederig zijn hand ophouden om gered te worden. Lenen van zijn vader was een gevoelig punt, zo bleek uit Trumps ‘deposition’ in 2007, voor zijn rechtzaak tegen biograaf O’Brien. In O’Briens boek had Trump gezegd: ‘I had zero borrowings from [my father’s] estate … I give you my word.’ Onder ede besloot hij dichter bij de waarheid te blijven, zonder het tijdstip van de lening te specificeren.

Advocaat: ‘Mr. Trump, have you ever borrowed money from your father’s estate?’

Trump: ‘I think a small amount a long time ago. I think it was like in the $9 million range’. ²

Trumps imago, dat hij in de achterliggende 25 jaar met zoveel moeite had opgebouwd en dat zo belangrijk was voor zijn identiteit en zijn gevoel van eigenwaarde, lag halverwege de jaren ’90 objectief gezien aan diggelen. Maar objectief is iets heel anders dan subjectief. Subjectief was er nog genoeg om op voort te bouwen. Misschien was zelfs een comeback mogelijk.

De objectieve waarheid was dat Donald had gefaald als zakenman, als zoon, als echtgenoot en als vader. Falen in vrijwel alle opzichten was verschrikkelijk voor Trump. Die waarheid onder ogen zien dat hij op vrijwel alle fronten had gefaald was vele malen moeilijker voor hem dan die waarheid te ontkennen en te verdraaien in zijn eigen voordeel. Daar was hij al bovengemiddeld bedreven in en nu was het noodzakelijk dat hij er nóg beter in werd. Bovendien was er één aspect waarin Trump niet had gefaald. Hij had niet gefaald in zijn levenslange doel om beroemd te worden – niet onbelangrijk in het aan beroemdheden verslaafde Amerika. Daarmee had de waarheid definitief afgedaan.

Donald Trump was een nationale beroemdheid en stond nog immer in de belangstelling van de media. Of het nu goede of slechte publiciteit was, hij vond altijd wel een manier om het spotlight op zichzelf te richten. Daar kon de Winnaar in hem zich aan vasthouden. Er zat dus nog levenskracht in zijn personage. Als persoon had hij misschien gefaald, maar als ‘merk’ was hij springlevend. Als hij dat zou kunnen uitbouwen, zou het allemaal toch nog goed komen. Wat de meeste mensen zich niet realiseren is dat Trumps vermogen om mensen te bedriegen in hoge mate had bijgedragen aan zijn comeback in de jaren ’90 en daarna.

Hij had nog altijd zijn beroemde naam, die door zijn jarenlange verkoopverhalen werd geassocieerd met glamour en succes. Trumps Public Relations-manager Alan Marcus herinnerde zich dat de penibele situatie van de Trump Organization in de jaren ’90 uiteindelijk ertoe leidde dat de organisatie zichzelf opnieuw uitvond, met de merknaam als fundament: ‘Sometimes you’re forced into something by the way nature takes you. And it was the best thing that ever happened to Donald.’³

Marcus zei dat de banken Trump na alle faillisementen geen geld meer wilden lenen, maar Trumps naam stond nog altijd op de gebouwen: ‘When it became more difficult to finance, the Trump name still had value. You put the TRUMP name on a building, the resale value of the apartments was pretty good, higher. There was a quality attributed to it, because Donald made it a quality.’

Op een gegeven moment kwam Marcus op het lumineuze idee om de witte badjassen die zo vaak werden gestolen uit de casinohotels te gaan verkopen: ‘I jokingly said: why don’t we sell them? I said we can put that dumb Trump crest on them, which looks like it’s 300 years old, but it’s like 3 days old. And sure enough, the Trump crest went on the bathrobes. We were selling them for $26 a piece – they cost us $3. And before you knew it, it was Trump soap, it was Trump this, it was Trump that.’

Als Alan Marcus met ‘that dumb Trump crest’ het ‘familiewapen’ van Trump bedoelde, had hij gelijk dat dat inderdaad oud leek, maar het niet was.

Het wapen van Donald Trump, dat bijvoorbeeld te zien is op de golfcarts van de Trump National Golf Club in Bedminster, New Jersey, was niet op een frisse manier ontstaan, zo bleek uit een artikel in The New York Times in 2017.⁴ Het wapen stamde oorspronkelijk uit 1939 en werd destijds door de Britse autoriteiten toegekend aan Joseph Edward Davies, de derde man van Marjorie Merriweather Post, die Mar-a-Lago had gebouwd. Trump had Mar-a-Lago gekocht in 1985 van de nabestaanden. Hij had zich het Davies-familiewapen toegeëigend, zonder toestemming te vragen en zonder een vergoeding te betalen.

Anno 2020 kunnen we vaststellen dat Trump niet voor niets de derde president in de Amerikaanse historie is die is impeached. ‘He got caught,’ zouden de Democraten zeggen, nadat het Congres een klacht van een klokkenluider onder ogen had gekregen. Maar dat had wel bijna drie jaar geduurd. Trumps leven wemelt van de kleine en grote vergrijpen waarop hij is betrapt, maar in verreweg de meeste gevallen niet voor verantwoordelijk is gesteld, laat staan gestraft. Ook niet voor het oneigenlijke gebruik van iemands familiewapen.

Trump wijzigde slechts één detail in het wapen: hij verving de letters ‘INTEGRITAS’ (Latijn voor ‘integriteit’) door ‘TRUMP’. Hoe symbolisch.⁵

De familie Davies heeft indertijd serieus overwogen om een rechtzaak aan te spannen, maar zag daar van af op advies van senator Joseph Tydings, een kleinzoon van de oude Davies. Tydings zei: ‘I knew him and the way he operates. The way he operates, you don’t sue Trump, because you’ll be in court for years and years and years.’ Over zijn grootvader zei Tydings: ‘He would be rolling over in his grave to think he was using his crest.’

PR-manager Alan Marcus blikte terug: ‘But he had to find new sources of revenue, because the banks were no longer interested in doing business with Donald Trump.’ Over de rol van Trumps derde boek in de jaren ’90, toen de Trump Organization nog diep in de problemen zat, zei Marcus: ‘Donald knew that he had to show that that was in his past, that he had to talk about his comeback. And so he started to having a book penned, Trump: The Art of the Comeback. It was The Comeback of the Year, The Comeback of the Decade, The Comeback of the Century.’

Donald Trump bleek in die tijd opmerkelijk stressbestendig, althans aan de buitenkant. Alan Marcus herinnerde zich uit die uiterst moeilijke periode halverwege de jaren ‘90: ‘I would walk in Donald’s office for one reason or another , he was calm. He would never even ask me about it.’ Het is dezelfde overlevingsstrategie, verpakt als stoïsche houding, waardoor president Trump niet geïnteresseerd was in de hoogte van de Amerikaanse staatsschuld, die door zijn beleid anno 2019 (nog voor de coronacrisis) groter was dan $1 triljoen, een onverantwoord hoog bedrag na een recordlange periode van economische groei. Ogenschijnlijk zou president Trump kunnen zeggen: ‘The country was under water for $1 trillion and I slept very well’,  of zijn minister van financieën zou constateren: ‘He was calm. He would never even ask me about it.’ Maar het was schijn, een vorm van welbewuste ontkenning, net als ruim 20 jaar eerder. Achter de schermen stond het er begin 2020 echt niet goed voor. En het zou door de coronacrisis alleen nog maar erger worden. Veel erger.

Trump zou tijdens de coronacrisis dezelfde overlevingsstrategie inschakelen als voor hem had gewerkt in de jaren ’90. Hij was alleen geïnteresseerd in getallen die lieten zien hoe goed hij en zijn mensen het allemaal deden. Toen in juni 2020 het aantal besmettingen in Amerika weer opliep, nadat de meeste staten hun lockdown hadden opgeheven, getuigden vier van zijn gezondheidsexperts in het Congres dat zij zich zorgen maakten over de aanpak. Hen werd ook gevraagd wanneer zij de president voor het laatst hadden gesproken. Dat bleek al meer dan twee weken daarvoor te zijn geweest.

De president zelf was drukker bezig geweest met zijn herverkiezing, liep overal rond zonder mondkapje, hield zich totaal niet aan de ‘social distancing’ richtlijnen van zijn eigen experts  en had de corona Task Force nog net niet ontbonden. De term die hij gebruikte voor de heropening van de Amerikaanse economie was ‘America’s Comeback’. Steve Scalise, de Minority Whip (leider van de Republikeinse minderheid) in het Huis van Afgevaardigden, twitterde begin juni alvast het goede nieuws, om zijn president te steunen.⁶

Op 24 juni 2020 liet Trump zich interviewen door FoxNews, terwijl hij in Arizona voor de stalen muur op de grens met Mexico stond. Het was de elevator pitch van een zittend president die graag herkozen wilde worden, terwijl het land leed onder een coronapandemie, de ergste virusuitbraak sinds de Spaanse griep in 1918, de grootste economische teruggang sinds de jaren ‘30 en de grootste protestdemonstraties sinds de jaren ’60. De sales pitch duurde precies 1 minuut en 1 seconde.⁷

Dit is de volledige reclametekst:

‘So I think we’re doing really well. The jobs are back.

We were doing unbelievably well until the pandemic, the virus came over from China and that really – we had to close our country. We saved millions of lives by doing it, as you know. Millions and millions of lives. And now we’re putting our country back. And it’s going very quickly.

The jobs are up to a level that nobody’s ever seen before. Two weeks ago we had a jobs number that was the best in history, the best that we ever had. We had a retail sales number last week that was unbelievable. It’s coming back very fast. It’s coming back a lot faster than anybody thought possible. And I think you’re gonna see something very special.

So we built the strongest economy in history once. And we had to close it, in order to save potentially millions of lives. And we did a great job with it, the people did a great job with it. Now we’re rebuilding the economy.

The third quarter will be really great, which is coming up. The third quarter is going to be very, very good. Next year is going to be one of the best years we’ve ever had.’

Wow! Die man moeten ze president maken! Of wacht even, hij ís het al bijna vier jaar lang. Daarom klopte er iets niet in Trumps verkoopverhaal. Amerika, met slechts 4% van de wereldbevolking, had 25% van het aantal coronadoden in de wereld (op dat moment waren er al meer dan 124.000 Amerikanen aan het virus overleden), under his watch. Het land kampte met een werkloosheid van 13%, waarvan de banen langzaam aan het terugkomen waren. Maar het is ideaal om met getallen te goochelen. Als je van 100 naar 50 zakt, krimp je met 50%; als je van 50 naar 100 terugveert, groei je met 100%. De komende groeicijfers kunnen dus records worden, om uiteindelijk weer terug bij af te zijn.

Hoe kon de leider van het land dan zeggen het goed ging?

Trump kon dat omdat hij dat al veel vaker had gedaan. Onwelgevallige feiten zaten hem nooit in de weg en zijn sales pitch moest er altijd voor zorgen dat die feiten zijn kopers evenmin in de weg zaten. Met dergelijke feiten viel hij ze dus nooit lastig. Tijdens een verkiezing zijn de kiezers de kopers. Dan moet hij zichzelf (opnieuw) aan hen verkopen, als een verkoper van een haperende tweedehands auto, waarvan hij eigenhandig de kilometerteller 100.000 km heeft teruggezet, en de roestgaten met stopverf en een laagje verf heeft afgedekt. Terwijl er nog elke dag tussen de 300 en de 1000 Amerikanen aan het virus overleden, en in een groeiend aantal staten het aantal besmettingen steeg, zei Trump met droge ogen tegen Sean Hannity op FoxNews dat de pandemie bijna over was. Het was opnieuw ‘fading away’,⁸ net zoals hij had gezegd in het begin, toen die bewering ook al niet klopte, maar dat gaf niet. Wie was er nog geïnteresseerd in de feiten? Zijn aanhang waarschijnlijk niet.

In zijn pitch zat ook nog een andere veelgebruikte truc van hem. Hij sprak van ‘millions and millions of lives we saved’. Hij refereerde aan de meest dramatische voorspellingen in het begin van de pandemie, uiteenlopend van 1,5 tot 2,2 miljoen Amerikaanse slachtoffers, als er helemaal niets tegen het virus ondernomen zou worden. Je moest dus echt alles fout doen en bovendien de hele bevolking en alle bestuurders ervan weerhouden ook maar iets te ondernemen om dat aantal te bereiken. Door dat als referentie te gebruiken, kon Trump claimen dat 100.000 coronadoden ‘a pretty good job’ zou zijn. Maar toen die symbolische grens ruim werd overschreden, veranderd Trump ook zijn taalgebruik en noemde hij maar liever helemaal geen exacte getallen meer.

In zijn deposition in 2007, voor de rechtzaak die hij zelf had aangespannen tegen Tim O’Brien, over de hoogte van zijn vermogen, werd Trump betrapt op een soortgelijke overdrijving. Die had hij, of beter gezegd zijn ghostwriter, opgeschreven in zijn boek Trump, How to Get Rich, in 2004. Hij beschreef van hoe ver hij terug was gekomen met zijn comeback, door aan te geven hoeveel hij in het rood had gestaan begin jaren ’90: ‘I owed billions upon billions of dollars – $9,2 billion to be exact’.⁹

De logica was duidelijk: hoe groter zijn dieptepunt was geweest, hoe knapper zijn comeback. Het getal klopte alleen niet. Zijn schulden waren destijds groot, maar niet meer dan $1-3 miljard. Leugenfactor 3 tot 9.

Maar het is niet aan Trump besteed om de schuld van het liegen op zich te nemen. Dit keer legde hij de schuld bij de co-auteur, zijn medewerkster Meredith McIver. Dit keer kwam het beter uit dat hij ‘zijn’ boek niet zelf had geschreven, want dan was hij ook niet verantwoordelijk voor de fouten.

Trump: ‘I pointed it out to the person who wrote the book’.

Advocaat: ‘Right after she wrote the book?’

Trump: ‘That’s correct’.

Daarna liet de advocaat Trump een ander boek zien dat hij drie jaar later met dezelfde McIver had geschreven, en vroeg Trump een alinea voor te lezen, wat hij deed.

Trump las hardop voor uit het boek: ‘In fact, I was $9 billion in debt’.

Hetzelfde bedrag. Dezelfde fout. En weer was het  McIvers schuld, volgens Trump.

Trump: ‘She probably forgot’.

Advocaat: ‘And when you read it, you didn’t correct it?’

Trump zei over het boek, waar zijn eigen naam in grote, gouden hoofdletters op stond als co-auteur: ‘I didn’t see it. I read it very quickly’.¹⁰

Trumps pitch bij de ‘Border Wall’ op 24 juni 2020 deed mij ook om een andere reden denken aan Trumps deposition in 2007. Wat hij daarin onder ede tegen O’Briens advocaten had gezegd gaf 13 jaar later namelijk nog steeds een relevant kijkje in zijn belevingswereld als verkoper.

Advocaat: ‘Have you ever lied in public statements about your properties?’

Trump: ‘I try and be truthful. I’m no different from a politician running for office. You always want to put the best foot forward.’

Die hele verklaring uit 2007 besloeg maar liefst 170 pagina’s, teveel om hier gedetailleerd te bespreken. Toen de Washington Post een lange lijst met vragen over de deposition stuurde naar de Trump campagne in 2016, met een overzicht van alle onware en onbewezen statements, en met de vraag of Trump een van deze bevindingen wilde tegenspreken of spijt had van een van zijn uitspraken, gaf hij op geen van de gestelde vragen antwoord.

Dit was dezelfde man die in 2016 zijn Republikeinse opponent Ted Cruz ‘Lyin’ Ted’ noemde, zijn Democratische opponent Hillary Clinton in een tweet uitmaakte voor ‘A PATHOLOGICAL LIAR’ en in zijn opening speech zijn volgelingen op de Republican National Convention voorhield: ‘I will present the facts plainly and honestly’.¹¹

Maar de feiten ‘plainly and honestly’ presenteren heeft Donald Trump nog nooit gedaan. Hij zou niet weten hoe dat moest. Dus daar zou hij als president echt geen verandering in brengen. Hij bleef een onbetrouwbare verkoper, erop uit om de mensen op te lichten. De Wall Street Journal had net als de Washington Post Trumps deposition uit 2007 bestudeerd. In dat artikel stond ook een mooie uitspraak van Trump. Op een bepaald moment had hij de advocaten van O’Brien uitgelegd hoe belangrijk het was om zijn projecten altijd in het best mogelijke licht af te schilderen: ‘Would you like me to say, oh, gee, the building is not doing well, blah, blah, blah, come by, the building – nobody talks that way. Who would ever talk that way?’¹²

Met andere woorden: geef mij één goede reden om de waarheid te vertellen als dat de kans vergroot dat ik mijn produkt niet verkoop – die bestaat niet. Verwacht dus niet van president Trump dat hij ineens ging vertellen hoe zijn economie, de effecten van zijn coronabeleid en de resultaten van zijn aanpak van de protestdemonstraties er écht voorstonden. Who would ever talk that way?

Zelfs als Donald Trump een sterk verhaal vertelt over hoe hij iemand heeft bedrogen, is het verstandig om na te gaan of het klopt. Een van zijn favoriete verhalen bijvoorbeeld ging over hoe Trump de maatschappij die eigenaar was van Holiday Inn middels een slimme truc had overtuigd om zijn partner te worden in een casino in Atlantic City. Hij claimde dat hij zijn bouwopzichter had geïnstrueerd het braakliggende bouwkavel te laten lijken op ‘the most active construction site in the history of the world’.

Zoals de anecdote beschreven stond in The Art of the Deal, waren er zo veel vrachtwagens en bulldozers aarde en puin aan het verschuiven en gaten aan het vullen dat toen de bazen van Holiday Inn kwamen kijken het leek alsof ‘we were in the midst of building the Grand Coulee Dam’.  Trump claimde dat zijn stunt ervoor had gezorgd dat de deal was doorgegaan. Eén klein probleem, vertelde Al Glasgow, Trump’s consultant voor casino-aangelegenheden, aan ghostwriter Tony Schwartz: ‘It never happened’. Er waren misschien een of twee vrachtwagens geweest, meer niet.¹³ Trump liegt zelfs als hij opschept over hoe hij iemand heeft opgelicht.

Sportverslaggever Rick Reilly schreef een heel boek over de leugens en het bedrog van Trump op en rond de golfbaan en noemde het Commander in Cheat. Daarover meer in een later hoofdstuk. Reilly constateerde dat Trump niet alleen valsspeelde tijdens het golfen. Daarna liegt hij consequent over zijn resultaten. Hij verzint en hij overdrijft, altijd in zijn eigen voordeel. Reilly had er een passende term voor bedacht: ‘Trump’s cheating during a round is legendary, but his cheating after the round is just as sharp. His score always gets what I call the Trump Bump. He may wrap up a very sketchy 77 at noon. On the ride home, it’ll be 75. By dinner, 72.’

Reilly: ‘It’s not just golf scores that get the Trump Bump. It’s also net worth, crowd sizes, body weight – up or down – whatever makes him the winner.’¹⁴ Reilly hoorde de ‘Trump Bump’ soms in extremere vorm, bijvoorbeeld toen hij Trump hoorde vertellen hoeveel geld hij in een golfbaan investeerde. Het begon meestal bij $100 miljoen. Trump zei dan: ‘I’m putting in $100 million into this course. By the time I’m done, it’ll be the most expensive course in the world.’¹⁵ Vervolgens liep het bedrag gestaag op. Al snel was het ‘$150 million’, en dan ‘$200 million’, om eventueel te eindigen bij ‘$250 million’, ofschoon Trump ook wel eens heeft beweerd dat hij ‘$325 million’ had gestopt in Trump Aberdeen, zijn golfclub in Schotland. Dat is niet eens fysiek mogelijk, volgens Reilly. Trump claimde dat zijn golf course in Los Angeles een investering had gevergd van ‘$264 million’. Dat dat een astronomisch grote leugen was werd bekend toen Trump zijn advocaten opdracht gaf de Los Angeles County Assessor’s afdeling aan te klagen. Reilly: ‘They said it was only worth $10 million. So, Trump was only off by $254 million’.¹⁶ Leugenfactor 25.

De term ‘Trump Bump’ kreeg een nieuwe betekenis toen CNBC op 30 april 2018 een nieuwsbericht plaatste met de kop ‘JP Morgan upgrades New York Time Co as it thrives under ‘Trump Bump’ news cycle’. Beursanalisten van JP Morgan, een grote Amerikaanse bank, hadden opgemerkt dat het presidentschap van Trump goed was voor de abonnee- en winstcijfers van The New York Times. Daardoor verhoogden zij de status van de aandelen van ‘neutral’ naar ‘overweight’, met een groeiende winstverwachting voor de volgende twee jaar. Aandelen van het media-concern, dat Trump zelf graag aanduidde met ‘failing New York Times’, presteerden 20% beter in 2018 dan het S&P 500-gemiddelde. Dankzij Trump.¹⁷

Zo zijn er duizenden voorbeelden als we de factcheckers van de Washington Post mogen geloven. Op de officiële website van Trump Los Angeles stond eerst dat de golfclub $5 miljoen aan liefdadigheid had gedoneerd sinds de opening. Reilly: ‘The only problem was they actually hadn’t donated anywhere near $5 million. In a lengthy investigation, NPR could only document $800.000 in donations, and most of that was free rounds and free brunches.’¹⁸ Leugenfactor 6. Toen Reilly doorvroeg werd de claim van de website afgehaald.

In een ander onderzoek had verslaggever David Fahrenthold van de Washington Post bekeken wat er waar was van Trumps bewering dat hij miljoenen had gedoneerd aan goede doelen. De kop van het artikel, geplaatst in juni 2016, tijdens de campagne, zei genoeg: ‘Trump promised millions to charity. We found less than $10,000 over 7 years’. Alleen in mei 2016 vervulde hij een belofte van vier maanden daarvoor, om $1 miljoen te doneren aan een nonprofit-groep die families van veteranen helpt. In de voorafgaande 15 jaar had Trump elke keer als hij een nieuw project aankondigde – The Apprentice, Trump Vodka, Trump University, een boek, nog een boek, en nog een boek – beloofd een deel van de opbrengsten te schenken aan een goed doel.

Fahrenthold had opgeteld dat het totaalbedrag meer dan $8,5 miljoen zou moeten zijn geweest. Openbare documenten lieten zien dat Trump in die 15 jaar $2,8 miljoen had gedoneerd middels een stichting die daar voor was opgericht, en niets sinds 2009. Sinds 2008 had Trump niets meer gedoneerd aan de stichting.

Een woordvoerder van Trump beweerde dat hij miljoenen had geschonken buiten de stichting om, maar elk spoor van bewijs daarvoor ontbrak. Hope Hicks zei namens Trump: ‘There’s no way for you to know or understand’. Uitgebreid onderzoek vond een spoor van voorbeelden waarbij Trump zijn toezeggingen niet of spaarzaam was nagekomen. Recentelijk ontbrak elk spoor. Van de 188 ‘charities’ die door de Washington Post waren benaderd, omdat die enige link hadden met Trump, op zijn gala’s kwamen of door hem in het openbaar waren geprezen, wilden 44 geen commentaar geven, en reageerden 48 helemaal niet. Van de organisaties die wel reageerden hadden er 85 niets ontvangen en 11 wel. Van hen was de meest recente de Police Athletic League van New York City. Die had in 2009 maar liefst $9.999 gekregen van Trump.

Alles bij elkaar geteld had Trump volgens het Washington Post-artikel sinds 2001 $3,8 miljoen gedoneerd aan goede doelen. Veel geld, maar niet voor de gemiddelde Amerikaanse miljardair. Ter vergelijking: Stanley Druckenmiller, volgens Forbes ongeveer even vermogend als Trump, had $120 miljoen gedoneerd in één jaar, 2013. Wat Trump onderscheidde van ander miljardairs, volgens verslaggever Fahrenthold, was niet wat hij gaf, maar hij beloofde te gaan geven. Dat kan natuurlijk alles te maken hebben gehad met het feit dat hij in die tijd helemaal geen miljardair was.

Zo beloofde hij in 1989 bij de presentatie van Trump: The Game, een soort Monopoly-bordspel, dat het $20 miljoen binnen zou brengen voor ‘charity’: ‘I am acting as an agent for charities’. Los van het feit dat niemand het spel kocht en het project flopte, zei hij in een rechtzaak, aangespannen door de man die zei dat Trump het idee van hem had gestolen: ‘Are you asking me whether or not I took the check … and endorsed it over to a charity? Who would ever do that?’ ¹⁹

Eh, dat was toch wat hij had beloofd?

Maar nee. Geld weggeven zonder er iets voor terug te krijgen. Who would ever do that?

Trump gebruikte ‘zijn’ nieuw verworven familiewapen niet alleen om zijn golfclubs enig cachet te geven. Het wapen verschafte ook de broodnodige status aan een nieuw initiatief om zijn duizenden nietsvermoedende fans hun geld te ontfutselen: een heuse nep-universiteit. Trump University was een initiatief uit 2005 dat pas 11 jaar later werd ontmanteld, nadat Trump was gekozen tot president van de Verenigde Staten.

Trump University was het idee van een management consultant, Michael Sexton, om Trumps naam te verbinden aan een online vastgoedcursus, maar al snel had het zich ontwikkeld tot een concept met reallife seminars met professors die persoonlijk door Trump uitgekozen zouden worden. Sexton zelf had geen ervaring op vastgoedgebied. Trump kreeg een aandeel van 93% en stopte er $5 miljoen in om de onderneming op te starten. Hij zou die investering terugverdienen plus nog een geschatte $5 miljoen. Klein bier, zou je denken, maar voor Trumps ego zal het beslist belangrijk zijn geweest: een eigen universiteit, naar hem genoemd.

Belangrijker was echter het gegeven dat meer dan 5.000 mensen, waaronder vele gepensioneerden en weduwen, een geschatte $40 miljoen betaalden om een opleiding te krijgen onder leiding van Trump, die er persoonlijk niets of bijna niets aan had bijgedragen, afgezien van de marketing. De cursussen bleken waardeloos, het waren seminars van matige kwaliteit, zonder toetsing, zonder cijfers en zonder college degree na afloop.²⁰ James Zirin schreef in zijn boek Plaintiff in Chief:²¹ ‘Trump University was a fraud from start to finish. It wasn’t a “university” at all. Although Trump let on that Trump University was an accredited academic institution, even featuring a school crest, it was not.’ Trumps ‘opleiding’ kreeg van de autoriteiten geen accreditatie en geen licentie, waardoor het gebruik van de term ‘universiteit’ illegaal was. Zelfs na herhaalde waarschuwingen bleef hij de term gebruiken van 2005 tot 2010.’

In 2011 werd de Trump University, inmiddels opererend onder de naam Trump Entrepeneur Initiative opgedoekt. Meer dan 3.700 studenten hadden aanklachten ingediend wegens fraude. Velen hadden hun spaarcenten of pensioengeld gestopt in een waardeloos produkt. Het tijdschrift New York verwoordde het als volgt: ‘The students at Trump University once constituted some of the biggest Trump fans in America. Until they realized Trump had conned them. Then they sued to get their money back.’²² Trump lanceerde een mediacampagne tegen de lawsuit en claimde een 98% approval rate. Ook dat was een leugen. Instructeurs zetten studenten onder druk om hoge cijfers te geven, maar de realiteit was dat 25% van de deelnemers hun geld terugeisten. Een van hen concludeerde: ‘I had been truly scammed.’²³ De ondertitel van Zirins boek luidt notabene ‘A portrait of Donald Trump in 3500 lawsuits’. 3500 rechtzaken! Zirin begint zijn boek met de eed die Trump als president aflegde met de belofte ‘to take care that the laws be faithfully executed.’²⁴ Hoe ironisch.

Op 8 november 2016 werd Donald Trump gekozen tot president. Tien dagen later kwam de Trump University zaak eindelijk voor de rechter, wegens ‘consumer fraud’. Michael Sexton, de initiator, zei onder ede dat in feite ‘none of the professors at the live events were handpicked by Trump’ . Zirin schrijft: ‘Jason Nicholas, a sales executive, testified to the deception that Trump would be “actively involved” in students’ education to lure them in. “This was not true,” he said.’²⁵ Trump werd met alle namen en foto’s van de instructeurs en mentors geconfronteerd. Hij kon er niet één van identificeren. Trump werd gevraagd: ‘Did you do anything personally to confirm the expertise of any of the Trump University mentors?’ Trump antwoordde, nu onder ede: ‘No I didn’t.’

Het lijkt erop dat Trump alleen nog wel eens de waarheid vertelt als hij onder ede staat, iets wat zijn advocaten dan ook ten allen tijde proberen te voorkomen.

Zakenman Trump zei in 2005: ‘We’re going to have professors and adjunct professors that are absolutely terrific. Terrific people, terrific brains, successful … The best. We are going to have the best of the best and honestly if you don’t learn from them … and these are all people that are handpicked by me … then you’re just not going to make it in terms of the world of success … We’re going to teach you better than the business schools are going to teach you, and I went to the best business school.’²⁶ Sounds good.

Helaas, door het woordje ‘honestly’ konden we weten dat hier iets niet klopte.

Zo praat een ‘con artist’, zoals de inschrijvers van Trump University – ‘I had been truly scammed’ – en de redacteur van de Forbes 400 – ‘I realized that I had been conned’ – zich allemaal pas veel later zouden realiseren. Zirin citeerde in zijn boek een verwijzing naar het piramidespel van Bernie Madoff: ‘victims of con artists often sing the praises of their victimizers until the moment they realize they have been fleeced.’²⁷

In totaal schikte Trump in drie verschillende zaken aangaande deze kwestie, voor $25 miljoen, zonder schuld te bekennen (zo had hij dat ooit geleerd van Roy Cohn). Dit voorbeeld is ook instructief vanwege de gelijkenis met zijn latere verhalen tijdens zijn campagne. Voldoende kiezers geloofden Trumps beweringen in 2016. Als president bleef hij dergelijke verkoopverhalen vertellen, zowel tegen Amerikanen als tegen de rest van de wereld.

President Trump zei in 2020:  ‘Forging peace between Israelis and Palestinians may be the most difficult challenge of all. All prior administrations from President Lyndon Johnson have tried and bitterly failed, but I was not elected to do small things or shy away from big problems … My vision presents a win-win opportunity for both sides … As everyone knows, I have done a lot for Israel … Therefore, it is only reasonable that I have to do a lot for the Palestinians or it just wouldn’t be fair … We’ll never have a team like we have right now.’ Sounds good.

Helaas, we konden weten dat hier iets niet klopte.

Op 27 januari 2020 stonden twee presidenten op één podium, tijdens een verkiezingsjaar. Eén van hen was ‘impeached’ wegens machtsmisbruik en obstructie en de ander was 6 uur eerder aangeklaagd wegens corruptie. De mannen hadden onderling het land van de Palestijnen verdeeld zonder enige inbreng van de Palestijnen zelf, zoals de Europese landen ooit het continent Afrika onder elkaar hadden verdeeld zonder enige inbreng van de Afrikanen zelf, of zoals de blanke kolonisten ooit de reservaten hadden aangewezen voor de indianen, wiens land zij hadden ingepikt. Allemaal natuurlijk in het belang van de Palestijnen, de Afrikanen en de indianen zelf.

Trump vertelde wel een gloedvol verkoopverhaal: ‘This is the first time Israel has authorized the release of a conceptual map illustrating the territorial compromises it’s willing to make … I want this deal to be a great deal for the Palestinians … Today’s agreement is a historic opportunity for the Palestinians to finally achieve an independent state of their very own. After 70 years of little progress, this could be the last opportunity they will ever have … This map will more than double the Palestinian territory and provide a Palestinian capital in eastern Jerusalem’.

Trump vervolgde zijn verhaal met meer loze beloften: ‘our vision will deliver a massive commercial investment of $50 billion into the new Palestinian state … 1 million great new Palestinian jobs will be created. Their poverty rate will be cut in half. Their GDP will double and triple and much-needed hope, joy, opportunity, and prosperity will finally arrive for the Palestinian people.’

Geen enkele Palestijn geloofde Trump en Netanyahu, noch in hun goede intenties. En terecht.²⁸

Van Donald Trump wisten we inmiddels al voldoende om hem nooit op zijn woord te kunnen geloven, en Benjamin Netanyahu was geen haar beter. In januari 2020 werd hij aangeklacht wegens omkoping en fraude. De Financial Times schreef: ‘He has dismissed the charges as a politically motivated witch hunt’. Waar hadden we die tekst eerder gehoord? Netanyahu’s argumentatie klonk al net zo vertrouwd: ‘The objective is to topple a strong prime minister from the rightist camp and thus to remove the rightwing from leadership for many years’.

Die opmerking maakte hij (op de foto in het midden) op 24 mei 2020, buiten de rechtzaal, voordat daar de eerste zitting zou plaatsvinden van zijn corruptie-rechtzaak. Hij had nog geprobeerd zijn aanwezigheid af te wenden. Zijn advocaten claimden dat zijn beveiligers de coronarichtlijn voor ‘social distancing’ niet zouden kunnen naleven, maar de rechter wees dat bezwaar af. Het leverde een voor Israël uniek tafereel op.

Ehud Olmert, Netanyahu’s voorganger, ging naar de gevangenis wegens omkoping, en Moshe Katsav, een voormalig president, was veroordeeld wegens verkrachting, maar zij waren destijds al afgetreden voordat hun rechtzaken begonnen, zodat een ‘showdown’ tussen een zittend premier of president en de rechterlijke macht was uitgebleven. Netanyahu’s optreden leek daarentegen meer op dat van zijn vriend Trump, die zijn impeachment door het Congres op alle fronten had bevochten, en niet was afgezet door de Senaat.²⁹

Michael D’Antonio vatte Trumps levenslange bedrog goed samen in zijn biografie The Truth about Trump: ‘Donald seems, in retrospect, to have engaged in a kind of long con. He uses whatever he thinks he can get away with to manipulate other individuals, the press and country as a whole. He understands that the news cycle makes yesterday’s statements irrelevant.‘³⁰

De consequentie van de hedendaagse, ultrakorte ‘news cycle’ is inderdaad dat Trumps leugens van gisteren als snel zijn vergeten. Ze worden vervangen door zijn leugens van vandaag, die worden opgevolgd door zijn leugens van morgen. Ondertussen wennen we er aan en schuift de grens van wat de Amerikaanse bevolking toelaatbaar acht langzaam maar zeker op. Het maakt nieuwsgierig naar de toekomst. Zal Trump er ooit de rekening voor gepresenteerd krijgen? In 2016 leverde het hem in elk geval nog de winst op in de presidentsverkiezingen.