4.12 Zelfverrijking

22 december 2017 – ‘You all got a lot richer,’ zei Trump tegen rijke leden van Mar-a-Lago, uren na het tekenen van een wet die een gigantische belastingverlaging betekende voor de rijkste Amerikanen en grote Amerikaanse bedrijven.¹

De wet bespaarde Trump zelf $15 miljoen aan belastingen en Jared Kushner $12 miljoen. De leden van Trumps inner circle, zoals Linda McMahon, Betsy De Vos, Steven Mnuchin en Rex Tillerson profiteerden volop mee. Soms is zelfverrijking, een van de top 10 kenmerken van een dictator, verborgen, maar soms is het gewoon voor iedereen te zien. Schaamteloosheid viel net buiten mijn top 10.

In 1990 had Donald Trump nog in zijn interview met Playboy Magazine beweerd: ‘I don’t think I’m greedy’, maar dat was een leugen geweest. Trump had tijdens zijn presidentscampagne geen enkel misverstand laten bestaan over zijn hebzucht: ‘My whole life I’ve been greedy, greedy, greedy. I’ve grabbed all the money I could get. I’m so greedy’.

Hij zou natuurlijk een dief van zijn eigen zak zijn geweest als hij de ongekende mogelijkheden vanuit zijn nieuwe baan om zijn portemonnee te spekken onbenut zou laten. Wat is het nut van president zijn als je die gelegenheid niet benut om wetten te tekenen in je eigen voordeel? Who would do a thing like that?

Je kan Trump van veel dingen betichten, maar niet dat hij zichzelf doelbewust tekort doet. Niemand kan daar verbaasd over zijn. Iedereen die wist dat Trump het liefste nog nooit ene rooie cent aan belasting had betaald wist dan ook dat er een onverbeterlijke leugenaar aan het woord was toen hij zei: ‘But now I want to be greedy for the United States.’³ Haha. Alleen zijn fanatieke volgers waren blind genoeg om zo’n uitspraak te geloven. Trump zal nooit het belang van zijn land boven zijn eigenbelang stellen. Maar ja, mensen geloven nu eenmaal wat ze willen geloven. En als je de president al niet kunt geloven, wie dan wel?

Dat was het grappige van Trumps nieuwe ambt. Zodra je de titel ‘president’ hebt bemachtigd, gaan mensen je woorden serieus nemen. Ze moeten wel, denken ze althans. Maar de titel ‘president’ had op de persoon Donald Trump een heel andere uitwerking, namelijk: nu kan ik alles doen en zeggen wat ik wil, niemand kan mij nog iets maken.

Eindelijk had hij alle macht, althans, dat dacht hij.

De combinatie van zakenman en president bleek een lucratief verdienmodel, precies zoals Trump al had voorzien. Wie ooit het belachelijke idee had bedacht dat je jezelf los moet maken van je zakelijke belangen zodra je president wordt had het natuurlijk niet begrepen. Waarom zou je dat doen? Dat is toch helemaal niet in je eigen belang?

Trump had het nu helemaal voor elkaar. Zijn regering was de facto de nieuwe Trump Organization, waarbij alle kosten door anderen werden gedekt en alle inkomsten naar zijn persoonlijke bankrekening werden geloodst. Alle vliegkosten van zijn heen en weer gereis tussen Washington en Palm Beach, alle kosten van zijn bezoekjes aan zijn eigen golfclubs (Trump golfde vaker dan vrijwel al zijn voorgangers), de torenhoge beveiligingskosten en de bekostiging van het verblijf van overheidsfunctionarissen in zijn eigen hotels werden voortaan door de Amerikaanse belastingbetaler voor hem betaald. Het was een ideale regeling. Waarom maakte men daar zo’n ophef over? Waarschijnlijk omdat ze jaloers op hem waren. Zoals altijd.

Bij de opening van zijn hotel in Washington had vastgoedontwikkelaar Donald Trump ook nog het volgende opgemerkt: ‘With the noticable exception of 1600 Pennsylvania Avenue [Het Witte Huis], this is the most coveted piece of real estate in Washington, D.C. – the best location.’ Het oude postgebouw was inderdaad een uitzonderlijk mooi pand, zeker voor Amerikaanse begrippen.

Op de dag van Trumps inauguratie was de hele wereld al getuige van Trumps nieuwste marketingmogelijkheden. Volgens David Cay Johnston, auteur van het boek The Making of Donald Trump (2016) en journalist van meerdere media, was de plek in Washington waar de kersverse president en zijn vrouw uit de limousine waren gestapt geen toeval: het voormalige Old Post Office and Clock Tower-gebouw.⁴

Kort voor Trumps verkiezing was het geopend onder een nieuwe naam: Trump International Hotel Washington. Komend van het Capitool stopte de stoet drie straatblokken voor Het Witte Huis, zodat het gezelschap kon uitstappen voor Trumps nieuwe hotel, om een korte wandeling te maken over Pennsylvania Avenue. De reclameboodschap is geen enkele buitenlandse regering, lobbyist of corporate interestgroep ontgaan die iets van Trump gedaan wil krijgen. Johnston concludeerde: ‘The rewards of government would now be reaped by a single man – and the people would bear the cost.’⁵

‘Today is a metaphor for what we can accomplish for this country,’ zei Donald Trump in september 2016 bij de opening van zijn nieuwe hotel op Pennsylvania Avenue, Washington, D.C.⁶ Twee maanden later werd hij gekozen tot president en ging hij even verderop wonen in Het Witte Huis. Trumps hotel in Washington werd logischerwijs de favoriete plek voor buitenlanders en lobbyisten die iets van zijn regering gedaan wilden krijgen.

Elke organisatie wilde er zijn jaarlijkse conferentie boeken en kabinetsleden voerden er graag het woord. Het tarief voor een overnachting werd verhoogd naar $653 – 32% hoger dan nabije luxe-hotels. Trump ontving $2 miljoen winst op het hotel in de eerste drie maanden na de inauguratie.⁷ Het tijdschrift New York zette een aantal voorbeelden uit de eerste maanden op een rijtje (zie ook hoofdstuk 2.5).

23 januari 2017 – Saoudi-Arabië houdt een feest in Trumps hotel in Washington nadat hun lobbyisten er al ruim van tevoren kamers hebben gehuurd. Trumps inkomsten: $270.000.

23 januari 2017 – De ambassade van Koeweit, onder druk van de Trump Organization, verplaatst haar viering van de Nationale Feestdag van het Four Seasons naar Trumps hotel.

22 maart 2017 – The American Petroleum Institute houdt haar board meeting in Trumps hotel, waar het een ontmoeting heeft met EPA-directeur Scott Pruitt (Environmental Protection Agency). Een maand later heft Pruitt boorrestricties op.

17 juli 2017 – E-sigarettenmakers houden hun jaarlijkse congres in Trumps hotel in Washington. 10 dagen later kondigt de FDA (Food and Drug Administration) aan het federale toezicht op e-sigaretten uit te stellen tot 2022.

Al snel na zijn verkiezing waren de Trumps op 16 december 2016 vertrokken naar Palm Beach, Florida, voor een verblijf van 16 dagen tijdens de Kerstdagen en Oud en Nieuw.⁸ Direct begon het geld binnen te stromen. Trumps buitenverblijf Mar-a-Lago bleek een ongekende moneymaker. Trump zette het presidentiële zegel voor alle duidelijkheid op golf-markeerders op het bijbehorende golfterrein. De exclusieve club verdubbelde per 1 januari haar toegangstarief tot $200.000, een potentiële verhoging van de inkomsten met $2 miljoen. In ruil kregen de leden persoonlijke toegang tot de president.

Om aan het Kerstdiner deel te mogen nemen en een glimp van de president-elect op te vangen had ieder van de 400 gasten een fors bedrag moeten betalen. De band speelde kerstliederen tot het opeens het volkslied ging spelen, omdat Donald en Melania Trump op dat moment binnenkwamen. Hij gaf iedereen de gelegenheid een selfie met hem te maken, waarna het koppel ging zitten om hun kerstdiner te nuttigen.

Nieuwjaarsavond werd gevierd in de grote ballroom, waar Trump zich in een korte, 10 minuten durende, speech tot de aanwezigen richtte. Tussen de menigte zag hij leden zitten en hun genodigden. Laurence Leamer schreef in zijn boek Mar-a-Lago dat Trump duidelijk onderscheid maakte tussen de mensen die aan zijn kant stonden toen het leven lastig voor hem was, en de mensen die na zijn verkiezingswinst naar hem toe kwamen. In zijn speech bedankte Trump zijn trouwe leden: ‘I want to thank my members. I don’t really care too much about their guests, because the ones I really care about are the members. I don’t give a shit about their guests. I just love my members.’ ⁹

Nee, hij zou geen president zijn voor all Americans.

Maar iedereen die hem linksom of rechtsom geld betaalde kon altijd rekenen op zijn welwillende medewerking, of woorden van gelijke strekking. Dat had het bedrijfsleven snel genoeg door.

12 april 2017 – Oxbow Carbon, een groot energiebedrijf dat voordeel zou hebben van het Keystone XL pijplijnproject, houdt zijn jaarlijkse vakantiegala op Mar-a-Lago.

9 januari 2018 – De Trumpregering opent booractiviteiten in alle staten, behalve Florida, waar olie- en gasexploratie nadelig zou zijn voor Mar-a-Lago.

26 februari 2018 – Een Israëlische charitatieve organisatie, Truth About Israel, verplaatst zijn gala naar Mar-a-Lago, uit dank voor Trumps steun aan Israël.

De zakenman Donald Trump noemde in zijn vorige leven de Foreign Corrupt Practices Act, de wet die Amerikaanse bedrijven onder meer verbiedt omkoping als middel te gebruiken, een ‘ridiculous and horrible’ wet. Geen verrassing dus dat deze wet onder zijn bewind nauwelijks nog wordt gehandhaafd.

Journalisten Joy Crane en Nick Tabor gaven hun lijst in het tijdschrift New York in april 2018 de kop ‘501 days in swampland. A constant drip of self-dealing. And this is just what we know so far…’ Die laatste zin was een terechte toevoeging. We mogen er gerust van uitgaan dat het grootste deel van de zelfverrijkings-ijsberg zich onder water afspeelde.

24 januari 2017 – Trump tekent een executive order om de Dakota Access Pipeline te versnellen. Hij claimt dat hij zijn aandelen in de organisatie die de pijplijn bouwt te hebben verkocht – ter waarde van $300.000 – maar weigert het bewijs daarvan openbaar te maken.

3 februari 2017 – Trump geeft zijn minister van Financiën de opdracht de regels voor banken af te zwakken. De waarde van banken stijgt met 30% in zijn eerste jaar, waaronder de $5 miljoen die hij zelf aan aandelen in banken bezit.

16 mei 2017 – De Republikeinse Governors Association houdt een conferentie in Trumps Golf Resort in Miami, zodat hun leden kunnen overleggen met corporate executives over de beste manieren om de nieuwe regering milieuwetgeving te laten ontmantelen en andere bedrijfsvriendelijke maatregelen te laten nemen. Trump verdient $400.000 aan de conferentie.

19 mei 2017 – Trump stelt voor het budget van HUD (Department of Housing and Urban Development) drastisch te beperken, maar wel met behoud van een subsidie van meer dan $450.000 voor een huizencomplex in Brooklyn waarin Trump een financieel belang in heeft.

19 september2017 – Een rapport onthult dat het Pentagon $130.000 per maand uitgeeft aan de huur van ruimte in Trump Tower, meer dan twee keer zoveel als andere huurders.

David Cay Johnston concludeerde: ‘Trump isn’t draining the swamp – he’s monetizing it.’¹⁰

En Trumps sekte geloofde ondertussen écht dat Trump wel even de corruptie in Washington zou aanpakken. Het tegendeel gebeurde, maar daar sloten zijn aanhangers hun ogen voor. Zij geloofden de Trump-familie namelijk, toen die beloofde zaken en regeren gescheiden te zullen houden. Waarom zouden zij liegen tegen ons?

‘The company and policy and government are completely separated. We have built an unbelievable wall in between the two,’ beweerde Eric Trump nadat zijn vader tot president was gekozen. De uitspraak was niet alleen ‘unbelievable’, maar ook een leugen die op de lachspieren werkte. De zakenman Donald Trump had bij zijn verhuizing naar Washington natuurlijk geen harde scheiding aangebracht tussen zijn zakelijke en privébelangen aan de ene kant en zijn overheidsbelangen aan de andere kant, zoals zijn voorgangers allemaal wel hadden gedaan.

Zo’n unieke kans om jezelf te verrijken kan je natuurlijk niet laten liggen. Sterker nog: 15 dagen nadat Donald had geregeld dat zijn oudste twee zonen Don Jr. en Eric de Trump Organization tijdens zijn presidentschap zouden leiden, amendeerde hij de kleine lettertes van de regeling. Op pagina 161 van het 166 pagina’s tellende formulier staat dat elk ‘net income or principal’ aan Trump moet worden betaald ‘at his request’. Kortom: Trump mag ten alle tijde een greep uit de kas doen. En natuurlijk profiteert de gehele Trumpfamilie van Donalds avontuur.

5 januari 2017 – Eric Trump vliegt naar Uruguay om de voortgang te checken van een Trump appartemententoren in aanbouw. De trip wordt betaald door de Amerikaanse belastingbetaler.

5 februari 2017 – Eric Trump spendeert $200.000 aan overheidsgeld om naar de Dominicaanse Republiek te vliegen om een Trump-project te pushen, waarbij de naam TRUMP op 17 hoge gebouwen zou komen te staan.

Ofschoon de torens hoger worden dan de lokale, Dominicaanse regels toestaan en het de belofte van Trump schendt om tijdens zijn presidentschap geen nieuwe buitenlandse deals te maken, geeft de Dominicaanse president persoonlijk toestemming. De Dominicaanse ambassadeur legt uit: ‘Here in the palace, the president’s thoughts are that this U.S. president is angry and we better not get in his way. We don’t want to get in his way.’

Trumps dochter Ivanka en Jared Kushner kregen officiële functies in Het Witte Huis, ondanks gedoe over bezwaren vanuit overheidskringen die maar geen toestemming wilden geven om Kushner de hoogste security clearance te verlenen. De president moest dat hoogstpersoonlijk accorderen.

Schoonzoon Kushner verhuisde naar Washington om de belangen van zijn familie, die met grote financiële problemen kampte, het beste te behartigen. De zelfverrijking van een dictator komt niet alleen hem, maar natuurlijk ook zijn (aangetrouwde) familie ten goede. Familie gaat altijd voor, zeker de man van Trumps favoriete kind, zijn dochter Ivanka.

24 april 2017 – Jared Kushners vader probeert financiering te krijgen voor hun vastgoedonderneming bij de minister van Financiën van de staat Qatar. De minister weigert. Een maand later ondersteunt Kushner diplomatieke acties van Saoudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten tegen Qatar.

In 2018 neemt Qatar via een Canadese investeringsmaatschappij de 99 jaar durende lease-overeenkomst over op een wolkenkrabber op het adres 666 Fifth Avenue. Net op tijd voordat de Kushners $1,4 miljard hypotheek zouden moeten betalen voor het pand. De investeringsmaatschappij, Brookfield Asset Management, beweerde dat de Qatari’s vooraf geen weet van de deal hadden. Ook de regering van Qatar claimde van niets te weten.¹²

1 november 2017 – Investeringsbedrijf Apollo Global Management leent Kushners vastgoedbedrijf $184 miljoen na een meeting met hem in Het Witte Huis. 6 weken later schrapt de SEC (Securities and Exchange Commission) een onderzoek naar Apollo’s financiëen.

3 december 2017 – Kushner blijkt geen melding te hebben gemaakt van het financieren van een illegale Israëlische nederzetting op de westelijke Jordaanoever door de stichting van zijn familie, onder zijn leiding. Net voor Trumps inauguratie probeerde Kushner de stemming over een anti-nederzettingen VN-resolutie te beïnvloeden.

3 oktober 2017 – Kushner krijgt een boete van $200 opgelegd wegens een gemiste deadline voor het opgeven van informatie nodig om een security clearance te krijgen. In april 2018 had hij zijn disclosure-formulier inmiddels 39 (!) keer moeten aanpassen wegens het niet compleet invullen van gevallen van potentiële belangenverstrengeling. Pas vele maanden later kreeg Kushner alsnog de gewenste top secret security clearance na een directe opdracht van president Trump zelf, tegen het advies in van zijn toenmalige stafchef John Kelly en van zijn veiligheidsdiensten. Desgevraagd ontkende Trump zijn eigen rol tegenover de New York Times, zoals hij vaker doet: ‘I was never involved with the security. I know that there was issues back and forth about security for numerous people, actually. But I don’t want to get involved in that stuff.’

CNN-redacteur Chris Cillizza vond het een typerend voorbeeld van Trumps presidentschap: ‘Nepotism. Ignoring the advice of career officials – and members of your own staff. And then not telling the truth when called on it. Yes, this is the Trump presidency.’¹³

Al heel snel zag Amerika een president zoals ze die nog niet eerder hadden gezien. Zijn voorgangers hadden ook financieel geprofiteerd van hun presidentschap, maar dat was doorgaans pas na hun ambtstermijn – van een presidentssalaris werd je niet rijk. En bij geen van hen was de corruptie zo enorm, schaamteloos en overduidelijk. De Clintons en Obama’s sloten na hun presidentschap lucratieve boekdeals en gaven speeches voor enorme bedragen. De Clinton Foundation zag er ook bepaald niet fris uit. De Bush familie had dat niet nodig. De Bush-dynastie was daarvoor al rijk en had de opkomst van Donald Trump met lede ogen aangezien. Twee begrafenissen tijdens Trumps eerste twee jaar lieten een glimp zien van de onderlinge verhoudingen in misschien wel het meest selecte gezelschap ter wereld: de levende (oud-)presidenten van de Verenigde Staten.

‘The real symbol  of greed in the ‘80s’, had de voormalige First Lady Barbara Bush in 1990 in haar dagboek geschreven over Donald Trump. Na diens scheiding van Ivana in 1992, had ze er aan toegevoegd dat de settlement van $25 miljoen veel te weinig was geweest, waarop ze had geschreven: ‘Trump now means Greed, Selfishness and Ugly. So sad’.¹⁴

Barbara Bush was een unieke vrouw in de Amerikaanse geschiedenis. Zij was de enige First Lady die tijdens haar eigen leven ook haar zoon president zag worden. Barbara was de vrouw van president George H. Bush en de moeder van president George W. Bush. Ze was ook de moeder van presidentskandidaat Jeb Bush, die in 2016 als favoriet van de Republikeinse partij het onderspit had gedolven in de strijd met kandidaat Donald Trump. Dat had pijn gedaan.

Trump had de gek gestoken met Jeb, en indirect ook met zijn moeder, toen Barbara Bush campagne was gaan voeren voor haar zoon.

Donald had getwitterd: ‘Just watched Jeb’s ad where he desperately needed mommy to help him. Jeb – mom cannot help you with ISIS, the Chinese or with Putin.’

Barbara was toen uit haar vel gebarsten: ‘Putin endorsed him, for heaven’s sake. Putin the killer! Putin the worst! He endorsed Trump! That’s an endorsement you don’t want.’

Tegen haar biograaf Susan Page, auteur van het boek The Matriarch: Barbara Bush and the Making of an American Dynasty (2019), had Barbara gezegd dat Trump haar een hartaanval had bezorgd. Susan Page schreef in USA Today, in december 2019, dat het techisch gezien geen hartaanval was, ofschoon Barbara het wel zo noemde.

Page: ‘It was a crisis in her long battle with congestive heart failure and chronic pulmonary disease that hit her like a sledgehammer one day in June 2016. The tumultuous presidential campaign in general and Trump’s ridicule of son Jeb Bush in particular had riled her. “Angst,” she told me.’ ¹⁵

Barbara’s teksten in haar dagboek en haar uitspraken tegen haar biograaf werden pas bekend in 2019, door het verschijnen van Page’s biografie, twee jaar na Barbara’s overlijden. In een van haar interviews had de voormalige First Lady gezegd: ‘I don’t understand why people are for him.’ In een ander interview had zij haar verbazing uitgesproken dat er vrouwen waren die op Trump stemden.¹⁶

Op een tafeltje naast Barbara’s bed stond een bijzondere klok. Het  was een rood-wit-blauwe, digitale klok die ze van een vriend had gekregen. De klok telde de dagen, uren en minuten af tot het einde van Trumps eerste termijn als president. Barbara Bush overleed in november 2017, lang voordat de klok op nul stond.

Tijdens de begrafenis duwde de 43^ste president van de Verenigde Staten de 41^ste president voort in een rolstoel, achter de kist waarin Barbara Bush te ruste was gelegd.

Trump was begrijpelijkerwijze niet aanwezig op haar begrafenis – hij was kennelijk niet uitgenodigd of had zelf besloten niet te komen. First Lady Melania was wel present. Samen met de Bushes, de Clintons en de Obama’s stond ze op de unieke groepsfoto.¹⁷

Na Barbara’s overlijden leefde de aangeslagen George H. Bush nog een jaar. Hij overleed in december 2018.

Bij George H. Bush’s begrafenis was Donald Trump wel aanwezig. Hij en Melania zaten samen met zijn voorgangers en hun echtgenotes in dezelfde kerkbank van de Washington National Cathedral. WP-verslaggever Philip Rucker, die een jaar later het boek A Very Stable Genius zou schrijven, constateerde: ‘ President Trump was an outsider. When the others sang an opening hymn, his mouth did not move.’¹⁸

Terwijl Trump plaatsnam, als laatste in de rij, gaf hij de Obama’s nog wel een hand, maar de Clintons niet. Die zaten kennelijk te ver weg.

Niet dat Hillary veel moeite deed om zijn aanwezigheid te erkennen. Zij bleef recht voor zich uit kijken, alsof ze zich vast had voorgenomen geen oogcontact te maken met de man die nog steeds, twee jaar na de verkiezingen, zijn supporters tijdens zijn rally’s ‘Lock her up!’ liet roepen. De animositeit zat diep.

De Washington Post had er een artikel van Philip Rucker aan gewijd met de kop ‘Bush funeral: Trump sits with fellow presidents but still stands alone’. Rucker schreef: ‘When the others read the Apostles’ Creed, he stood stoically. And when one eulogist after another testified to George H. Bush’s integrity and character and honesty and bravery and compassion, Trump sat and listened, often with his lips pursed and his arms crossed over his chest.’¹⁹

Rucker merkte op dat dit de eerste keer was dat president Trump in de aanwezigheid verkeerde van al zijn voorgangers ‘and the encounter was plainly uncomfortable’. De reden van Trumps ongemak lag waarschijnlijk onder meer in zijn eigen uitspraken over ieder van zijn voorgangers en hun eega’s. De afkeer was overduidelijk wederzijds.

Rucker schreef met vlijmscherp sarcasme: ‘First was the president Trump said was illegitimate (Barack Obama); then the first lady he called a profligate spender of taxpayer dollars (Michelle Obama); then the president he called the worst abuser of women (Bill Clinton); then the first lady and secretary of state he said should be in jail (Hillary Clinton); and then the president he said was the second-worst behind Obama (Jimmy Carter) and his wife, Rosalynn.’

Twee uur lang moest Trump verdragen dat hij nu eens niet het middelpunt van belangstelling was, maar dat zijn rol gereduceerd was tot die van een waarnemer. Historisch gezien stond hij op de laagste plek in de presidentiële pikorde. Het ging hem niet gemakkelijk af.²⁰

Historicus en Bush-biograaf Jon Meacham sprak tijdens de dienst mooie woorden over de gestorven president: ‘His life code was: “Tell the truth. Don’t blame people. Be strong. Do your best. Try hard. Forgive. Stay the course. And that was, and is, the most American of creeds’. Het kon niet anders worden opgevat dan een eerbetoon aan de voormalig president en een terechtwijzing van de zittende president. En zo zal Trump het ook hebben opgevat.

Hetzelfde gold voor de lezing van de voormalige Canadese premier Mulroney: ‘There’s a word for this. It’s called “leadership”. Leadership. And let me tell you that when George Bush was president of the United States of America, every single head of government in the world knew that they were dealing with a gentleman, a genuine leader – one who was distinguished, resolute and brave.’ Weer een steek onder water naar Trump.

Dit was niet zijn dag.

In 1988, zo was te lezen in Meachams biografie Destiny and Power, had Donald Trump tijdens de presidentscampagne van de oude Bush tegen campagnestrateeg Lee Atwater gezegd dat hij beschikbaar was als Bush’s running mate. Met andere woorden: hij wilde de vice president van president Bush worden. Bush Sr. had daarop in zijn eigen dagboek geschreven dat hij het idee ‘strange and unbelievable’ vond.²¹

Halverwege juli 2020 beleefde Het Witte Huis een mini-beeldenstorm, in opdracht van president Trump. Drie bezoekers van Het Witte Huis hadden een verandering opgemerkt en dat aan CNN verteld. De twee geschilderde staatsieportretten van Bill Clinton en diens opvolger George W. Bush hingen niet meer in de Grand Foyer.

Ze hadden daar jarenlang gehangen op een zodanige plek dat Donald Trump er elke keer naar moest kijken als hij de trap afdaalde van zijn woonvertrekken naar zijn werkvertrekken. De traditie was namelijk dat de meest recente presidentsportretten op de meest prominente plekken hingen (het officiële portret van Obama was expres nog niet onthuld door Donald Trump en hing dus nog niet in Het Witte Huis).

De schilderijen van Clinton en Bush waren naar een weinig gebruikte kamer gebracht, met andere, kennelijk ook overtollige spullen, buiten het zicht van de president, en nu geen onderdeel meer van de reguliere rondleidingen van Het Witte Huis. In de Grand Foyer waren de portretten van Clinton en Bush vervangen door die van twee Republikeinse presidenten van meer dan 100 jaar geleden, William McKinley (1897-1901), en diens opvolgerTheodore Roosevelt (1901-1909). Desgevraagd bleef een verklaring van Het Witte Huis voor de verbanning van Bush Jr. en Clinton achterwege.²²

Een ander schilderij was een beter lot beschoren in Trumps nieuwe woning. Trump-fan en autodidact Andy Thomas uit Missouri had Donald Trump geschilderd als stralend middelpunt aan een tafel met de grote Republikeinse presidenten uit de Amerikaanse geschiedenis. Voorgangers zoals Abraham Lincoln, Richard Nixon, Teddy Roosevelt, Dwight Eisenhower en Ronald Reagan. Via een Republikeinse congreslid, een fan van de nostalgische schilder, was het schilderij bij de president zelf beland.

De schilder was ‘astounded’ in oktober 2018, toen hij in een televisie-interview van president Trump in ‘60 Minutes’ ineens zijn eigen schilderwerk zag hangen, aan de wand van de eetkamer van Het Witte Huis, dichtbij de Oval Office. Desgevraagd erkende hij dat hij Trump wat slanker had geschilderd dan in werkelijkheid: ‘I do that with everyone, even self-portraits – it’s a feelgood painting and I make them as good-looking as I can. It’s really Donald Trump all over. It’s populist, and he’s not going to be shy that he’s the center of attention. I like that – be yourself.’²³

Donald Trump, de eeuwige outsider in elke elite, was op het schilderij van Thomas de succesvolle president, zoals Trump zichzelf graag zag. Hij was de ster van de Trump-dynastie en hij was voorbestemd de ster te worden van de moderne Amerikaanse geschiedschrijving. Het was dan ook niet meer dan terecht dat Andy Thomas hem had vereeuwigd zoals het een succesvol dictator betaamd.

Donald was het middelpunt van een heuse persoonlijkscultus, één van de 15 uitingsvormen van een dictator.