7.16 Staatsgreep

Trump had gelogen toen hij op 20 januari 2017 in zijn inauguratiespeech had gezegd: ‘This American carnage stops right here and right now’.¹ The carnage begon pas.

Het vergt weinig fantasie om Trumps presidentschap te beschouwen als een 4 jaar durende Civil War, een Koude Oorlog tussen rechts en links, tussen Republikeinen en Democraten. Het waren jaren van onverzoenlijke partijpolitieke strijd in en buiten Washington, massademonstraties in de straten van Amerika, gewelddadige botsingen tussen rechtse milities en linkse antifa-demonstranten, raciale uitbarstingen en bruut politiegeweld.

Als klap op de vuurpijl zorgde hij op 6 januari 2021 hoogstpersoonlijk voor een ongekende American carnage, right there and right then, in een nooit eerder in Amerika vertoonde gewelddadige couppoging.

Het onvermogen om zich een massale bestorming voor te stellen van het Capitool door een menigte van 10.000 extreem-rechtse en fanatieke Trump-aanhangers in opdracht van de president, was achteraf gezien een failure of imagination, zoals de aanval op de Twin Towers, ‘9/11’, dat in 2001 was geweest.

Er bleek vooraf voldoende informatie beschikbaar te zijn geweest en er waren concrete waarschuwingen tijdig afgegeven. Maar die waren genegeerd of niet op de juiste waarde geschat. In de officiële risico-analyses voorafgaand aan 6 januari ontbrak echter de allerbelangrijkste factor: de persoon Donald Trump. Het ging hier niet om een atypische president die zich uiteindelijk toch met tegenzin zou schikken in zijn lot, maar om een wraakzuchtige koning, die geen enkel middel zou schuwen om op zijn troon te blijven zitten. Om uw ‘imagination’ in dat opzicht te prikkelen, zodat u Trumps gewelddadige eindstrijd in het juiste licht ziet, neem ik u straks eerst even mee terug naar de Middeleeuwen, naar de eindstrijd van de Engelse King John, naar een tijd waarin verraders de galg wachtte. Op 6 januari wachtte ‘verraders’ van King Donald een soortgelijk lot.

De bestorming van het Capitool leek voor de deelnemers op een revolutie – vergelijkingen met de bestorming van de Bastille werden al gemaakt – maar in feite was het een gewelddadige couppoging, uitgevoerd onder leiding van de zittende dictator, die weigerde zijn macht uit handen te geven.

In dit hoofdstuk staat het laatst overgebleven stukje van Donald Trumps dictatorpuzzel centraal: een staatsgreep. Dat gewelddadige einde was in feite een passend einde van zijn presidentschap. In de 101 hoofdstukken van dit boek denk ik daarmee de hele puzzel te hebben gelegd en is het plaatje van The Great American Dictator wat mij betreft compleet. Alle kenmerken van een dictator waren van meet af aan aanwezig in de persoonlijkheid van president Donald Trump. En toch had ik de wijze waarop hij zijn presidentschap afsloot op 6 januari 2021 een paar jaar eerder nog niet durven voorspellen. Kennelijk schoot ook mijn eigen imagination tekort.

Een waarschuwing aan de lezer is op zijn plaats: dit hoofdstuk is, samen met de hierna volgende Epiloog, het langste van het gehele feuilleton. Daarbij heb ik uit duizenden bronnen uit internet, kranten, tijdschriften, televisiejournaals en andere programma’s geput, teveel om hier allemaal op te noemen, maar wel met bijzondere dank aan de makers van drie snel na 6 januari verschenen documentaires: The Trump Insurrection van CNN,² Trump’s American Carnage uitgezonden op CANVAS,³ en een speciale Zembla-uitzending uitgezonden door de BNN VARA⁴. Ook de ter plekke door een verslaggever van The New Yorker gemaakte video heb ik dankbaar benut.⁵

Ga er dus goed voor zitten, alsof u naar een extra lange film gaat kijken.

Ik zal de bestorming van het Capitool hier belichten vanuit 4 verschillende, overlappende perspectieven. Perspectief 1, The Movie, is de bestorming als filmspektakel, zoals bekeken door president Trump. Perspectief 2, The Masterplan, is de bestorming als sluitstuk van een strategisch vijfstappenplan. Perspectief 3, The Terrorists, is de bestorming als doelgerichte terreuractie van white supremacists. Perspectief 4, The Mindfuck, is de bestorming als resultaat van een massapsychose die Trump bij zijn sekteleden teweeg had gebracht. Dit hoofdstuk eindigt op de ochtend van 7 januari.

Dit hoofdstuk over de seizoensfinale van The Trump Show speelt zich grotendeels af na de verkiezingen van 3 november 2020, met een onverwachte bijrol voor Vice President Mike Pence. Film- en televisieliefhebber Trump had hem zelf die rol toebedeeld, en refereerde daar naar in zijn speech op 6 januari, toen hij zich richtte tot zijn aanhangers die vanuit het hele land naar Washington waren gekomen op zijn verzoek.

Pence zou zich tijdens de bestorming van het Capitool op een kritiek moment slechts op 30 meter afstand van een moordzuchtige groep ‘domestic terrorists’ bevinden. Zij waren naar hem op zoek om hem te vermoorden wegens zijn weigering Trumps verlies ongedaan te maken (waar hij overigens volgens de grondwet ook niet de macht voor had).

Nadat Trump hem tijdens de bestorming in een tweet als een baksteen had laten vallen riepen de terroristen in koor: ‘Hang Mike Pence! Hang Mike Pence!’ Ze hadden alvast een eigengemaakte galg meegenomen om hun woorden kracht bij te zetten.

Ik weet niet of Donald Trump de verfilmde versie heeft gezien van King Johns beslissende slag om Rochester Castle in 1215, getiteld Ironclad. Maar op 6 januari 2021 leek het alsof Trump die film wilde naspelen. Zijn laatste, desperate poging zijn macht te behouden was een middeleeuwse belegering, vastgelegd met smartphones. Persfotograaf Louie Palu was ooggetuige van de bestorming: ‘I can’t call them protesters anymore. It was like this quick moving set of dominoes that was falling. It was like a medieval siege, by an angry mob, pushing up the steps, knocking the police over with the shields moving up to the upper level of the Capitol.’

De bestorming van het Capitool riep bij de persfotograaf het beeld op van een middeleeuwse belegering van een kasteel. En de acties van president Trump riepen bij mij herinneringen op aan de middeleeuwse King John van Engeland, zoals verfilmd in Ironclad.

De in 1166 geboren King John was net als Donald Trump niet de oudste zoon in het gezin, maar wel de favoriete zoon van zijn vader, King Henry II van Engeland. De in het Nederlands geheten Jan Zonderland werd op 33-jarige leeftijd zelf koning in 1199, nadat zijn oudere broers de strijd met hun vader hadden verloren.⁶ King John ontpopte zich al snel als een impopulaire tiran. Na een verloren oorlog in Frankrijk keerde hij huiswaarts en kreeg daar te maken met opstandige baronnen.

Johns regeerde volgens het principe ‘vis et voluntas’, ‘force and will’, op basis van het gegeven dat ‘the king is above the law’, maar die stijl was op steeds meer weerstand gestuit, totdat de koning in 1215 werd gedwongen tot het tekenen van de Magna Carta, een document dat zijn macht aanmerkelijk beknotte. King John accepteerde zijn gedwongen verlies niet, herriep zijn handtekening en ontketende een burgeroorlog tegen de baronnen die de Magna Carta hadden ondertekend. Die oorlog heette ‘the First Barons’ War’. De koning verloor de oorlog en overleed in 1216.⁷

De film Ironclad uit 2011 verbeeldde een cruciale episode van die burgeroorlog: de bestorming van het strategisch gelegen Rochester Castle door een overweldigend huurlingenleger onder leiding van de wraakzuchtige King John.⁸ Het kasteel werd in de film verdedigd door een opstandige baron, een ervaren tempelier en een handvol strijders. Zij namen het op tegen een leger van duizenden.

Ondanks hun ondertal hielden zij lange tijd stand, net als de zwaar onderbezette politiemacht van de Capitol Police en D.C. Metropolitan Police. Zoals King John vooraf zijn leger en het in te nemen kasteel monsterde, zo nam Donald Trump zijn trouwe meute in ogenschouw vlak voordat hij hen de opdracht zou geven op te trekken naar het Capitool.

De foto’s van Trump, Ivanka en de televisieschermen zijn afkomstig van een door Donald Junior gemaakte video tijdens de voorafgaande rally. Voordat Trump zelf zijn aanhangers toesprak was onder anderen Rudy Giuliani aan het woord, om de menigte voor te verwarmen.

De op 6 januari gebezigde oorlogstaal was ook middeleeuws. ‘Let’s have trial by combat,’ had Rudy Giuliani luidkeels uitgeroepen tijdens de rally die vooraf was gegaan aan de bestorming van het Capitool.

Een in een middeleeuwse maliënkolder gehulde Trump-aanhanger had enthousiast gereageerd: ‘He just said “trial by combat”. I’m ready!’ Een ‘combat’ werd het inderdaad. Trumps aanhangers reageerden instemmend op zijn oproep: ‘Storm the Capitol’ en ‘Invade the Capitol building’. Zij waren gekomen voor een ‘civil war’. Letterlijk.

Dit was geen groep pro-Trump-demonstranten, maar een heus leger, een burgermilitie die oprukte naar het kasteel van de rebelse baronnen, die een lesje gehoorzaamheid aan hun vorst geleerd moest worden. Wie niet luisteren wilde moest voelen. Zij waren er van overtuigd dat hun president de verkiezingen had gewonnen. Hun koning stond op het punt onrechtmatig te worden onttroond. Dat onrecht moest te vuur en te zwaard worden rechtgezet. Op naar het Capitool!

Na de rally, waar Trump en zijn generaals hun marsorders hadden uitgedeeld trok het leger van de president op naar het Capitool, gebrand op het intimideren, gijzelen en zelfs vermoorden van vijandige congresleden en Mike Pence, in een ultieme poging hun dierbare president zijn macht terug te geven.

Persfotograaf Stephen Vos bevond zich midden in de veldslag. Hij zei over de bestormers: ‘They were getting pepper sprayed and would fall back and then somebody would say “we need more people on the line; come up!”. It occurred to me that they were using the language of war.’

Enerzijds had de bestorming van het Capitool voorkomen kunnen worden, maar anderzijds had het ook kunnen uitlopen op een bloedbad. Kijk bijvoorbeeld naar onderstaand bericht op internet, geplaatst op 5 januari, de dag voor de bestorming.

Het onvermogen om vooraf in te schatten wat er op 6 januari 2021 in Washington stond te gebeuren was dus een failure of imagination van epische proporties. In dit hoofdstuk doe ik daarom een poging de gebeurtenissen te reconstrueren, connecting the dots in de volle wetenschap dat nog lang niet alle dots bekend zijn.

Uit deze voorlopige reconstructie trek ik de conclusie dat de bestorming van het Capitool in alle opzichten een logisch uitvloeisel was van Trumps dictatorschap. Dat president Trump volgens ooggetuigen ‘borderline enthusiastic about the attempted coup’ was, was eveneens logisch. Wat gebeurde op 6 januari was namelijk volledig en nauwgezet gepland, zo bleek achteraf.

President Trump had tijdens zijn speech, waarin hij zijn aanhangers naar het Capitool had gestuurd,  beloofd dat hij met hen mee zou lopen. Het was zo ongeveer zijn 30.000^ste leugen geweest sinds zijn inauguratie. Terwijl zijn ‘mob’ op weg was naar het Capitool was hij zelf veilig teruggekeerd naar Het Witte Huis om daar op afstand te kijken wat hij in gang had gezet. De president was vervolgens niet weg te slaan van de live televisiebeelden van de veldslag om het Capitool. The Trump mob ruled. Een paar uur lang. Hij genoot.

De republikeinse senator Ben Sasse had inside information over Trumps houding en gedrag tijdens de slag om het Capitool. Sasse: ‘As this was unfolding on television, Donald Trump was walking around the White House confused about why other people on his team weren’t as excited as he was as you had rioters pushing against Capitol Police trying to get into the building. He was delighted.’ ⁹

Volgens een welingelichte voormalige Senior White House official was Trump ‘loving watching the Capitol mob.’ Het nieuws dat Trump blij was verraste veel mensen. Zij hadden verwacht dat de president zou zijn geschokt, net als zijzelf.

Doordat normale mensen nog te vaak hun eigen denken projecteerden op Donald Trump dachten zij dat hij was overvallen door de gebeurtenissen op die dag – dat hij zijn supporters weliswaar had opgejut, zoals gebruikelijk, maar dat hij niet zou hebben verwacht dat het zo uit de hand zou lopen. Dat was echter een misvatting. De zaak was in de ogen van Trump juist niet uit de hand gelopen. De bestorming verliep volgens plan.

Wat er gebeurde was precies wat president Trump wilde. Zijn plan lukte ook (bijna). Daarom reageerde hij bijna extatisch op de bestorming. Daarom begreep Trump de geschokte reactie van andere mensen niet en daarom begrepen zij op hun beurt zijn euforie niet terwijl hij de beelden bekeek. Daarom belde hij tussentijds niet naar Mike Pence om te informeren naar diens veiligheid. Daarom maakte hij geen enkele aanstalten om de National Guard opdracht te geven het Capitool te ontruimen, ook niet toen hem van meerdere kanten, waaronder die van belegerde Republikeinse congresleden zelf, werd gesmeekt om in te grijpen. Ingrijpen betekende voor hem het einde van het plezier. Daarom moesten zijn medewerkers urenlang op hem in praten voordat hij een video opnam waarin hij zijn volgers maande dat zij naar huis moesten gaan. Hij besloot die video met de onwaarschijnlijke woorden: ‘We love you. You’re very special.’

Het enerverende schouwspel speelde zich live af op alle televisiekanalen. Onderstaande beelden zijn van 2:42 uur tot 3:18 uur. Welke zender Trump ook bekeek, de unieke bestorming was die middag en die avond het enige nieuws dat er bestond. Trump zag het allemaal gebeuren. Te weinig mensen begrepen op dat moment dat zij getuige waren van een door Trump zelf voorbereid plan. Hij zat vergenoegd naar de televisie te kijken zoals Osama Bin Laden op 11 september 2001 vergenoegd had zitten kijken naar de vallende Twin Towers, nadat zijn volgelingen twee vliegtuigen in de torens hadden gevlogen.

New York Times-verslaggever en Trump-kenner Maggie Haberman zei over Trumps reactie op de televisiebeelden: ‘His initial reaction was not horror, which was almost everybody else’s reaction. His initial reaction was to watch the show.’ ¹⁰

Dit was historisch. Dit was fantastisch. Dat gevoel deelde Trump met zijn verrukte aanhangers, die zich even on top of the world bevonden.

Na de verovering van het gebouw keken de volgelingen van Trump voldaan uit over de rest van de sekte die naar Washington was gekomen. Naar eigen zeggen was opnieuw sprake van een recordaantal bezoekers.

Dit spektakel overtrof met afstand alle epische vechtscènes die filmliefhebber Donald Trump ooit in bioscoopfilms had gezien, want dit was écht. Het speelde zich af op een steenworp afstand van Het Witte Huis. Van deze filmproductie was Trump zowel de producent als de regisseur en de hoofdrolspeler. Daarom genoot hij met volle teugen van de belegering die zich voor het oog van de wereld afspeelde in Washington, onder zijn bezielende leiding. Hoe konden zijn medewerkers hier níet van genieten? Zoiets maak je maar één keer mee in je leven.

In de loop van de avond keerde de rust weer terug in Washington, maar de president zat nog volop na te genieten. Trump twitterde om 11:00 uur ’s avonds: ‘Remember this day forever!’

Dat de bestorming van het Capitool 7 doden had geëist deed Donald Trump niets, zoals ook de honderdduizenden coronadoden de Wraakzuchtige Psychopaat koud hadden gelaten (zie hoofdstuk 7.13). Pas na enige dagen en diverse klachten van buitenaf gaf Trump toestemming om de vlag op Het Witte Huis halfstok te hangen, ter nagedachtenis van de twee overleden politieagenten. De ene agent, Brian Sicknick, was overleden als gevolg van zijn verwondingen. De andere agent, Howard Liebengood, had naar verluid na de bestorming zelfmoord gepleegd.¹¹

Toen Melania Trump later in een zeldzame uitspraak alle 7 doden herdacht werden de overleden Trump-supporters eerst genoemd, zoals de door de Capitol Police doodgeschoten Ashli Babbit.¹²

De American Legion National Commander James Oxford was één van de mensen die zich tot Trump had gericht met het verzoek de vlag halfstok te hangen ter ere van politieagent Brian Sicknick. Oxford schreef: ‘Mr. President, do the right thing and lower the flags that are under your authority to half-staff in honor of this hero who gave his life defending the house of the people.’ ¹³

Oxford leefde duidelijk in een andere wereld dan Trump. The Royal Trump Family beschouwde hun eigen overleden supporters als de ware martelaren. Babbit had haar leven opgeofferd voor King Donald. Sicknick daarentegen had zijn leven verloren in de strijd tegen de koning. Een cruciaal verschil. De koning is altijd belangrijker dan ‘the house of the people’. Waarom begreep men dat niet?

Hetzelfde gebrek aan inlevingsvermogen in de positie van een koning had er voor gezorgd dat men niet begreep welke plannen Trump vooraf allemaal had gemaakt om zijn macht te behouden. Sekte-expert Steven Hassan, auteur van The Cult of Trump (zie Deel III), had al in oktober 2019 geschreven: ‘Cult leaders do not relinquish power. If Trump runs again and is not reelected in 2020, he might claim that the election was rigged. Who knows what he might call on his followers to do in that case?’ ¹⁴

Dat bleken profetische woorden te zijn.

Al direct na zijn mislukte rally in Tulsa, op 20 juni 2020, had president Trump door dat er zaken ingrijpend moesten veranderen als hij aan de macht wilde blijven. Een nieuwe campagne-aanpak was nodig, maar dat alleen zou niet voldoende zijn. Vertrouwde gezichten werden door president Trump in juli 2020 weer bijeen geroepen om de benodigde aanvalsplannen uit te werken, als in een actiefilm waarin de hoofdpersoon zich geplaatst ziet voor een onmogelijke klus en zijn oude bende bij elkaar haalt, aangevuld met een paar nieuwe gezichten, om de Diefstal van de Eeuw te plegen.

Zo schrapte president Trump in juli de gevangenisstraf van zijn oude politieke handlanger gespecialiseerd in dirty tricks, Roger Stone, een paar dagen voordat hij daadwerkelijk naar de gevangenis had moeten gaan.¹⁵  Trump zou Stone hard nodig hebben voor het vuile werk de komende maanden, buiten het zicht van Washington en buiten het zicht van zijn naaste medewerkers, met name als hij de reguliere verkiezingen niet op legale wijze naar zijn hand zou kunnen zetten – een scenario dat steeds waarschijnlijker werd naarmate 2020 vorderde.

Terugkijkend op Trumps laatste half jaar in Het Witte Huis concludeer ik dat hij al in juli is begonnen met de ontwikkeling van een nieuwe strategie, bestaande uit 5 concrete aanvalsplannen, elk met een eigen timing, een eigen team en een eigen subdoel, ten dienste van het ultieme einddoel: een tweede presidentstermijn. Daarbij was hij zelf de enige die van alle details van alle plannen op de hoogte was. Daardoor zal het nog vele jaren duren voordat wij over al die details ingelicht zullen worden.

Zijn medewerkers lichtte hij ook slechts gedeeltelijk in over wat er allemaal gaande was, op een need-to-know basis. Daardoor zou ieder van hen momenten ervaren waarop zij verrast werden door andere onderdelen van Trumps plannen. Zo had Trump altijd al gewerkt en die methode had altijd voor hem gewerkt. Zo wist Michael Cohen, die met de Russen werkte aan het Trump Moscow Tower-project, niet dat Donald Junior tegelijkertijd een geheime meeting had met andere Russen over ‘dirt on Hillary Clinton’, notabene in Trump Tower (zie hoofdstuk 7.1). Zo schat ik in dat Mike Pence, die door Trump zwaar onder druk werd gezet om de verkiezingsuitslag ongedaan te maken op 6 januari, niet door zijn president werd ingelicht dat Roger Stone tegelijkertijd nauwe banden onderhield met The Proud Boys en The Oath Keepers om de gewelddadige bestorming van het Capitool voor te bereiden.

Wat waren Trumps opeenvolgende aanvalsplannen A, B, C, D en E?

Plan A. Doel: de verkiezingen op 3 november in zoveel mogelijk swing states winnen

Om dit doel te bereiken werd de campagnestaf in juli 2020 gewijzigd. Campagnemanager Brad Parscale moest vertrekken. Niet alleen had hij ‘Tulsa’ veel te rooskleurig voorgespiegeld (zie vorige hoofdstuk), hij had ook met geld gesmeten en zichzelf daarbij rijkelijk bedeeld. Hij werd verantwoordelijk gehouden voor de slechte peilingen. Parscale werd opgevolgd door zijn plaatsvervanger Bill Stepien. Stepien bracht meer financiële focus aan, want Biden beschikte inmiddels over meer geld dan Trump. Tegelijkertijd werd het aantal rally’s opgevoerd tot het absolute maximum.

De Amerikaanse posterijen, geleid door een Trump-loyalist, moesten ondertussen het stemmen per post frustreren door sorteermachines uit te faseren en een deel van de per post verstuurde biljetten simpelweg niet te bezorgen. Democratische kiezers, in het bijzonder in zwarte wijken, moesten op alle mogelijke manieren worden tegengewerkt door een tekort aan ‘drop boxes’, strengere wetten, discutabele formaliteiten en voter suppression.

Republikeinse kiezers daarentegen zouden worden aangemoedigd hun stem in persoon uit te brengen op de verkiezingsdag zelf. Uit onderstaande peiling in oktober, uitgevoerd door Fox News, eveneens gepubliceerd door CNN, bleek dat dit beleid grote verschillen tussen Republikeinen en Democraten teweeg bracht. 61% van de Democraten in Pennsylvania bracht zijn stem uit vóór 3 november. Het effect van die vroeg uitgebrachte stemmen zou pas enige dagen ná 3 november duidelijk worden (zie vorige hoofdstuk). Iedereen wist daarom dat de definitieve uitslag nog lang niet tijdens de nacht na de verkiezingen bekend zou zijn.

Law Professor Lawrence Douglas had met vooruitziende blik in zijn boek Will He Go?, dat halverwege 2020 uitkwam, een dergelijk scenario in grote lijnen beschreven als ‘Catastrophe No. 3. Big Blue Shift’.¹⁶ Wat Douglas in zijn boek beschreef als ‘catastrofe’ was volgens mij in het hoofd van Trump plan A.

Onderdeel van plan A was dat Trump reeds tijdens de verkiezingsnacht de overwinning zou uitroepen als hij nog ruim voor zou staan in de belangrijkste swing states, doordat de poststemmen voor Biden dan nog niet waren geteld. In het scenario van professor Douglas (en in het plan van Trump) zou Fox News Trump vroegtijdig uitroepen tot winnaar: ‘At exactly 11:00 p.m. EST on election day, Fox News projects that Donald Trump has been reelected.’ ¹⁷ In het vorige hoofdstuk hebben we gezien dat dit scenario er in de praktijk  anders uit zag. Trumps plan werd notabene doorkruist door Fox News, dat Arizona vroegtijdig toebedeelde aan Biden.

Plan A, het direct op legale wijze winnen van de verkiezingen op 3 november, mislukte. Maar Trump had daarop al geanticipeerd en er was nog voldoende tijd om het tij te keren. Hij overtuigde zichzelf er van dat de Democraten de winst van hem hadden gestolen. Loyale vrienden, zoals Rudy Giuliani, en tientallen rondcirculerende samenzweringstheorieën – zonder harde bewijzen – sterkten hem in zijn overtuiging. Diep in zijn hart wist hij dat hij had verloren, maar hij had geleerd daar nooit aan toe te geven. Zelfbedrog was een noodzakelijke voorwaarde om geloofwaardig te kunnen liegen.

Dictators houden alleen van democratische verkiezingen als hun overwinning vooraf al vaststaat. Zoniet, dan stellen zij de verkiezingen liever uit of houden zij een ander plan achter de hand om hun macht te behouden: desnoods een staatsgreep. Zo ook Donald Trump. In het vorige hoofdstuk beschreef ik dat president Trump al tijdens de verkiezingsnacht van 3 november 2020 was begonnen met het verkondigen van een nieuwe leugen: ‘frankly, we did win this election.’ Tijdens een persconferentie daags daarna herhaalde hij zijn claim, wederom zonder enig bewijs.

Via zijn vertrouwde Twitter-propagandakanaal hield Trump niet op met het indoctrineren van zijn sekteleden met zijn nieuwste Big Lie: ‘I won the election in a landslide’.

Gemakshalve negeerde hij de volstrekt legale per post uitgebrachte miljoenen stemmen die niet op hem waren uitgebracht, maar als laatste waren geteld. De geslaagde hersenspoeling van zijn sekteleden gaf Trump de mogelijkheid om na de verkiezingen door te blijven gaan met het vragen van donaties, zogenaamd om de strijd tegen de ‘gestolen’ verkiezingen voort te zetten.

Niemand minder dan Roger Stone was de geestelijke vader van het ‘Stop the Steal’-initiatief. Hij had het reeds in 2016 bedacht en ontwikkeld. Trump-supporters konden toen geld storten op ‘Stone’s Defend The Donald Blogger Project’ onder de noemer ‘Stop the Steal’.

In 2016 verwachtten Trump en Stone dat Hillary Clinton de verkiezingen zou winnen en het plan was om de Democraten er van te beschuldigen de verkiezingen te hebben gestolen, zoals te lezen was in toenmalige emails naar supporters. Het ging natuurlijk om geld. Het ging altijd om geld. Hoe maak ik mensen geld afhandig? Trump en Stone waren con artists, gespecialiseerd in ‘parting fools from their money’.

In 2016 hoefde het initiatief niet uit de kast te worden gehaald, omdat Trump onverwachts toch had gewonnen. In 2020 werd het plan afgestoft en alsnog in werking gesteld. Met groot succes, getuige de enthousiaste navolging door duizenden Trump-supporters.

Trump-supporters werden dagelijks bestookt met emails van zijn campagneteam. Die berichten voedden hun woede en vergrootten hun bereidheid om geld te doneren. Op die manier incasseerde de uitgaande president Trump tijdens de twee maanden na 3 november, dus na zijn verlies, nog altijd meer dan $200 miljoen voor een speciaal campagnefonds, dat hij grotendeels naar eigen inzicht kon besteden.

Plan B. Doel: uitslagen in verloren swing states na 3 november via rechtzaken aanvechten en ongeldig laten verklaren

Het gevecht om de verkiezingsuitslag zou zich al snel verplaatsen naar de rechtbanken, waar een groot aantal door Trump benoemde rechters zat. Plan B was al onmiddellijk ingezet met rechtzaken in Pennsylvania, Georgia en Michigan om het tellen te stoppen en een hertelling af te dwingen in Wisconsin – en er zouden nog tientallen andere lawsuits volgen.¹⁸

Bij zaken die in hoger beroep zouden gaan rekende Trump op het Amerikaanse Hooggerechtshof, door hem voorzien van een ruime meerderheid conservatieve rechters. Just in case. Een leger aan advocaten werd in alle swing states aangesteld voor een veelheid van eisen, variërend van het stoppen van het tellen in de ene staat (Pennsylvania) tot het doortellen tot het gaatje in een andere staat (Arizona), van het schrappen van duizenden stemmen in sommige districten (Michigan) tot het herhaaldelijk hertellen op andere locaties (Georgia). Het aantal rechtzaken was nauwelijks nog bij te houden. 36 election lawsuits, geteld door MSNBC, bleek al snel slechts een magere tussenstand te zijn geweest. Maar dat was geen goed nieuws voor Trump.

Terwijl hij miljoenen ophaalde bij zijn volgelingen wilde geen enkele respectabele advocaat na enige tijd nog zijn handen branden aan Trumps lost cause. Het aanvoerderschap van plan B had Trump daarom in handen gelegd van Rudy Giuliani, waarna de rest van het team definitief afhaakte. Met ongefundeerde argumenten, leugens en de meest vergezochte samenzweringstheorieën, voor de camera’s gebracht met verve maar zonder enig bewijs, zou Trumps team maar liefst 61 rechtzaken in het hele land voeren. 60 daarvan verloor hij.

Giuliani maakte zich tijdens dat traject onsterfelijk belachelijk door een amateuristische persconferentie in Pennsylvania op een achteraf gelegen industrieterrein, op hetzelfde moment dat CNN Joe Biden voor het oog van de natie uitriep tot winnaar van de verkiezingen. De andere media volgden direct. Giuliani reageerde op dat nieuws met een pathetische blik omhoog: ‘All the networks! Wow! We have to forget about the law! Judges don’t count!’

Giuliani zei: ‘Don’t be ridiculous. Networks don’t get to decide elections. Courts do.’ ¹⁹  Hij loog. Toen de door Trump zelf benoemde rechters keer op keer, en in steeds sterkere bewoordingen, Giuliani’s aanklachten gedecideerd naar de prullenbak verwezen ging de president simpelweg door met plan C. Courts don’t get to decide elections. People do.

Plan C. Doel: de certificatie van de stemmen saboteren in verloren swing states op 14 december

Als de winst niet via de rechters gerealiseerd zou kunnen worden was er plan C, het tegenhouden van de certificatie in de verloren swing states, op 14 december, of het aanwijzen van eigen kiesmannen door de lokale gouverneurs danwel het wijzigen van de tellingen. Om dit doel te bereiken belde Trump hoogstpersoonlijk Republikeinse officials op in sommige staten om hen onder druk te zetten hun invloed aan te wenden. Een aantal van hen, uit Michigan en Pennsylvania, werd zelfs door hem uitgenodigd op Het Witte Huis om hen aan te zetten de verkiezingsuitslagen eigenhandig te wijzigen. Dit plan mislukte. Op 14 december certificeerden alle staten de getelde stemmen. Voor Mitch McConnell was dat het moment waarop hij publiekelijk Joe Biden erkende als de winnaar.

Trump ging ondertussen gewoon door met zijn pogingen de uitslag te veranderen. Hij liet Lindsey Graham bellen naar Brad Raffensperger, de Secretary of State van Georgia. Maar Raffensperger gaf geen krimp. Georgia telde de stemmen maar liefst drie keer, zowel manueel als automatisch en er veranderde niets aan de uitkomst. De verkiezingen waren simpelweg vlekkeloos verlopen.

President Trump moest Raffensperger uiteindelijk zelf opbellen om hem uit te leggen wat de bedoeling was van een hertelling, namelijk het wijzigen van de uitkomst! Wat Trump niet wist was dat Raffensperger hun telefoongesprek opnam en doorgaf aan The Washington Post, die het publiceerde. Een paar dagen voor 6 januari, belde Trump op om een uur lang met zijn volle gewicht als president op de man in Georgia in te beuken.

De onkreukbare Raffensperger, een gewetensvolle ingenieur, zwichtte niet – niet voor Graham, niet voor Trump en ook niet voor doodsbedreigingen van Trumps lokale sekteleden, die al dagenlang met hun pick up trucks en Trump-vlaggen voor zijn huis langsreden en zijn vrouw bestookten met intimiderende berichten op social media. Raffensperger had weliswaar zelf op Trump gestemd, maar hij was nu eenmaal een man van getallen en de getallen logen niet. De president had verloren in Georgia. Dat was een feit. Maar Trump had nu eenmaal niets met feiten. Hij had alleen iets met winnen.

De Republikeinse partij bleek op lokaal niveau te beschikken over meer helden, die loyaler waren aan de waarheid dan aan de leugens van hun leider. Maar dat was natuurlijk niet hoe Trump het wilde hebben. Gelukkig was er nog een plan D, voor het geval plan A, plan B en plan C zouden mislukken. Er was zelfs een plan E.

Plan D. Doel: het wijzigen van de uitslag door het Congres op 6 januari 2021, oftewel: een staatsgreep

Op 6 januari zou plan D voor het serieuze werk moeten zorgen. Aan alles was gedacht. Alle middelen waren geheiligd. Om plan D te kunnen uitvoeren legde Trump meerdere ijzers in het vuur. Het eerste ijzer was zijn immer loyale Vice President Mike Pence.

Pence zou de zitting van het voltallige Congres voorzitten op 6 januari om alle Electoral Votes van de 50 staten officieel te bekrachtigen. Die certificatie was zijn grondwettelijke plicht, maar Trump zou hem onder enorme druk zetten om de uitslag niet te bekrachtigen of zelfs te wijzigen. In de documentaire Trump’s American Carnage, uitgezonden in maart 2021,²⁰ schetsten de Republikeinse analist Scott Jennings en The New York Times-verslaggever Peter Baker hoe dat in zijn werk ging.

Volgens bronnen van The New York Times had Trump Pence voor de keuze gesteld: je gaat de geschiedenis in als een ‘patriot’ of als een ‘pussy’.²¹

Helemaal zeker van Pence was Trump niet. Nooit had de hondstrouwe Pence een onvertogen woord tegen Trump gezegd, maar kon Trump er wel op vertrouwen dat Pence op het belangrijkste moment van zijn leven zou doen wat nodig was? Je kon namelijk in dit leven niemand vertrouwen, zo had de president al op jonge leeftijd geleerd. Pence was bovendien een principiële christen. Misschien zou hij wel het juiste doen, maar niet het goede. Trump had meer zekerheid nodig, schatte hij (terecht) in. Er was meer nodig om de gewenste einduitslag te waarborgen.

Trumps loyale Republikeinse Congresleden vormden zijn tweede ijzer in het vuur. De president had honderden congresleden in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat die de uitslagen van een aantal cruciale swing states ongeldig konden verklaren wegens beweerde (maar onbewezen) fraude. Of zij zouden een commissie kunnen instellen die de aantijgingen van fraude moest gaan onderzoeken en voor vertraging zorgen. Ze konden formeel protesteren tegen de ongunstige uitslagen. Trump geloofde zelfs dat Pence en zijn Republikeinen de uitslag in zijn voordeel konden veranderen.

Nadat 14 december definitief niet had opgeleverd wat Trump had gehoopt, was nu al zijn hoop gevestigd op 6 januari 2021. Dan zou het moeten gebeuren. Zijn fans, en daarmee de buitenwereld, kregen al op 19 december een tweet waaruit dat bleek. Zij konden beginnen met hun voorbereidingen. Trump: ‘statistically impossible to have lost the 2020 Election. Big protest in D.C. on January 6th. Be there, will be wild!’

Twee dagen later, op 21 december verschenen er twee interessante tweets uit totaal verschillende bronnen. De eerste, geplaatst om 8:43 uur in de ochtend, was van de hand van de Israëlische politiek analist Arieh Kovler. Hij volgde al enige tijd nauwgezet alle internetcommunicatie van Amerikaanse extreemrechtse groeperingen en waarschuwde dat Trump zijn milities in Washington bijeenriep op 6 januari: ‘It’s highly likely that they’ll try to storm the Capitol after it certifies Joe Biden’s win.’ Kovler voegde er terecht aan toe dat hij dacht dat dit vooruitzicht nog niet bij iedereen was doorgedrongen.

Diezelfde avond, om 6:03 uur, plaatste Trumps Chief of Staff Mark Meadows ook een tweet: ‘Several members of Congress just finished a meeting in the Oval Office.’ Wie waren de congresleden die op 21 december, de dag dat Kovler op basis van internetverkeer waarschuwde voor een bestorming van het Capitool op 6 januari, met Trump een overleg hadden, ‘preparing to fight back against mounting evidence of voter fraud’? Volgens CNN waren dat de Republikeinen Mo Brooks, Paul Gosar, Louie Gohmert, Jody Hice en Jim Jordan. Zij zaten allemaal in Trumps complot. Op dezelfde dag maakte Bill Stepien bekend dat hij stopte als campagnemanager. Het proces was duidelijk in een nieuwe, allesbeslissende fase terechtgekomen.

Mo Brooks kreeg een rol in het voorprogramma van Trumps ‘Save America’-rally op 6 januari. Brooks, Giuliani en Donald Trump Junior moesten de menigte warm laten lopen voor het hoofdprogramma: een speech van de president. Brooks deed zijn plicht.

Brooks: ‘Today is the day American patriots start taking down names and kicking ass!’ ²²  Daarna ging hij snel naar het Capitool om van binnenuit de certificatie van de uitslag tegen te werken. Net als zijn collega Paul Gosar, die ook op 21 december zijn marsorders van Trump had gekregen voor plan D. Brooks en Gosar werden genoemd door één van de organisatoren van de ‘Stop the Steal’-rally’s, rechts-extremist Ali Alexander. Ali zei in een interview dat hij op het idee was gekomen van de rally op 6 januari in een gesprek met de genoemde congresleden en een republikeins congreslid uit Arizona, Andy Biggs, die later elke betrokkenheid zou ontkennen. Deny, deny, deny.²³

De drie congresleden hielpen Ali de rally te organiseren, zei Ali. Hem was verteld dat het de bedoeling was om op 6 januari de congresleden in het Capitool te motiveren om de uitslag van de verkiezingen te wijzigen in het voordeel van Trump.

Arizona-volksvertegenwoordiger Paul Gosar was al sinds de verkiezingen bezig om, in samenwerking met Ali, supporters van Trump toe te spreken in Stop the Steal-rally’s. Hij had Ali in tientallen tweets genoemd. Doel was zoveel mogelijk aanhangers op 6 januari naar Washington te halen. Op 29 december, 8 dagen na zijn meeting met Trump twitterde Gosar: ‘On January 6th, we #Fight for Trump!’

Een dag later twitterde Gosar dat hij met Ali op 6 januari in Washington zou zijn: ‘I’ll be in DC with @ali and the rest of America. We will fight back against the leftists who’ve have engaged in sedition to run a Technology Coup.’ Tja, wie een eigen staatsgreep wil rechtvaardigen beschuldigt zijn tegenstander van een couppoging. Dat gaat al eeuwen zo in dictaturen. Nu was het ook te zien in het Amerika van Donald Trump.

Paul Gosar had op 6 januari ook de belangrijke taak gekregen om de senatoren voor te gaan in het aanvechten van de verkiezingsuitslag. Maar eerst was hij present bij de rally van Trump, van waaruit hij een tweet verstuurde met een foto van de menigte, waarin hij op arrogante wijze Joe Bidens ‘concession’ eiste. Daarna spoedde Gosar zich naar het Capitool voor de volgende scène, in zijn rol als lid van Het Huis van Afgevaardigden.

Gosar zei met onvaste stem: ‘I rise up for myself and 60 of my colleagues to object to the counting of the electoral ballots from Arizona.’ Hij was duidelijk onrustig, om niet te zeggen bloednerveus, toen hij het woord richtte tot zijn mede-volksvertegenwoordigers, waarvan het overgrote deel nog geen idee had wat hen boven het hoofd hing. Gosar wist wat zij niet wisten en hij wist wat op het punt stond te gebeuren.

Zijn betoog werd door rumoer onderbroken, doordat de woedende meute inmiddels het gebouw was binnengedrongen. Het Democratische congreslid Ruben Gallego herinnerde zich dat zij rumoer hoorden en dat Nancy Pelosi uit de kamer werd weggeleid.

Ondertussen had Mike Pence ook in de Senaat de vergadering geopend, met de bedoeling de stemmen te certificeren en de ingediende bezwaren tegen de uitslagen in een aantal swing states te bespreken. Daartoe had Mitch McConnell een betoog afgestoken dat geen enkele twijfel liet bestaan over zijn oordeel over de verkiezingsuitslag.

Kortom: Biden was volgens McConnell de rechtmatige winnaar, Trump had zijn kans gehad en het Congres moest het niet in zijn hoofd halen de uitslag te wijzigen. Trump kon McConnells naam op zijn lijstje loyale Republikeinen na deze toespraak definitief doorstrepen. Ondertussen had Mike Pence ook al laten weten dat hij van plan was zijn constitutionele plicht te doen. Trump kon dus ook de naam Pence op zijn lijstje doorstrepen.

Niet lang daarna werden Pence, McConnell en de andere senatoren weggevoerd uit de grote vergaderzaal. De meute van Trump was het Capitool binnengedrongen.

Waarom pleegde Trump, als Commander in Chief, eigenlijk geen échte militaire staatsgreep? Ik ben er van overtuigd dat hij dat had gedaan als dat had gekund, maar hij had zijn krediet bij de legertop al eerder in 2020 verspeeld. President Trump wist al sinds de zomer, toen hij het leger voor schut had gezet door zijn photo-op met een bijbel in zijn hand voor een kerk tegenover Het Witte Huis, dat hij Generaal Mark Milley niet zo ver zou kunnen krijgen om voor hem persoonlijk de wapens op te nemen in een politiek gevecht. Een militaire staatsgreep was derhalve uitgesloten (zie hoofdstuk 5.14).

Maar de president moest wel zeker weten dat het leger zijn plannen voor 6 januari niet zou dwarsbomen. Daarom had hij al op 9 november, twee dagen nadat alle media Biden tot overwinnaar van de verkiezingen hadden uitgeroepen, zijn Minister van Defensie, Mark Esper, vervangen door een politieke loyalist, Christopher Miller. Esper wilde geen ‘yes’-man zijn voor Trump, en was dus niet betrouwbaar in de ogen van de president. Het was essentieel dat de National Guard de menigte urenlang ongemoeid zou laten. Espers ontslag werd, zoals gebruikelijk, aangekondigd in een tweet: ‘Mark Esper has been terminated’.²⁴

Met Miller als Acting Secretary of Defense wist Trump zeker dat het leger geen roet in het eten zou gooien. Aangezien Trump zelf als Commander in Chief zou weigeren de National Guard opdracht te geven de politie te helpen duurde het op 6 januari ongeveer 2,5 uur voordat de aanvraag van de Capitol Police om de National Guard in te zetten werd toegestaan vanuit het Pentagon – en niet op bevel van Trump, maar op bevel van Mike Pence, die daar staatsrechterlijk niet eens de bevoegdheid voor had. Maar ja, niets ging op 6 januari zoals het hoorde. Nood breekt wet.

President Trump had namelijk nog een plan E uitgewerkt, waar zelfs Mike Pence het fijne niet van wist, voor het geval plan D in het Congres niet het gewenste resultaat op zou leveren.

Plan E. Doel: de staatsgreep kracht bij zetten met een gewelddadige bestorming van het Capitool op 6 januari

Plan E was het bestormen van het Capitool op 6 januari, vermomd als een uit de hand gelopen Stop the Steal-rally. Deze rally werd Save America genoemd. De massa-bijeenkomst in Washington, op loopafstand van het Capitool, werd op een zodanig tijdstip gepland dat hij zijn meest fanatieke en militante sekteleden hoogstpersoonlijk naar het Capitool kon sturen als letterlijke stok achter de deur voor het voltallige Congres dat op dat moment gegarandeerd aanwezig zou zijn.

Slechts een handvol loyale congresleden was op de hoogte van het plan, zodat zij van binnenuit de procesgang zouden kunnen vertragen als de principiële Pence niet zou doen wat Trump van hem had gevraagd. Daags voor de bestorming was een aantal terroristen zelfs al rondgeleid in de gangen van het Capitool, zo bleek later. Wellicht konden ze tijdens de bestorming nog met de bestormers communiceren, indien nodig. Het fijne is hier nog lang niet allemaal over bekend.

Trumps laatste ijzer had hij al in juli 2020 in het vuur gelegd, met het uit de gevangenis houden van Roger Stone. Stone’s eerste wapenfeit was natuurlijk het opnieuw leven inblazen van zijn in 2016 ontwikkelde Stop the Steal-initiatief. Dat deed hij in nauwe samenwerking met de ons inmiddels bekend voorkomende Ali Alexander.

Dat de president zijn trouwe handlanger Roger Stone hard nodig zou hebben had Trump al direct na het debacle in Tulsa voorvoeld (zie vorige hoofdstuk). Stop the Steal was een perfect werkende scam. Het bracht heel veel geld op en de slogan drong door tot de hersenen van miljoenen Trump-fans, die de kreet ontelbare malen op protestborden zouden naschrijven en nog veel vaker zouden roepen. Een reclamemaker zou er een moord voor hebben gedaan om dit te bedenken.

Maar naast het Stop the Steal-initiatief lag er nog een andere belangrijke taak op Stone te wachten, namelijk de coördinatie met de rechts-extremistische Proud Boys en Oath Keepers, die de voorhoede zouden moeten vormen bij het innemen van het Capitool. De Amerikaanse white supremacists hadden zich namelijk tijdens Trumps presidentschap opgewerkt tot zijn persoonlijke stoottroepen, op te roepen als hij ze nodig had. Daar hadden we eerder in het jaar de bewijzen al van gezien.

De ongewapende, vreedzame demonstranten van Black Lives Matter die in mei-juni 2020 in Minneapolis de straat op gingen na de moord op George Floyd kwamen allemaal uit het kamp van de vijand, dat kon de president gemakkelijk zien. Dat zijn niet míjn mensen, wist Trump. Dat zijn ‘THUGS’, twitterde hij. Sommige demonstraties waren uitgelopen op plunderingen en brandstichting, waardoor hij er dreigend aan toe kon voegen: ‘when the looting starts, the shooting starts’. Dat was een onverholen verwijzing naar een uitspraak uit 1967 van de toenmalige politiechef van Miami, Walter Headley. Destijds had een nationale commissie geconcludeerd dat Headley’s uitspraak negatief had bijgedragen aan de rellen in Miami in augustus 1968.²⁵

Trump had in 2020 met genoegen toegekeken hoe ‘zijn’ mensen regelmatig het gevecht aan waren gegaan met de BLM-demonstranten.

Nergens in de hete zomer van 2020 had de president een geloofwaardige poging gedaan om boven de partijen te staan of het vuur te blussen. Integendeel. Toen in april Trumps eigen mensen het regeringsgebouw van Michigan hadden bezet, gewapend en al, wisten zij zich verzekerd van zijn onvoorwaardelijke steun. De demonstranten in Michigan op de trappen van het Capitool van de staat waren natuurlijk geen ‘THUGS’ in de ogen van Donald Trump.

Kijk maar, ze hielden een bord omhoog met zijn naam: ‘TRUMP – PENCE’. Op een ander bord stond ‘REMOVE WHITMER REGIME’, refererend aan de Democratische gouverneur Gretchen Whitmer. Deze mensen hadden volgens Trump hun hart dus allemaal op de juiste plaats. Zij hielden van hem en van hun land. Dit waren échte patriotten.

Op 6 januari 2021 zou blijken dat de actie van Trumps volgelingen bij het Capitool in Michigan met terugwerkende kracht slechts een bescheiden generale repetitie was geweest voor de bestorming van het Capitool in Washington.

Beide acties hadden niet alleen zijn zegen. Hij had ze zelf geïnitieerd en aangemoedigd. Zij vochten voor hém. Good people. Angry people. White people. De protesten in Michigan in april bijvoorbeeld, genaamd ‘Operation Gridlock’, waren georganiseerd door de Michigan Conservative Coalition en de Michigan Freedom Fund, een conservatieve groep gelinkt aan de DeVos-familie. Betsy DeVos was Trump’s Minister van Onderwijs en een Republikein uit Michigan. Er werden twee Confederate-vlaggen gesignaleerd onder de demonstranten. Kortom: deze mensen deugden. Trump: ‘These are very good people.’ ²⁶

Donald Trump had er destijds aan toegevoegd: ‘but they are angry. They want their lives back again, safely!’ ²⁷ Wat hij er nooit bij vertelde was dat hij zelf degene was die ‘zijn’ mensen kwaad maakte en de woede verder aanwakkerde. Trump had het protest tegen de ‘stay-home orders’ van gouverneur Whitmer aangemoedigd met de tweet ‘LIBERATE MICHIGAN!’. Zijn aanhangers liepen daarna door de straten met diezelfde leuze, op de dag dat de staat 30.000 coronabesmettingen telde en er 2.000 mensen waren bezweken aan het coronavirus. De Trump-supporters in Michigan waren niet buiten op de trappen blijven staan. Zij waren het gebouw binnen gegaan. Boos en gewapend.

De Trump-milities waren tot de tanden bewapend, met de bedoeling te intimideren en hun zin door te drukken. Indien nodig zou er gevochten worden. Voor de duidelijkheid: dit was 30 april 2020 in Michigan. Het bleek een voorproefje.

De foto’s hierboven zijn in april 2020 in Michigan gemaakt.

De foto’s hieronder zijn op 6 januari 2020 in Washington gemaakt.

De gelijkenis is niet toevallig. De meest extreme militanten waren van plan een échte Civil War te ontketenen, in Michigan en in Washington. De FBI had ‘domestic terrorism’ vanuit extreem-rechtse hoek uitgeroepen tot de grootste terreurdreiging, maar de president deed niets met die waarschuwing. Logisch, Donald Trump was zelf het hoofd van die rechtse terroristen, terwijl hij poseerde als law and order president.

Law and order was het codewoord om linkse demonstranten en etnische minderheden onder de duim te houden. Die regels golden wat hem betreft niet voor zijn eigen mensen, zoals we in eerder hoofdstukken hebben kunnen zien. Patriots. De bedreiging van de Amerikaanse democratie was reëel, kwam van binnenuit en werd geleid vanuit Het Witte Huis.

Trumps bemoeienis met Michigan had een electorale reden. Winst in Michigan zou in november broodnodig zijn voor Trumps herverkiezing. De staat had in 2016 nipt op hem gestemd, maar had nu een ‘blauwe’ gouverneur. Honderden sekteleden riepen in oktober 2020 tijdens een Trump-rally massaal in Michigan ‘Lock her up!’, doelend op Whitmer. Die tekst riep in de sekte van Trump nostalgische herinneringen op aan de in 2016 verslagen Hillary Clinton. De sekteleider sloot zich tijdens de rally aan bij zijn sekteleden met de tekst ‘Lock ‘em all up.’

Nooit suste Trump de gemoederen. Altijd stookte hij het vuur verder op. Hij hield van vechten. Hij hield van oorlog, zeker een burgeroorlog. Trumps strategie werkte echter averechts. De staat Michigan zou op 3 november 2020 met een forse meerderheid op Joe Biden stemmen, onder meer doordat de zwarte inwoners van de grote steden massaal waren komen opdagen om tegen Trump te stemmen, en de witte vrouwen in de suburbs genoeg hadden van zijn onverzoenlijke taal en falende corona-aanpak. Actie = reactie.

Voor James Mattis, de Marinegeneraal en Minister van Defensie in Trumps kabinet die zelf ontslag had genomen in december 2018, was de maat vol in de week van 1 juni 2020: ‘I have watched this week’s unfolding events, angry and appalled’. Mattis sprak zich toen pas voor het eerst uit over zijn voormalige baas:  ‘Donald Trump is the first president in my lifetime who does not try to unite the American people – does not even pretend to try. Instead, he tries to divide us.’  Mattis schreef verder: ‘We are witnessing the consequences of three years of this deliberate effort. We are witnessing the consequences of three years without mature leadership.’²⁸

De analyse van Mattis besloeg slechts één kant van het verhaal. Trump verdeelde het land inderdaad in twee (niet gelijke) helften, maar zijn eigen helft verenigde hij juist met het opkloppen van het vijandbeeld. Dat deed hij door oorlog te voeren met de andere helft. Voor de USA als geheel was hij absoluut de Divider in Chief, maar voor de rechterhelft was hij de geliefde Uniter of the Right. Hij verenigde de gematigde met de extreme conservatievelingen. En hij verenigde het ongeregelde zootje rechts-extremistische groeperingen onder één vlag, de Trump-vlag.

De ‘Unite the Right’– rally in Charlottesville was het begin van die ontwikkeling. Op die rally waren nog vooral neo-nazi’s af gekomen, om een standbeeld van een beroemde generaal van de Confederates te beschermen, General Robert E. Lee.

Er liep een directe lijn van de Civil War via Charlottesville in 2017 naar de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021, alsof de deelnemers in de tussentijd gewoon waren doorgelopen naar Washington. De verbindende factor had een naam: Donald J. Trump.

Gedurende 2020 zouden white supremacists, neo-nazi’s en alt-right milities in alle openheid hun gezicht laten zien, vaak in reactie op demonstraties van Black Lives Matter, maar ook tijdens de rally’s van president Trump. De werkelijke ‘unite the right’-rally’s waren de Trump-rally’s.

Trumps milities waren overwegend gewelddadige groepen van witte nationalisten. White supremacists waren in 2020 tal van steden te zien, zoals in Michigan, in Minnesota, in Tennessee,²⁹ in Kenosha, in Portland.

Nadat hij de eerste grote demonstratie van white supremacists en neo-nazi’s in Charlottesville (‘Jews will not replace us’)³⁰ had vergoeilijkt (‘very fine people, on both sides’) zouden die groepen zich tijdens zijn presidentschap steeds sterker voelen. Eén van die groepen stond bekend onder de naam Proud Boys.

Tijdens het eerste debat met Joe Biden werd Donald Trump uitgedaagd om de white supremacist groep de Proud Boys te veroordelen. Dat deed hij niet. In plaats daarvan zei hij ‘Stand back and stand by.’ De Proud Boys namen de uitspraak over als badge of honor, alsof hun president hen zojuist tot ridders van de ronde tafel had geslagen.

Zij behoorden ook tot de groeperingen die zich aangesproken voelden toen Trump zijn mensen opriep naar de verkiezingslocaties, de ‘polls’, te gaan, met het argument te kijken of het wel eerlijk ging. De werkelijke reden was het intimideren van Biden-stemmers.

Leden van de Proud Boys gingen graag op de foto terwijl zij het Okay-teken met hun hand maken. Dat handgebaar is inmiddels uitgegroeid tot een white supremacist-symbool. Het werd ook gebruikt door Brentan Tarrant (rechterfoto), de massamoordenaar van 51 moslims in Nieuw-Zeeland. Maar niet alleen door hen.

Het ‘white power’-handgebaar werd ook al gebruikt door Alabama-gouverneur George Wallace, de pro-segregatie-presidentskandidaat in 1968, en, jawel, door president Donald Trump. De goede verstaander begreep precies wat hiermee werd bedoeld. Hij doorspekte elke speech met het herhaaldelijk gebruik van het OK-sign. Ook op 6 januari.

De Proud Boys waren ook al aanwezig tijdens de ‘Unite-the-Right’ rally in Charlottesville. De foto’s hieronder zijn gemaakt tijdens een demonstratie van de Proud Boys in Portland in de zomer.

De foto daaronder is gemaakt van dezelfde groep op 6 januari in Washington.

Sommigen onder hen waren herkenbaar aan hun oranje mutsen, maar anderen lieten die voortaan achterwege nadat één van hun leiders, Enrique Tarrio, was gearresteerd. De Proud Boys behoorden op 6 januari 2021 tot de voorhoede van de 800 Trump-sekteleden die het Capitool binnendrongen. Iemand moest de hekken omver gooien. Iemand moest de eerste klappen uitdelen. Iemand moest de ramen aan diggelen slaan. De man op bovenstaande en onderstaande foto, met baard, bril en zwarte muts en voorzien van een megafoon, heette Joe Biggs. Hij gaf leiding aan die eerste gevechtslinie.

Biggs was een van de aanvoerders van de Proud Boys. Vooraf had hij een video opgenomen, waarin hij zijn nieuwe knuppel liet zien, een ‘Trump-knuppel’. Hij was klaar voor de strijd en hij had er overduidelijk zin in.

Volgens latere berichtgeving van The Washington Post en Fox News-verslaggever Brie Stimson had de Capitol Police al 3 dagen voor de bestorming een intern rapport samengesteld van 12 pagina’s waarin expliciet stond geschreven dat de doelwitten van de relschoppers dit keer geen tegendemonstranten zouden zijn, ‘but rather Congress itself’. Verder stond er in: ‘Supporters of the current president see January 6, 2021, as the last opportunity to overturn the results of the presidential election. This sense of desperation and disappointment may lead to more of an incentive to become violent.’ ³¹

Ondanks het rapport van zijn eigen dienst zei de voormalige Capitol Police chief Steven Sund, die na de aanval was afgetreden, later tegen The Washington Post: ‘We looked at the intelligence. I had nothing indicating we would have a large mob seize the Capitol.’³² Dat de menigte het Capitool daadwerkelijk zou willen innemen was kennelijk niet in Sunds hoofd opgekomen, laat staan het idee dat de meute dat zou doen in opdracht van zijn eigen president. Of zat hij misschien in het complot? Later werd bekend dat de politietop haar mensen zou hebben geïnstrueerd om alleen te letten op geweld van anti-Trump-supporters en Trump-supporters ongemoeid te laten, maar vervolgens werd dat bericht tegengesproken. Het zal nog wel even duren voordat alle details boven water komen.

Het eerder genoemde rapport gaf tevens aan dat de ‘Stop the Steal’ rally ‘would attract white supremacists, militia members, and others who actively promote violence’ zou kunnen leiden tot ‘significantly dangerous situations for law enforcement and the general public alike’. Die analyse klopte helemaal.

Donald Trump had de partij niet alleen zijn eigendom gemaakt, hij had de partij ook aanmerkelijk militanter gemaakt. Hij haalde in 2020 de extreem-rechtse milities uit alle hoeken en gaten waar zij tot dat moment altijd in waren gezet. Hij legitimiseerde hen met zijn zegen en maakte hen een integraal onderdeel van zijn politieke partij. Zij werden zijn persoonlijke knokploegen, zijn bruinhemden, zoals elke dictator in de geschiedenis die had gehad, loyaal aan De Grote Leider en aan niemand anders.

Terwijl hij het land verdeelde in twee Amerika’s, verenigde hij gematigd rechts met extreem rechts. Proud Boys, Three Percenters, Patriot Prayers, Oath Keepers, Detroit Prayer, White Lives Matter, neo-nazi’s, ze waren wat hem betreft allemaal welkom in zijn Republikeinse partij, die al lang geleden een white grievances partij was geworden. Maar nu was ‘white supremacy’ de facto official policy, doordat de president het extremisme openlijk sanctioneerde en aanmoedigde.

Al deze groepen kwamen opdagen op 6 januari 2021, gewapend en voorbereid om het Capitool niet alleen te bestormen, maar ook in te nemen. Hoe kon dat gebeuren? Wie zou dat hebben gecoördineerd? U mag één keer raden.

Verslaggevers Frances Mulraney en Ariel Zilber schreven in The Daily Mail op 10 januari 2021: ‘The Proud Boys have become a constant presence at Trump rally’s and events. Among their members is convicted Trump crony Roger Stone.’ ³³

Hierboven zien we een eigen tweet van Stone met de Proud Boys in Miami: ‘I’m so proud of my boys’. Let op de timing: 20 juli 2020. Nadat Trump hem zijn vrijheid had gegeven had hij er geen gras over laten groeien.

Linksonder zien we hem in een tweet van Alex Jones. Stone was in het najaar bij de Proud Boys in Oregon op bezoek. Zie hoe gebroederlijk zij allemaal het White Power-teken maakten met hun handen. Rechtsonder staat hij op de foto met de eerder genoemde leider Enrique Tarrio, eveneens met OK-sign.

De Proud Boys hadden op 6 januari de taak op zich genomen, of toebedeeld gekregen, om de eerste hindernissen te nemen. Daarom gingen zij al op pad naar het Capitool voordat Trump zijn speech had beëindigd. Pas daarna zou de grote meute vertrekken van de plek waar de rally werd gehouden, bij The Ellipse, een ellipsvormig grasveld van 52 hectare dat grensde aan het hek van Het Witte Huis.

De hindernissen bij het Capitool, schaars bemande hekwerken, waren beperkt tot het absolute minimum, maar vergden nog wel enig grof geweld om weg te werken. Een politie-agente liep daarbij een zware hersenschudding op.

Nadat de eerste hindernissen waren genomen door de stoottroepen van Trump zwelde de menigte gestaag aan met de duizenden supporters die na diens speech naar het Capitool waren komen lopen.

Een dergelijke meute kon nooit lang door de onderbemande Capitol Police, aangevuld met agenten van de politie van Washington DC, worden tegengehouden.

Een Facebook-bericht van ‘team leader’ Kelly Meggs van de zogeheten Oath Keepers, gedateerd op 19 december, dat later bewijsmateriaal zou zijn in de rechtzaak tegen meerdere Oath Keepers, was veelzeggend: ‘this week I organized an alliance between Oath Keepers, Florida 3%ers, and Proud Boys.’ Zij gingen samenwerken voor het goede doel.³⁴

Hoe zou het toch komen dat op 19 december Oath Keeper Kelly Meggs op het lumineuze idee was gekomen om met de Proud Boys een alliantie te vormen ter voorbereiding op 6 januari? In Trumps universum lag dat antwoord voor de hand: Roger Stone.

Roger Stone had naast zijn contacten met de Proud Boys ook een innig contact met de Oath Keepers. Op de ochtend van 6 januari 2021 werd onderstaande foto gemaakt, waarbij Stone in gezelschap van een aantal Oath Keepers voor het Willard InterContinental hotel in Washington stonden. Kijk naar zijn smalende, zelfgenoegzame blik recht in de camera. Roger Stone wist volgens mij precies wat er stond te gebeuren en was vol vertrouwen over een geslaagde afloop voor zijn baas, Donald Trump.

In december had Trump Stone definitief gepardonneerd, waardoor de dirty tricks-expert van weleer zijn handen volledig vrij had gehad om de gebeurtenissen van 6 januari voor te bereiden. Een soortgelijke dirty trick had hij eerder uitgehaald, zij het op veel kleinere schaal.

Roger Stone had in 2000 van vriend en vijand de twijfelachtige credits gekregen voor het stopzetten van de door Al Gore aangevraagde recount in Dade County, Florida na de verkiezingen. Toen de verkiezings-officials op 22 november wilden beginnen met het hertellen moesten zij langs duizenden demonstranten die de volstrekt legitieme hertelling wilden stoppen. Een Bush-commandocentrum was opgezet aan de overkant van de straat, van waaruit Roger Stone met zijn walkie-talkies in communicatie stond met een groep Bush-demonstranten die op de 18^de verdieping stonden waar het Election Office was.

Ion Sancho, de Leon County Supervisor of Elections tijdens de 2000 recount, beschreef wat er op die dag precies was gebeurd: ‘There, a dozen or more well-dressed young white protesters were yelling and pounding on the doors in what came to be known as the Brooks Brothers Riot. Their actions intimidated the workers in the office. Fearing for their lives, the Dade County Canvassing Board stopped its manual recount.’ ³⁵

De stemmen van Dade County en die van Palm Beach werden uit voorzorg naar Ion Sancho’s kantoor vervoerd om alsnog geteld te worden, maar dat hertelllingsproces werd gestopt door de U.S. Supreme Court in een 5-4 beslissing, bekend geworden als ‘Bush v. Gore’. Daardoor ‘won’ Bush Florida, en daarmee het presidentschap met 271 kiesmannen. Sancho schreef dat de Bush-campagne ongeveer $13.8 miljoen had gespendeerd aan zijn ‘stop the recount’-pogingen.

Wie waren de relschoppers destijds?

Sancho: ‘These same documents show the Brooks Brothers rioters were Republican staffers from Washington, D.C. … Many were personally recruited by House majority whip Tom Delay and given their marching orders on those walkie-talkies commanded by Stone … Lies, physical intimidation – the darker arts of political persuasion employed by Stone and his cronies – had proven successful. For the first time in U.S. history, a state had been barred from completing its presidential election.’³⁶

Oftewel, als het de Republikeinse partij in 2000 was gelukt, met behulp van de hoogste leiding in Washington en de lokale aansturing door Stone, waarom zou het dan dit keer in 2021 niet lukken in Washington, met behulp van de president himself? Met de bereidwillige hulp van een paar Republikeinse congresleden die in het complot zaten en de inbrekers de weg konden wijzen in het Capitool was dit plan zeker uitvoerbaar.

Op de avond van 5 januari 2021 was Stone, in het gezelschap van een groep Oath Keepers, op een rally te zien geweest.³⁷

Zij werden aangeduid als zijn beveiligers – zijn chauffeur was ook een Oath Keeper – maar dat was op de avond voorafgaand aan de dag waarop het Capitool zou worden bestormd natuurlijk allerminst hun échte functie. Zij hadden belangrijke zaken te bespreken. Er moest de volgende dag een Capitool worden ingenomen. De leider van de Oath Keepers, Kelly Meggs, schreef op Facebook over de aanstaande gebeurtenissen: ‘Trump said it’s gonna be wild!!!! He wants us to make it WILD that’s what he’s saying. He called us all to the Capitol and wants us to make it wild!!! Sir Yes Sir’ ³⁸

Op de ochtend van 6 januari 2021 ontkende Roger Stone desgevraagd dat hij deelnam aan de Trump-rally. Letterlijk gezien klopte dat, want hij stond op een andere plek in Washington. Hij zei dat hij zich niet eens bewust was van wie er onderdeel uitmaakten van zijn beveiliging. Deny, deny, deny. Natuurlijk ging hij op dat moment niet aan de pers vertellen wat er werkelijk gaande was achter de schermen. Het gaat vast nog een paar jaar duren voordat precies aan het licht komt hoe 6 januari tot stand was gekomen, maar Stone’s rol lijkt mij een ‘no-brainer’.

Wie waren de Oath Keepers? Zij claimden dat zij het land moesten verdedigen, in het bijzonder de Constitution. In de praktijk was het echter een pro-Trump, extreem-rechtse, anti-overheidgroepering. Hun leden waren geregeld gearresteerd op grond van criminele activiteiten, zoals vuurwapenovertredingen, samenzweringen om federale ambtenaren dwars te zitten, bezit van explosieven en het bedreigen van publieke functionarissen.

Oprichter Stewart Rhodes zei in een interview met Alex Jones van InfoWars, een zeer populaire rechtse conspiracy mediapersoonlijkheid, dat hij geloofde dat geweld nodig zou zijn tijdens de verkiezingen en dat zijn groep bereid was Het Witte Huis te verdedigen. De linkerfoto is gemaakt tijdens de bestorming van het Capitool.³⁹

Op de onderstaande foto’s zien we de Oath Keepers tijdens de bestorming. Tijdens die actie opereerde Meggs onder de codenaam ‘OK Gator 1’. Op de linkerfoto houden ze elkaars schouders vast, een militaire ‘stack’ formatiemethode, op weg naar de oostkant van het Capitool, waar zij vervolgens een deur openbraken.⁴⁰

Tijdens de bestorming van het Capitool kwamen alle extreems-rechtse groeperingen bijeen om hun president alsnog een tweede termijn te bezorgen. Onderstaande foto is gemaakt op de ochtend van 6 januari, voorafgaand aan de bestorming.

Het werd een ware parade van alternatieve Amerikaanse vlaggen: 1. Gewijzigde nationale/staatsvlaggen, 2. 2nd Amendment rights vlag, 3. Gadsden vlag, Betsey Ross/America First vlag, 5. Pine Tree vlag, 6. Three Percenters, 7. Trump vlag, 8. Come and Take it/ Oath Keepers vlag.⁴¹

De enige vlag die nog vaker werd meegedragen dan de Amerikaanse vlag was de Trump-vlag. De president had het voor elkaar gekregen om al deze mensen bij elkaar te brengen op 6 januari om een actie te verrichten die niet voor mogelijk was gehouden. De bestorming van het Capitool deed weliswaar denken aan de film Ironclad, Trumps voorafgaande Save America-rally deed eerder denken aan de verfilming van George Orwells boek 1984.

Reeds in 2018, tijdens het tweede jaar van Trumps presidentschap had politiek analist Amanda Carpenter de communicatiestrategie van Donald Trump ontleed (zie ook hoofdstuk 7.14). Zij begon haar boek Gaslighting America met de volgende zin: ‘Before the 2016 elections, I viewed foreign lands where dictators could convince whole populations that two plus two equals five as tragic glitches in history that could never happen here. Not anymore. After living through the 2016 election, I can see quite plainly how, if the conditions are right, it can happen anywhere, anytime.’⁴²

De zin ‘2 plus 2 equals 5’ had zij ontleend aan Orwells dystopische klassieker 1984. Orwell had die zin op zijn beurt ontleend aan de slogan die in de Sovjet-Unie werd gebruikt door Stalin om het volk te overtuigen dat zijn regering het Vijfjarenplan zou voltooien in 4 jaar. Carpenter: ‘But the idea is bogus on its face. Two plus two doesn’t equal five, no matter what rationale is used.’

In Orwells boek 1984 breekt de hoofdrolspeler Winston Smith uiteindelijk onder de druk van Big Brother en geeft toe dat 2 plus 2 gelijk is aan 5. Waarom? Carpenter: ‘The benefit of embracing the lie ultimately outweighs the sacrifice required to cling to the truth. Sometimes, more often than we’d like to admit, lies are easier to believe than the truth. Especially in politics.’⁴³

Zo ook op 6 januari 2021.

In een speech op 25 juli 2018 had Trump letterlijk gezegd dat de mensen niet moesten geloven wat zij zagen of lazen: ‘What you’re seeing and what you’re reading is not what’s happening.’⁴⁴ Dat was Orwelliaans.

Het uitschakelen van zelfstandig informatie vergaren door de sekteleden was al door George Orwell beschreven in zijn boek 1984: ‘reject the evidence of your eyes and ears.’

Twee jaar nadat Carpenters boek uit was gekomen toonde de realiteit in Washington op 6 januari hoe terecht haar vergelijking tussen de werelden van Trump en Orwell was geweest. In het programma Buitenhof ⁴⁵ liet FENIX-conservator Hanneke Mantel een zwartwit-foto zien van fotografe Nina Berman, gemaakt tijdens de Save America-rally. Mantel liet daarna een foto zien uit de film 1984. De overeenkomst tussen beide foto’s is verbluffend.

De sekteleden van Trump deden gedachteloos wat hij hen opdroeg. Zelf nadenken was er niet meer bij. Regelmatig herhaalden zij letterlijk zijn teksten. Trumps meute ging op weg om Mike Pence, Nancy Pelosi en al die andere waardeloze politici iets verschrikkelijks aan te doen. President Trump verschafte hen in zijn speech de rechtvaardiging om te doen wat gedaan moest worden om hun land te redden. Dat zijn verhaal vol zat met leugens deerde hen niet.

Donald Trump was op die bewuste ‘Save America’-rally 1:13 uur lang onafgebroken aan het woord geweest voordat hij zijn aanhangers op pad had gestuurd. Zijn speech is helaas te lang om hier in zijn geheel weer te geven. Toch is het zinvol om delen uit het transcript te laten zien, om de volstrekte ongerijmdheid van zijn leugens te tonen, en daarmee de omvang van de mindfuck die zijn sekteleden ondergingen.

Bedenk dat Donald Trump de man was die al in 1981 een Forbes-verslaggever ervan overtuigde dat hij honderden miljoenen dollars waard was, terwijl hij in feite nog geen rooie cent bezat. Biograaf Wayne Barrett had het haarfijn uitgezocht: ‘He was worth nothing’ (zie hoofdstuk 3.1). Forbes-redacteuren dachten destijds dat Trump alleen maar schromelijk overdreef. Zij dachten: als we er van uit gaan dat Trump slechts een derde waard is van wat hij zegt, zitten we waarschijnlijk goed. Forbes: ‘We soon learned to take the number he threw out to us for his net worth, immediately divide it by 3 and refine it from there.’

Maar die leugenfactor 3 had toen al ruim 20 moeten zijn. 40 jaar later was die leugenfactor nog veel groter. Zoals Forbes had geredeneerd in 1981 redeneerden miljoenen Republikeinen na de verkiezingen van 2020. Trump strooide met enorme aantallen frauduleuze stemmen, waarvan een skepticus zou kunnen denken: hij overdrijft, deel het eerst maar eens door 3.

Stel dat je dat zou doen op basis van wat Trump op 6 januari 2021 allemaal beweerde. Over swing state Pennsylvania zei hij in zijn speech bijvoorbeeld het volgende: ‘Over 8000 ballots in Pennsylvania were cast by people whose names and dates of birth match individuals who died in 2020 and prior to the election. Think of that. Dead people! Lots of dead people, thousands. … It’s incredible … More than 10,000 votes in Pennsylvania were illegally counted, even though they were received after Election Day. … And more than 60,000 ballots in Pennsylvania were reported received back. They got back before they were ever supposedly mailed out. In other words, you got the ballot back before you mailed it! … 25,000 ballots in Pennsylvania were requested by nursing home residents, all in a single giant batch, not legal. Indicating an enormous illegal ballot harvesting operation. You’re not allowed to do it. It’s against the law. The day before the election, the State of Pennsylvania reported the number of absentee ballots that had been sent out. Yet this number was suddenly and drastically increased by 400,000 people. It was increased… 400,000 ballots appeared from nowhere, right after the election.’

Tel even mee: 8.000 + 10.000 + 60.000 + 25.000 + 400.000 = 503.000 illegale stemmen volgens Trump. Gedeeld door 3 levert dit een ogenschijnlijk ‘redelijke’ inschatting op van 168.000 illegale stemmen in Pennsylvania. Bedenk vervolgens dat Biden deze cruciale swing state met 80.555 stemmen had gewonnen, dan kan zelfs een sceptische Republikein gemakkelijk concluderen dat op basis van een conservatieve inschatting van de geclaimde ‘fraude’ Trump inderdaad beroofd zou zijn van de winst. In zijn speech haalde Trump dezelfde truc uit met aantallen zogenaamd frauduleuze stemmen in Wisconsin, Georgia, Arizona, Nevada en Michigan.

Wat miljoenen Amerikanen echter niet beseften was dat niets waar was van wat Donald Trump beweerde. Zero. Alle getallen die hij opnoemde in zijn speech waren volkomen uit de lucht gegrepen. Daarom waren het allemaal zulke mooie ronde getallen. Daarom was het onmogelijk om er harde bewijzen voor te vinden. Maar dat nuchtere feit ging er bij de meeste Republikeinen niet in, net zoals Forbes in 1981 niet op de gedachte was gekomen dat Donald Trump op dat moment niets bezat. Zero. Pas decennia later zou de bewuste Forbes-redacteur dit ontdekken.

De gemiddelde mens kan zich nu eenmaal moeilijk inleven in een geoefende pathologische leugenaar als Trump.

De fanatieke volgelingen van Trump geloofden overigens alles wat hij zei. Letterlijk. Elk getal. Geen van hen vroeg zich af of Trumps getallen eigenlijk wel klopten of waarom ervaren, duurbetaalde advocaten met alle ‘mounting evidence’ die Trump opnoemde geen enkele rechtzaak hadden gewonnen, of waarom geen enkele hertelling noemenswaardige fraude had opgeleverd. Wie had die frauduleuze stemmen eigenlijk geteld? Niemand. Hoe kwam Trump aan zijn cijfers? Hij had ze verzonnen. Maar Trump-supporters stelden zichzelf die vragen niet. Wat Trump zei was de waarheid, hún waarheid.

Trumps woorden, uitgesproken op 6 januari, maken duidelijk met welke mindset, of beter gezegd ‘hersenspoeling’, hij zijn fanatieke aanhangers naar het Capitool stuurde.⁴⁶ Probeer de onderstaande bloemlezing, ter grootte van ongeveer 20% van Trumps volledige speech, bij wijze van gedachte-experiment te ondergaan alsof u een loyaal sektelid bent, geloof alles onvoorwaardelijk wat hij zegt, zet uw verstand korte tijd op nul en u snapt na lezing waarom Trumps ‘patriots’ geen andere keuze hadden dan woedend op te trekken naar het Congres om samen hun land te redden uit de handen van de congresleden, de verraders van het volk, en ondertussen de apparatuur kapotmaakten van de media, de vijanden van het volk.

President Trump: ⁴⁷ ‘We have hundreds of thousands of people here, and I just want them to be recognized by the fake news media. … I’ve never seen anything like it … I’m honest … Hundreds of thousands of American patriots are committed to the honesty of our elections and the integrity of our glorious Republic. All of us here today do not want to see our election victory stolen by emboldened radical left Democrats, which is what they’re doing and stolen by the fake news media

… We will never give up. We will never concede, it doesn’t happen. You don’t concede when there’s theft involved.

… Our country has had enough. We will not take it anymore and that’s what this is all about. To use a favorite term that all of you people really came up with, we will stop the steal. Today I will lay out just some of the evidence proving that we won this election, and we won it by a landslide. This was not a close election. … We didn’t lose … By the way, does anybody believe that Joe had 80 million votes? Does anybody believe that? He had 80 million computer votes. It’s a disgrace. …

Crowd: ‘Fight for Trump! Fight for Trump! Fight for Trump!’

Trump: ‘Thank you. … Rudy, you did a great job. He’s got guts. You know what? He’s got guts, unlike a lot of people in the Republican party. He’s got guts, he fights. He fights, and I’ll tell you. … I hope Mike is going to do the right thing … I hope so. I hope so because if Mike Pence does the right thing, we win the election. All he has to do. …. He has the absolute right to do it. We’re supposed to protect our country, support our country, support our constitution, and protect our constitution.

… States want to revote. The States got defrauded. … Now they want to recertify. They want it back. All Vice-President Pence has to do is send it back to the States to recertify, and we become president, and you are the happiest people … I just spoke to Mike. I said, “Mike, that doesn’t take courage. What takes courage is to do nothing. That takes courage,” …. There’s never been a movement like this ever…’

Crowd: ‘We love Trump! We love Trump! We love Trump!’

Trump: ‘We’re gathered together in the heart of our nation’s Capitol for one very, very basic and simple reason, to save our democracy. … They have no idea. They’ve totally lost control. They’ve used the pandemic as a way of defrauding the people in a proper election …. For years, Democrats have gotten away with election fraud and weak Republicans, and that’s what they are.

… There’s so many weak Republicans. We have great ones, Jim Jordan, and some of these guys. They’re out there fighting the House. Guys are fighting, but it’s incredible. Many of the Republicans, I helped them get in. I helped them get elected. I helped Mitch get elected. …  The weak Republicans, they’re pathetic Republicans and that’s what happens

… But just remember this. You’re stronger, you’re smarter. …  you’re the real people. You’re the people that built this nation. You’re not the people that tore down our nation.

… But this year using the pretext of the China virus and the scam of mail-in ballots, Democrats attempted the most brazen and outrageous election theft … It’s a pure theft in American history, everybody knows it. That election, our election was over at 10:00 in the evening. We’re leading Pennsylvania, Michigan, Georgia by hundreds of thousands of votes, and then late in the evening or early in the morning, boom, these explosions of and bullshit, and all of a sudden. All of a sudden it started to happen.

… Our media is not free. It’s not fair. It suppresses thought. It suppresses speech, and it’s become the enemy of the people.

… We’re going to have to fight much harder and Mike Pence is going to have to come through for us. If he doesn’t, that will be a sad day for our country because you’re sworn to uphold our constitution. Now it is up to Congress to confront this egregious assault on our democracy.

… After this, we’re going to walk down and I’ll be there with you…. We’re going walk down to the Capitol, and we’re going to cheer on our brave senators, and congressmen and women. We’re probably not going to be cheering so much for some of them because you’ll never take back our country with weakness. You have to show strength, and you have to be strong.

… Today, we see a very important event though, because right over there, right there, we see the event going to take place. And I’m going to be watching, because history is going to be made. We’re going to see whether or not we have great and courageous leaders or whether or not we have leaders that should be ashamed of themselves throughout history, throughout eternity, they’ll be ashamed. … If they do the wrong thing, we should never ever forget that they did. Never forget. We should never ever forget. With only three of the seven states in question, we win the presidency of the United States.

… I want to thank the more than 140 members of the House. Those are warriors … I also want to thank our 13 most courageous members of the US Senate … We want to thank them, senators that stepped up, we want to thank them.

… No, we have a corrupt media … And they’ve lost all credibility in this country. We will not be intimidated into accepting the hoaxes and the lies that we’ve been forced to believe over the past several weeks. We’ve amassed overwhelming evidence about a fake election. … they cheated like hell anyway.

… Look, I’m not happy with the Supreme Court. They love to rule against me. I picked three people. I fought like hell for them, one in particular I fought … I like Bill Barr, but he changed, because he didn’t want to be considered my personal attorney. And the Supreme Court, they rule against me so much. …

Today, for the sake of our democracy, for the sake of our Constitution, and for the sake of our children, we lay out the case for the entire world to hear. You want to hear it?’

Crowd: ‘Yes!’

Trump: ‘In every single swing state, local officials, state officials, almost all Democrats made illegal and unconstitutional changes to election procedures … And they want to re certify their votes. They want to re certify. But the only way that can happen is if Mike Pence agrees to send it back … But think of this: if you don’t do that … You will have a president who lost all of these states, … You will have an illegitimate president, that’s what you’ll have. And we can’t let that happen.

… These are the facts that you won’t hear from the fake news media. It’s all part of the suppression effort. They don’t want to talk about it. … But you don’t hear it by the people who want to deceive you and demoralize you and control you, big tech, media.

… Let the weak ones get out. This is a time for strength. They also want to indoctrinate your children in school by teaching them things that aren’t so. They want to indoctrinate your children. It’s all part of the comprehensive assault on our democracy and the American people to finally standing up and saying, “No.”

… This crowd is again a testament to it. I did no advertising. I did nothing … This just happened … And we got to get rid of the weak congresspeople, the ones that aren’t any good, the Liz Cheneys of the world, we got to get rid of them. We got to get rid of them.

… In Wisconsin, corrupt Democrat run cities deployed more than 500 illegal unmanned, unsecured drop boxes, which collected a minimum of 91,000 unlawful votes. It was razor thin the loss … They have these lockboxes and they pick them up and they disappear for two days. People would say, “Where’s that box?” They disappeared. … In addition, over 170,000 absentee votes were counted in Wisconsin without a valid absentee ballot application … According to eyewitness testimony, postal service workers in Wisconsin were also instructed to illegally backdate approximately 100,000 ballots. The margin of difference in Wisconsin was less than 20,000 votes. Each one of these things alone wins us the state. Great state, we love the state, we won the state.

… In Georgia, your secretary of state, I can’t believe this guy’s a Republican. He loves recording telephone conversations. I thought it was a great conversation personally, so did a lot of other … people love that conversation, because it says what’s going on. These people are crooked. They’re 100% in my opinion, one of the most corrupt … If Georgia had merely rejected the same number of unlawful ballots, as in other years, there should have been approximately 45,000 ballots rejected, far more than what we needed to win, just over 11,000 … They should absolutely find that just over 11,000 votes, that’s all we need. They defrauded us out of a win in Georgia, and we’re not going to forget it.

Trump: … And Mike Pence, I hope you’re going to stand up for the good of our constitution and for the good of our country. And if you’re not, I’m going to be very disappointed in you. I will tell you right now. I’m not hearing good stories. …

… Over 10,300 ballots in Georgia were cast by individuals whose names and dates of birth match Georgia residents who died in 2020 and prior to the election. More than 2,500 ballots were cast by individuals whose names and dates of birth match incarcerated felons in Georgia prison. People who are not allowed to vote. More than 4,500 illegal ballots were cast by individuals who do not appear on the state’s own voter rolls. … At least 88,000 ballots in Georgia were cast by people whose registrations were illegally backdated.

… Each one of these is far more than we need. 66,000 votes in Georgia were cast by individuals under the legal voting age…. I love Georgia, but it’s a corrupt system. … Make no mistake, this selection stolen from you, from me and from the country. And not a single swing state has conducted a comprehensive audit to remove the illegal ballots. …

… In the State of Arizona, over 36,000 ballots were illegally cast by non-citizens. 2000 ballots were returned with no address. More than 22,000 ballots were returned before they were ever supposedly mailed out. … 150,000 people registered in Maya Copa County after the registration deadline. 103,000 ballots in the county were sent for electronic adjudication with no Republican observers.

… More than 17,000 Michigan ballots were cast by individuals whose names and dates of birth matched people who were deceased. In Wayne County, that’s a great one. That’s Detroit. 174,000 ballots were counted without being tied to an actual registered voter. Nobody knows where they came from. … In Detroit, turnout was 139% of registered voters. Think of that.

… In addition, there is the highly troubling matter of Dominion voting systems. In one Michigan County alone, 6,000 votes were switched from Trump to Biden and the same systems are used in the majority of states in our country … Senator Ligon, highly respected on elections has written a letter … He wrote, and I quote, “The Dominion voting machines employed in Fulton County had an astronomical and astounding 93.67% error rate.” It’s only wrong 93% of the time … The letter continues, “There is clear evidence that tens of thousands of votes were switched from President Trump to former Vice President Biden in several counties in Georgia. …

… So, I mean, I could go on and on about this fraud that took place in every state and all of these legislatures want this back. I don’t want to do it to you because I love you and it’s freezing out here, but I could just go on forever. I can tell you this…’

Speaker: ‘We love you. We love you. We love you. We love you. We love you. We love you. We love you. We love you.’

Trump: ‘… The Republicans have to get tougher. You’re not going to have a Republican party if you don’t get tougher. … When you catch somebody in a fraud, you’re allowed to go by very different rules. So I hope Mike has the courage to do what he has to do. And I hope he doesn’t listen to the RINOs and the stupid people that he’s listening to… We won. We won in a landslide. This was a landslide.

… They said, “It’s not American to challenge the election.” This is the most corrupt election in the history, maybe of the world. … It’s so crazy that people don’t even believe it. It can’t be true. So they don’t believe it. … Today is not the end. It’s just the beginning … With your help over the last four years, we built the greatest political movement in the history of our country and nobody even challenges that. … This is the greatest in history. There’s never been a movement like that. … We must stop the steal and then we must ensure that such outrageous election fraud never happens again, can never be allowed to happen again.

… seeing fantastic crowds, although this I think is our all time record. I think you have 250, 000 people. 250,000 … Looking out at all the amazing patriots here today, I have never been more confident in our nation’s future … If we allow this group of people to illegally take over our country, because it’s illegal when the votes are illegal, when the way they got there is illegal, when the States that vote are given false and fraudulent information. …

… And we fight. We fight like Hell and if you don’t fight like Hell, you’re not going to have a country anymore … So we’re going to, we’re going to walk down Pennsylvania Avenue, I love Pennsylvania Avenue, and we’re going to the Capitol and we’re going to try and give… The Democrats are hopeless. They’re never voting for anything, not even one vote. But we’re going to try and give our Republicans, the weak ones, because the strong ones don’t need any of our help, we’re going to try and give them the kind of pride and boldness that they need to take back our country … God bless you and God bless America. Thank you all for being here, this is incredible.’

Trump had zijn aanhangers er volledig van overtuigd dat de verkiezingen waren gestolen. Als oorlog nodig was, dan waren zij bereid oorlog te voeren. En het werd oorlog.

Vooraf hadden Trump-aanhangers al honderden berichten verstuurd waarin zij hun intenties luid en duidelijk hadden gemaakt.

Om 2:11 uur in de middag sneuvelden de eerste ruiten. Het was geen kogelvrij glas, maar doodgewoon glas. Eenvoudig in te slaan met een schild en een houten balk. De weg was vrij. Als zombies waren de aanvallers de muren opgeklommen. Als zombies stroomden zij nu het gebouw binnen. Er was geen houden aan.

Het Capitool werd niet alleen aangerand, het werd bruut verkracht. Ruim 800 uitzinnige Trump-aanhangers drongen het gebouw met geweld binnen, met de expliciete intentie om terreur te zaaien onder de Congresleden.

Om 2:24 uur gooide president Trump nog wat meer olie op het vuur met een tweet waarin hij zei dat Pence niet de moed had om te doen wat nodig was. Die tweet werd door de bestormers letterlijk hardop voorgelezen aan elkaar, alsof het de nieuwe orders waren van hun commandant. De tweet diende als aanmoediging om actief op zoek te gaan naar de Vice President en hem te straffen. Ondertussen probeerde de president via telefonische contacten met andere congresleden het verdere verloop van de certificatie te vertragen.

De bestormers communiceerden intensief met elkaar en met externe hulptroepen, zo bleek uit later beschikbaar gekomen video-opnames en internetberichten. Met een megafoon gaf een aanvaller gedetailleerde instructies aan haar medestrijders: ‘So, people should probably coordinate together if you’re going to take this building.’ ⁴⁸

Op een zeker moment stuitten de aanvallers binnen het gebouw op een handvol Capitol Police officers. Zij wezen de ordebewakers op de hopeloosheid van hun situatie.

De politie was inderdaad ‘outnumbered’ en niet zo’n beetje ook. De agenten kozen dan ook eieren voor hun geld en lieten dit gedeelte van de oprukkende meute ongemoeid.

Bij niemand bestond enige onduidelijkheid over de aanstichter van het geweld, president Trump. De aanvallers riepen: ‘we are listening to Trump – your boss’. Naar hem hadden zij geluisterd en naar niemand anders. Hem hadden zij geloofd. De verkiezingen waren van hem en van hen gestolen. Zij kwamen hun recht halen.

Bij niemand bestond enige onduidelijkheid welke volksvertegenwoordiger in het grootste gevaar verkeerde: Speaker of the House Nancy Pelosi.

NBC News berichtte op 19 januari over een advocaat uit Georgia, William McCall Calhoun Jr., die opschepte dat hij samen met andere aanvallers Nancy Pelosi’s deur had ingetrapt ‘to torn her into little pieces’. Volgens FBI-onderzoek schreef Calhoun: ‘And get this – the first of us who got upstairs kicked in Nancy Pelosi’s office doors and pushed down the hall towards her inner sanctum, the mob howling with rage. Crazy Nancy probably would have been torn into little pieces but she was nowhere to be seen.’ ⁴⁸

Het waren niet alleen mannen met gewelddadige intenties die het Capitool binnendrongen en op zoek gingen naar de Democratische Speaker of the House. Op 29 januari berichtte The Washington Post dat twee vrouwen, Dawn Bancroft en Diana Santos-Smith, na een tip door de FBI waren gearresteerd. Bancroft had in een video tegen haar kinderen gezegd: ‘We broke into the Capitol… We got inside, we did our part. We were looking for Nancy to shoot her in the friggin’ brain, but we didn’t find her.’ ⁵⁰

Nancy Pelosi  was op 6 januari aan de dood ontsnapt, realiseerde zij zich. Pelosi: ‘I sat through it myself. It was interesting. I was thinking, the human person is built for survival. But how do we come back? Not to ignore the seriousness of the situation, but to recognize that to heal, you have to have some justice. You cannot heal without it.’

Pelosi zou later volgens een bericht van Business Insider van 31 januari een post-traumatherapie-sessie hebben gevolgd en raadde collega-congresleden aan hetzelfde te doen. In een interview met The Washington Post zei ze dat velen voor hun leven hadden gevreesd. Pelosi: ‘The trauma that I saw in their eyes, it was just overwhelming, just overwhelming.’ ⁵¹

Terwijl de beveiligers met getrokken wapens bij de gebarricadeerde deuren stonden, beukten de aanvallers met alle macht in op elk obstakel tussen hen en hun prooi. Congresleden zetten hun gasmaskers op en zochten een goed heenkomen. Maar op het balkon van de vergaderzaal kon men lange tijd geen kant op. Daar zochten de doodsbange volksvertegenwoordigers dekking onder de banken, niet wetend over welke wapens de indringers beschikten. Moordenaars die met automatische geweren iedereen op hun pad neerschoten waren in Amerika wekelijks in het nieuws. Dat kon hier ook gebeuren. Een bloedbad leek aanstaande. Alle aanwezigen hadden reden om te vrezen voor hun leven.

Congresleden stonden urenlang doodsangsten uit. Sommigen kwamen in ademnood, gingen hyperventileren of kregen hartkloppingen. Dat overkwam het Democratische congreslid Susan Wild, die zoiets nog nooit had meegemaakt. Haar Democratische collega Jason Crow gelukkig wel. Hij had als ervaren militair de nodige gevechtservaring opgedaan en kalmeerde haar door haar hand vast te houden.

Crow was niet de enige oud-militair in Amerika’s Huis van Afgevaardigden die kalm bleef in de chaos. De Democraat Ruben Gallego had eveneens gevechtservaring opgedaan in het leger. Hij probeerde zijn collega’s zo goed en zo kwaad te helpen, bijvoorbeeld met het correct opzetten van gasmaskers. Gallego: ‘It was wild. Security drew guns. If I had one I would have felt a little better but there was very little security actually in the Chamber.’

Gallego herkende aan de taktiek van de bestormers dat zij wisten wat zij deden. Aan de manier waarop zij zich door de menigte bewogen, zich hadden uitgerust, met onder andere tie wraps en tasers, gecombineerd met het feit dat er pijpbommen waren gelegd op strategische plekken, concludeerde hij dat de aanvallers het gebouw hadden bestudeerd en de bestorming goed hadden voorbereid. Zij kwamen bijvoorbeeld binnen via achteringangen, die niet goed werden bewaakt, zei Gallego. Zij wisten welke muren ze moesten beklimmen om in het Capitool te komen, plekken die normaal onbewaakt en moeilijk bereikbaar waren.

Zowel Democraten als Republikeinen stuurden berichtjes naar huis om afscheid te nemen. Of ze spraken fluisterend in de telefoon met hun dierbaren, bang om gehoord te worden door de woedende meute. Na enige tijd had de menigte volledig bezit genomen van het Capitool. De Trump-volgelingen zwierven overal rond in de gangen en zalen. ‘OUR HOUSE!’ riepen zij. En: ‘Knock knock, we’re here!’

De congresleden waren ongewild beland in een horrorfilm. Het Democratische congreslid Grace Meng had de deur van haar kantoor gebarricadeerd met stoelen en zat daar urenlang opgesloten, terwijl ze de indringers door de gangen hoorde lopen, schreeuwend en op de deuren bonzend. Zij dacht dat haar laatste uur had geslagen.

Voor startende congresleden zoals de Republikeinse Nancy Mace was dit notabene hun eerste zittingsdag in het nieuwe congres – een bizarre start van een nieuwe politieke loopbaan. Na een enerverende middag, avond en nacht moest Mace in de vroege ochtend voor het eerst haar stem uitbrengen, over het lot van haar eigen president. Zij koos voor de democratie en stelde haar land boven haar partij.

Op het nimmertje konden de congresleden in veiligheid worden gebracht, terwijl de Capitol Police er in slaagde de indringers net lang genoeg te vertragen.

Daarbij waagden zij hun leven. Washington DC politie-agent Michael Fanone werd ingesloten door de menigte en merkte dat een aanvaller zijn pistool probeerde te pakken. Mensen riepen: ‘Kill him with his own gun!’ Pas toen hij vertelde dat hij zelf kinderen had deden andere betogers moeite om hem vrij te krijgen. Anders had hij het niet overleefd. Washington DC officer Daniel Hodges, hieronder te zien op de foto, kwam klem te zitten tussen een deur met aan de ene kant zijn collega’s en aan de andere kant de bestormers. Zijn schreeuw was nog vaak op televisie te horen: ‘AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAHHHH!!!!!!’

Een van de aanvallers rukte zijn wapenstok weg en begon hem er mee te slaan. Gelukkig werd Hodges na een paar angstige minuten teruggetrokken en kon hij het navertellen.

Maar het gevaar was nog niet lang niet geweken na het eerste heikele uur, zo bleek uit de onderlinge communicatie tussen de aanvallers: ‘Sluit ze in. Draai de gaskraan open.’

Ruben Gallego was één van de volksvertegenwoordigers die samen met zijn collega’s naar veiliger oorden onder in het Capitool werd geleid. Gallego: ‘In my opinion, there’s nothing scarier than a white mob, especially in The United States.’

Onderweg naar de schuilkelders keek Gallego opzij en zag aan het einde van de gang dat slechts één tussendeur, op het oog bewaakt door twee beveiligers, hem scheidden van de woedende meute.

Zijn herinnering zou hem niet snel verlaten: ‘As I looked left I saw the protesters at the door, pounding the door. And two security personnel there. That basically was it between us and this rabid crowd. I was so close I could take a picture. I did take a picture actually.’ Op zijn foto was niet te zien wat er zich achter de bewuste tussendeur afspeelde. Aan de andere kant van de deur speelde zich een dodelijk drama af. Gallego maakte zijn foto kort voordat een vrouwelijke Trump-supporter, hieronder te zien op de rechterfoto (omcirkeld), als eerste zou proberen door het gebroken deurraam te klimmen om de congresleden aan te vallen. Dat had ze beter niet kunnen doen.

Wat volgde werd door meerdere smartphones vastgelegd, gefilmd door de indringers zelf. Zij waren getuige van een dodelijk schietincident. Het eerste plaatje toont de gang waar kort daarvoor congreslid Gallego langsliep. Let op de (omcirkelde) hand links, gewapend met een pistool. Die hand was van een politie-agent. Zodra een indringer deze laatste barrière zou doorbreken zou hij niet aarzelen om te schieten. Aldus geschiedde.

Het slachtoffer heette Ashli Babbit. Op 1 januari had zij nog enthousiast getwitterd dat zij er bij zou zijn op de 6^de, met de bekende QAnon-afkorting WWG1WGA: ‘Where We Go One We Go All.’ Ze waren inderdaad met z’n allen gegaan, maar zij was de enige die werd doodgeschoten. In een vooraf opgenomen video had zij een fatale voorspelling gedaan: ‘Dit loopt uit de hand’. Die voorspelling klopte. Ashli overleed onderweg naar het ziekenhuis. Trumps mindfuck had haar het leven gekost.

Om 3:13 uur deed president Trump voor het eerst een halfhartige poging de acties van zijn supporters enigszins te temperen, op dringend advies van zijn adviseurs.

Het deed weinig af aan het enthousiasme van zijn ‘mob’, die inmiddels was doorgedrongen in de zalen van het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. De eerste indringer verwierf onmiddellijk wereldfaam door met een halsbrekende actie de zaal te betreden en om vervolgens pontificaal in de stoel te gaan zitten van de voorzitter. Zijn naam was Josiah Colt. In het dagelijks leven was Colt een ondernemer, maar op 6 januari 2021 was hij een ‘domestic terrorist’.

In de Senaat dook vervolgens ook een inmiddels wereldberoemde Trump-supporter op: Jacob Chansley, beter bekend als de QAnon Shaman (zie hoofdstuk 6.1).

Getrouw aan zijn zelf aangenomen rol in de Amerikaanse maatschappij van Trumpgezinde QAnon-gelovigen ging hij zijn medebestormers voor in het gebed, staand achter het ‘altaar’ waar kort daarvoor Mike Pence de vergadering was gestart.

Ik verzin dit allemaal niet.

Gelukkig hebben we de foto’s nog. Chansley opperde ‘Let’s all say a prayer’, zette zijn gehoornde bontmuts af en pakte zijn megafoon.

De anderen volgden zijn initiatief met devote passie. De handen gingen in de lucht en de barbaren sloten hun ogen om de zegen te vragen van de Allerhoogste.  Maar of die bereid zou zijn hun misdaad door de vingers te zien was zeer de vraag.

De QAnon Shaman liet bovendien nog een handgeschreven boodschap achter voor de voorzitter van de Senaat: ‘It’s only a matter of time. Justice is coming!’. Dat klopte overigens wel, maar anders dan hij had bedoeld. Chansley werd niet lang daarna gearresteerd. Hij was makkelijk te vinden.

Terwijl de QAnon Shaman achter het bureau voorzitter speelde zat een andere hemelbestormer op de grond, leunend tegen het marmer van de Senaat, doodgemoedereerd met de buitenwereld te bellen: ‘Yeah, they ain’t got a choice’. Het was een surreëel tafereel.

De Trump-aanhanger was hoorbaar aan het overdrijven. Overdrijven was altijd al een kenmerk geweest van Donald Trump en zijn aanhang. In zijn speech had Trump tegen zijn supporters gezegd: ‘I think you have 250, 000 people.’

Zijn aanhangers hadden die schatting ruimhartig naar boven afgerond.

De een zei: ‘There’s half a million people here.’

Welnee, veel meer, zei een ander: ‘There’s a fucking million of us out there.’

Wat zeg ik?

Laten we het afronden op: ‘Over four million people are coming.’

Het riep de vraag op hoeveel mensen er daadwerkelijk naar Washington waren gekomen in reactie op de lokroep van Trump.

De waarheid was minder spectaculair natuurlijk, zoals altijd. Trump was zijn presidentschap 4 jaar eerder begonnen met een leugen over de grootte van de menigte en hij eindigde met een soortgelijke leugen. De Telegraaf berichtte op 26 februari dat er zich op 6 januari volgens een schatting van de Capitol Police ruim 10.000 mensen⁵² rondom en in het Capitool waren geweest (Trump-leugenfactor: 25). Dat waren dan wel de meest fanatieke volgers die je kon bedenken. Een bloeddorstig leger van 10.000 man bleek ruim voldoende om een paar honderd slecht bewapende politie-agenten te overweldigen.

Dat gezegd hebbende: 10.000 man is geen 250.000 man, en zeker geen 4.000.000 man. Leugenfactor: 400.

In 2017 had president Trump een tweet gestuurd over ‘loser terrorists’, die via internet waren gerecruteerd. Hij vond dat ze harder moesten worden aangepakt.

In 2017 had Trump natuurlijk niet zijn eigen aanhang in gedachten gehad. Maar anno 2021 had hij wel degelijk zelf op een soortgelijke manier, via internet, zijn eigen burgermilitie van ‘loser terrorists’ gerecruteerd. Zijn meest fanatieke volgelingen waren naar Washington gekomen om voor hem te vechten en desnoods hun leven te geven in een jihad-achtige zelfmoordactie: ‘We want to fight!’.

De QAnon Shaman was lang niet de enige QAnon-gelovige die het Capitool was binnengedrongen om het door Satan aangestuurde Democratische pedofielennetwerk te bevechten. Schooljuf Christine Priola was uit Cleveland gekomen met een missie: ‘expose the global evil of human trafficking and pedophilia’.

Zij verwierf wereldfaam door in de Senaat een selfie te maken met een medestander op de voorzittersstoel. Christine was net als vele anderen in korte tijd volledig geradicaliseerd, gehersenspoeld door QAnon-conspiracies, Trump-tweets en MAGA media. De meesten waren volledig de weg kwijt.

Richard Barnett had het kantoor van Nancy Pelosi gevonden en ging op de stoel zitten waarvan hij dacht dat die van haar was, plantte zijn voet op het bureau, schreef een bericht voor haar, ‘We will not back down’, en stal een enveloppe.

Barnett schepte er achteraf over op: ‘I sat my flag down. I sat down at my desk. I’m a taxpayer. I’m a patriot. That ain’t her desk. We loaned her that desk, and she ain’t appreciating the desk so I thought I’d sit down and appreciate the desk. I threw my feet up on the desk.’ ⁵³ Barnett, afkomstig uit Arkansas, werd een paar dagen later gearresteerd.⁵⁴

Er brak natuurlijk een moment aan waarop de bestormers het gebouw weer moesten verlaten. Sommigen namen daarbij een onverwachte buit mee naar huis, zoals het spreekgestoelte van Nancy Pelosi. De dief werd onsterfelijk als deel van een veelvuldig rondgestuurde Duitse meme.

Dat kon natuurlijk niet goed aflopen voor de dief. Drie dagen later werd de duidelijk herkenbare 36 jaar oude Adam Johnson, vader van 5 kinderen, in Florida gearresteerd, op beschuldiging van ‘knowingly entering or remaining in any restricted building or grounds without lawful authority, one count of theft of government property and one count of violent entry and disorderly conduct on Capitol grounds.’⁵⁵

Om 4:07 uur riep Joe Biden president Trump op om de aanvallers te sommeren naar huis te gaan.

Enige tijd later publiceerde Trump inderdaad een video waarin hij zijn aanhangers opriep naar huis te gaan.

Maar hij sloot af met de veelzeggende tekst: ‘We love you. You’re very special.’

Deze ‘good people’ hadden voor hem gestreden.

Hoe kon hij ze niet ‘special’ vinden?

Hoe kon hij niet van ze houden?

Om 6:00 uur ’s-avonds ging de avondklok in die de burgemeester van Washington DC vooraf al had aangekondigd.

Naarmate meer troepen van de National Guard hun posities innamen dropen de aanhangers van Trump langzaam maar zeker allemaal af. Wat vooral opviel was dat er op de dag zelf slechts een klein aantal arrestaties was verricht. Dat was een half jaar eerder tijdens de Black Lives Matter-demonstraties wel anders geweest.

Het zou maanden duren voordat er op basis van foto- en videobeelden uiteindelijk ruim 400 mensen zouden worden gearresteerd, nog altijd een fractie van de duizenden demonstranten en slechts ongeveer de helft van alle aanvallers die het Capitool waren binnengedrongen. Op 16 april, precies 100 dagen na de bestorming van het Capitool, berichtte The Washington Post dat Jon Ryan Schaffer, één van de oprichters van de Oath Keepers, schuld had bekend en zijn medewerking had toegezegd aan de autoriteiten om mede-terroristen te veroordelen. Hij was de eerste die dat publiekelijk deed.⁵⁶

Om 7:12 uur beheerste de massale aftocht van de Trump-supporters het beeld op straat. De rust kon weerkeren in Washington. Zowel op straat als in het gehavende Capitool.

Het gaf de congresleden de tijd om weer bij zinnen te komen. Zij waren vastbesloten hun constitutionele plicht te doen en het certificeren van de stemmen te hervatten. Zelfs een aantal Trump-gezinde Republikeinen gaven in die uren hun eerlijke mening over hun eigen president.

Eén van hen zei: ‘He’s out of his mind.’

De gewelddadige bestorming van het Capitool had zelfs tot gevolg dat senator Lindsey Graham had besloten de waarheid te vertellen en daar naar te handelen. En dat wilde wat zeggen.⁵⁷

Om 9:52 uur die avond richtte hij zich tot zijn collega’s. Dit is wat hij zei.

Graham: ‘Many times my state has been the problem. I love it. That’s why I want to die but no time soon.’

Hij voerde zijn toehoorders terug naar 1876 voor een korte geschiedenisles over de keer dat drie staten, South Carolina, Florida en Louisiana, dubbele, tegengestelde verkiezingsresultaten naar het Congres hadden gestuurd om het land te dwingen de Reconstruction na de Civil War terug te draaien. Het gevolg was een dramatische wending in de geschiedenis van het land. Graham: ‘It led to Jim Crow. If you’re looking for historical guidance, this is not the one to pick.’

Graham concludeerde dat een commissie die stemfraude zou onderzoeken geen twijfelaars zou overtuigen en alleen maar tot vertraging zou leiden: ‘I just think it’s a uniquely bad idea to delay this election.’

Graham: ‘Trump and I, we had a hell of a journey. I hate it to end this way. Oh, my God, I hate it. From my point of view he’s been a consequential president. But today, first thing you’ll see. All I can say is “count me out – enough is enough”. I’ve tried to be helpful.’

Hij pleitte voor het accepteren van de uitspraken van de rechters, ondanks het feit dat hij het niet eens was met de uitkomsten, zoals bijvoorbeeld van het Supreme Court in Wisconsin, van the second circuit van Pennsylvania en van de federal judge in Georgia.

Graham zei: ‘If Al Gore could accept 5-4 he’s not president, I can accept Wisconsin 4 to 3.’

Vervolgens maakte hij in een paar zinnen gehakt van alle leugens die Donald Trump een paar uur eerder aan zijn supporters had verteld. Graham gebruikte het woord ‘they’, maar dat woord kon je gemakshalve vervangen door de naam ‘Trump’. Luister even mee, met in uw achterhoofd de leugens van Trump.

Graham: ‘Fraud. They say there’s 66,000 people in Georgia under 18 voted. How did people believe that? I asked “Give me 10” and they had one. They said 8,000 felons in prison in Arizona voted. Give me 10. They had one. They say there’s problems in every election. I don’t buy this. Enough is enough. We gotta end it.’

Hij richtte zich vervolgens tot Mike Pence en gaf hem rugdekking, in de volle wetenschap dat president Trump mee zat te kijken op de televisie.

Graham: ‘Vice President Pence, what they’re asking you to do, you won’t do because you can’t.’ Als Pence dat wel zou kunnen, zei Graham, zou dat betekenen ‘that a single person could disenfranchise a 155 million people.’

Hij verwees naar de letterlijke tekst in de Grondwet en las het stuk voor waarin stond wat de verantwoordelijkheid en bevoegdheid van de Vice President was.

Graham: ‘Where in there does it say Mike can say “I don’t like the results, I want to send them back to the states, I believe there was fraud” … So Mike, Mr. Vice President, just hang in there. They said “We count on Mike”. All of us can count on the Vice President. You’re gonna do the right thing. You’re gonna do the constitutional thing.’

Om 9:57 uur, na een betoog van slechts 5 minuten, sprak Lindsey Graham zijn definitieve oordeel uit.

Graham: ‘When it’s over, it is over. It is over … Joe Biden. I hoped he would lose. I prayed he would lose. He won. He’s the legitimate president of the United States … Maybe I, above all others in this chamber, need to say it: Joe Biden and Kamala Harris are lawfully elected and will become the President and the Vice President of the United States on January the 20th.’

Zijn overtuigende betoog werd onthaald op een luid applaus. Daarmee was het feitelijk gedaan.

Vóór de bestorming waren de resultaten in alle betwiste swing states ter discussie gesteld door de rebelse Republikeinse congresleden, maar na de aanval had een aantal senatoren zich teruggetrokken. Zij deden niet meer mee met Trumps plan en stemden nu tegen de ‘objections’. Er bleven bovendien slechts twee staten over waar over gedebatteerd en gestemd zou worden: Arizona en Pennsylvania. In beide gevallen stemde de overgrote meerderheid van de senatoren en leden van het Huis van Afgevaardigden tegen de ingediende objections en kon het certificatieproces gewoon doorgaan.

Het laatste woord van deze lange, lange dag was daardoor uiteindelijk niet voor Trump, maar voor Nancy Pelosi, Mitch McConnell, Mike Pence en Amy Klobuchar.

Nancy Pelosi gaf Mike Pence na afloop bump met haar elleboog als teken van respect, om hun gezamenlijke overwinning op de aanvallers te vieren.

Pence en Pelosi hadden de dag overleefd, net als de Amerikaanse democratie. Het had heel anders kunnen aflopen, maar de eindconclusie was onontkoombaar: Donald Trump had gefaald. Opnieuw.

Daarna kon het puinruimen beginnen.

Voor het eerst sinds de Britse invasie van Washington in 1814, waarbij Het Witte Huis en het Capitool door de Britten in brand werden gestoken, was het hart van de Amerikaanse democratie opnieuw geschonden. Trump was de grootste ramp voor de Verenigde Staten sinds 9/11. Anderen moesten zijn puinhoop opruimen.

Gelukkig hielp Twitter (eindelijk) mee in de bestrijding van de Trump-sekte door zijn account af te sluiten. Eerst voor de duur van 12 uur na de bestorming van het Capitool, en een paar dagen later definitief. Goed nieuws voor de wereld. Slecht nieuws voor zijn 88,7 miljoen volgers, ofschoon het voor sommigen onder hen de mogelijkheid creëerde om van hem af te kunnen kicken.

Maggie Haberman van The New York Times zei daarover tegen CNN dat Donald Trump niet blij was met het vooruitzicht dat hij misschien voor een tweede keer zou worden impeached, maar dat Twitter hem meer dwarszat. Haberman: ‘He could be the first president to be impeached twice, and he is well aware of that, but he has been more consumed with the fact that his Twitter feed was taken away.’ ⁵⁴

De schade van Trumps presidentschap was na 4 jaar moeilijk te overschatten. Het menselijk leed, de doden, de fysieke schade, de imagoschade, de schade aan de Amerikaanse democratie, de financiële schade, de politieke schade, de zichtbare en onzichtbare schade. Het was allemaal nauwelijks volledig in kaart te brengen. De zichtbare schade aan het Capitool was in dat opzicht slechts symbolisch.

Met het opkomen van de zon in Washington DC op 7 januari 2021 drong in heel Amerika het besef door dat Joe Biden op 20 januari toch echt beëdigd zou gaan worden tot de 46^ste president van de Verenigde Staten.

Bij heel Amerika, behalve bij de meest fanatieke sekteleden van Donald Trump.

Zij hoopten op – nee, zij verwachtten – nog steeds een wonder.

Trump had vast en zeker een plan klaarliggen…