Na Donalds vader heeft Roy Cohn de meeste invloed gehad op Donald Trump, volgens diens biograaf Wayne Barrett.¹ Cohn (1927-1986) was niet zomaar een advocaat. Hij was briljant en berucht. Zijn leven werd in 1992 verfilmd in de biopic Citizen Cohn, naar de gelijknamige biografie, geschreven door Nicholas von Hoffman. De titel was een verwijzing naar Citizen Kane, de roemruchte film van Orson Welles uit 1941. Cohn stond bekend om zijn controversiële uitspraken, zoals ‘Don’t tell me what the law is. Just let me know who the fucking judge is.’²

Dergelijke oneliners gaven de essentie weer van het juridische wereldbeeld van topadvocaat Roy Cohn en dat is precies hoe hij zijn 19 jaar jongere tovenaarsleerling Donald Trump geleerd heeft te denken over de Amerikaanse wet. De wet zelf is irrelevant, het gaat erom wie de wet interpreteert, wie hem handhaaft en wie beslist hoe hij wordt toegepast.

Daarom is het voor president Trump totaal niet belangrijk welke wetten hij nu precies allemaal heeft overtreden, maar wel wie zijn advocaat is die voor hem moet pleiten (Rudy Giuliani bijvoorbeeld), wie zijn Minister van Justitie is die hem moet beschermen (William Barr, bij het uitkomen van het Muellerrapport), en wie de door hem persoonlijk benoemde rechters in het Amerikaanse Hooggerechtshof zijn (Neil Gorsuch en Brett Kavanaugh), want zij moeten, indien ooit nodig, zorgen dat hij vrijuit gaat. Trump had een vooruitziende blik in een tweet in april 2019: ‘If the partisan Democrats ever tried to impeach, I would first head to the U.S. Supreme Court.’³ De Democraten bezorgden hem inderdaad een impeachment eind 2019, maar Trump had voldoende steun in de Senaat om al vooraf te weten dat hij niet afgezet zou worden.

David Marcus, Cohns neef, zei over de relatie tussen Trump en Cohn:⁴ ‘Ostensibly, Roy was just Trump’s lawyer, but he so much more. He was a fixer, he was a connector, he was a maker, he was a mentor. He believed in Trump. And Trump knew Roy could be a father figure, a teacher. He was the one who introduced Trump to Manhattan.’ Cohns invloed op Donald Trump kan niet worden overschat, zowel zakelijk als persoonlijk. Van zijn vader had Donald veel geleerd, maar hij had in 1970 nog niemand in levende lijve ontmoet die hem kon leren hoe het spel in Manhattan op het allerhoogste niveau gespeeld werd. Als 24-jarige nobody kende hij niemand noch de spelregels, en niemand kende hem. Dat veranderde nadat hij Cohn ontmoette. Over het precieze jaar waarin Trump Cohn heeft ontmoet bestaan twee versies, beide door Trump in de wereld gebracht. Dat jaar was 1971 volgens roddeljournalist Cindy Adams, die door Trump zelf wordt geciteerd in zijn derde boek The Art of the Comeback, gepubliceerd in 1997.⁵ Of het jaar van de ontmoeting was 1974, als we de versie mogen geloven die Trump vertelde aan ghostwriter Tony Schwartz in zijn eerste boek The Art of the Deal, gepubliceerd in 1987.⁶

Trump staat er om bekend de historie vaak in zijn voordeel te herschrijven en ik denk dat dat ook hier het geval is. Zelf acht ik de 1971-versie waarschijnlijker dan de 1974-versie. Een ambitieus, ongeduldig iemand als de jonge Trump zou direct vanaf het moment dat hij zich had gevestigd in Manhattan actief op zoek zijn gegaan naar de beroemdste en meest beruchte advocaat van New York, om vervolgens contact met hem te maken. Dat lijkt mij aannemelijker dan dat de twee mannen elkaar pas drie jaar later toevallig spreken in hun favoriete club over een heikel probleem waar The Trump Organization op dat moment mee worstelde en waar Cohn direct de oplossing voor wist (‘Tell them to go to hell’), waarna Trump hem direct inhuurde. Die 1974-versie is wel een mooi verhaal. En daar ging het Donald altijd om. Het verhaal.

Toen hem tijdens een TV-interview werd gevraagd wat hem motiveerde, zei Roy Cohn: ‘I  would say: power motivates me. Having power motivates me, because by having power I am able to do things.’ ⁷ Deze magiër van de zwarte kunst van corruptie, vriendendiensten en juridische trucs kende iedereen die er in Manhattan toe deed, wist voor elk probleem de juiste toverformule en had de magische skills om de realiteit naar zijn hand te zetten. Tovenaar Cohn had zelf het vak geleerd tijdens een politieke ‘witchhunt’ in Washington. Als jager op communisten. Het woord ‘witchhunt’zou een ware revival beleven door eigenhandig toedoen van Donald Trump. In de eerste 8 maanden van 2018 herhaalde Trump de term ‘witch hunt’ 84 keer. Herhaling is een van Trumps favoriete middelen om zijn publiek te overtuigen. Overdrijven doet hij ook graag.

Trump tweette op 18 mei 2017: ‘This is the single greatest witch hunt of a politician in American history!’ De Amerikaanse president schreef zijn tweet naar aanleiding van het Rusland-onderzoek, maar zijn oordeel klopte niet. Een 8-jarige Donald Trump had de 27-jarige advocaat Roy Cohn in 1954 een aantal keren op de televisie in actie kunnen zien en waarschijnlijk ook echt gezien, als de jonge rechterhand van Senator Joseph McCarthy, die een echte ‘witch hunt’ leidde tegen vermeende communisten, verdacht van banden met de Sovjet-Unie. ‘McCarthyism’ werd synoniem voor politieke heksenjachten. Trump tweette op 4 maart 2017: ‘Terrible! Just found out that Obama had my “wires tapped” in Trump Tower just before victory. Nothing found. This is McCarthyism! ⁶ Trump tweette op 19 augustus 2018: ‘Study the late Joseph McCarthy, because we are now in period with Mueller and his gang that make Joseph McCarthy look like a baby! Rigged Witch Hunt!’ ⁷

Laten we Trumps advies eens volgen en de overleden Joseph McCarthy bestuderen. Joseph McCarthy, geboren in 1908, was eerst advocaat, daarna rechter en daarna senator.  President Harry Truman noemde hem ‘a pathological liar from Wisconsin’.⁸ Dat was een accurate beschrijving. Als oud-marinier loog McCarthy bijvoorbeeld dat hij aan 32 luchtmissies had meegedaan, om in aanmerking te komen voor een aantal bijzondere onderscheidingen. Hij publiceerde een aanbevelingsbrief die volgens hem door zijn baas en daarna door admiraal Nimitz getekend was, maar volgens zijn toenmalige baas had McCarthy de brief zelf geschreven en getekend en daarna door een nietsvermoedende Nimitz laten accorderen. Zijn gebroken been was volgens McCarthy een ‘oorlogswond’ na een vliegtuigongeluk, maar in werkelijkheid was de verwonding het gevolg van een uit de hand gelopen feestje aan boord, tijdens het passeren van de evenaar.

McCarthy bleek een meester te zijn van het vuile politieke spel. Zo was hij op zijn 31^ste tot jongste rechter in Wisconsin gekozen nadat hij claimde dat zijn opponent, die 66 jaar oud en al 24 jaar rechter was, 73 jaar was en ‘dus’ te oud voor zijn ambt. Hij zocht en kreeg veelvuldig de aandacht van de media, waarschuwend voor het ‘rode gevaar’, oftewel de communisten. Tientallen hoogleraren, Hollywoodschrijvers, ambtenaren en anderen werden door McCarthy en zijn Chief Counsel Roy Cohn opgeroepen voor een serie hoorzittingen, vaak beschuldigd zonder substantiële bewijzen. In een befaamde speech beweerde McCarthy: ‘While I cannot take the time to name all the men in the State Department who have been named as active members of the Communist party and members of a spy ring, I have here in my hand a list of 205 – a list of names that were made known to the Secretary of State as members of the Communist Party and who nevertheless are still working and shaping policy in the State Department.’ Het getal bleek later vrijwel geheel uit de lucht gegrepen, was deels gebaseerd op een foute berekening van een document dat drie jaar oud was en in feite geen enkele melding van communisten had gemaakt. McCarthy kon helemaal geen lijst produceren, maar het sensationele nieuws had zijn werk al gedaan. In latere uitspraken claimde hij de lijst te zijn vergeten of dat deze door journalisten was gestolen, terwijl het aantal vermeende ‘communisten’ in zijn claims varieerde van 205 tot 57. Uiteindelijk heeft hij nooit één enkele communist ontmaskerd.⁹

McCarthy’s neergang was volgens Peter Oborne & Tom Roberts, auteurs van het boek How Trump Thinks, te wijten aan twee factoren. Ten eerste koos hij op een bepaalde moment de verkeerde tegenstander, het leger. Ten tweede werden de televisie-opnames van zijn publieke verhoren hem fataal.¹⁰ Een befaamde tegenwerping van een opponent tijdens een gefilmde hoorzitting bleef hangen bij het grote publiek: ‘Senator, have you left no sense of decency?’ McCarthy’s neergang zette daarna definitief in.¹¹ Hij overleed in 1957 op zijn 49^ste, volgens biografen door alcoholisme. McCarthy was dus de man die we volgens Trump moesten bestuderen. Het was in elk geval de man die door Roy Cohn uitvoerig was bestudeerd.

Cohns oordeel over zijn leermeester McCarthy was lovend: ‘I have never worked for a better man or a better cause’.¹² De jonge Cohn was er in de jaren ’50 van overtuigd geraakt dat de Sovjet-communisten bezig waren de overheid te infiltreren, nadat hij door FBI-agenten was ingelicht over ‘Kremlin cells’ in federale diensten.¹³ Daarna werd Cohn de op-een-na-belangrijkste persoon van het ‘McCarthyism’, dat door tegenstanders een ‘hoax’ en een ‘witch hunt’ werd genoemd. Op de foto hieronder zien we links de jonge Roy Cohn en rechts senator McCarthy, tijdens een verhoor.

In 1957 keerde Roy weer terug naar New York om het geleerde in praktijk te brengen. 60 jaar later werd Cohns beste discipel, Donald Trump, die inmiddels was benoemd tot President van de Verenigde Staten, het middelpunt van een vergelijkbaar onderzoek naar de Russische beïnvloeding van de Amerikaanse politiek. Het onderzoek was gestart door de FBI. Russen hadden inderdaad invloed uitgeoefend op de presidentsverkiezingen, in opdracht van het Kremlin, wiens baas een fanatiek KGB-agent van het Sovjet-communisme was geweest. Oude tijden herleefden tijdens Trumps presidentschap. Het woord ‘hoax’  was in de jaren ’50 ook al in zwang. Onder Trump werd het etiket opnieuw afgestoft, net als een paar andere beschuldigingen tussen de twee politieke partijen.

Het Tydings Report, vernoemd naar de Democratische senator Tydings die in 1950 met zijn commissie onderzoek moest doen naar ‘persons who were disloyal to the United States’, noemde de aantijgingen van de Republikein McCarthy ‘a fraud and a hoax’, bedoeld ‘to confuse and divide the American people’. De Republikeinse senator Jenner beschuldigde Tydings daarop van ‘the most brazen whitewash of treasonable conspiracy in our history’.¹⁴ De geschiedenis herhaalt zich niet, wij herhalen de geschiedenis. Maar dan net even anders. Die conclusie had ik al eerder opgeschreven in mijn boek Het Dictatorvirus, maar is nog steeds actueel.

Qua partijpolitiek en beschuldigend woordgebruik is er in Amerika namelijk niet veel veranderd tussen 1950 en 2019. Na publicatie van het Mueller-rapport viel in USA Today op 9 mei te lezen dat de Republikeinse senaatsleider Mitch McConnell de Democraten beschuldigde van ‘unhinged partisanship that would keep the country divided’, terwijl de Democratische senator Chuck Shumer de Republikeinen betichtte van een poging ‘to protect the president from accountability, to whitewash his reprehensible conduct’.¹⁵ Beide opmerkingen waren overigens dit keer wel een correcte weergave van de gebeurtenissen.

Donald Trump noemde Cohn ‘the greatest lawyer in the world’.¹⁶ Cohn introduceerde Trump bij de elite van Manhattan. Tegen biograaf Timothy O’Brien zei Trump: ‘Roy was very, very connected … unbelievably. And Roy started introducing me to a lot of people. I got to know everybody.’ ¹⁷

Voor Roy Cohn, zelf de zoon van een invloedrijke rechter in New York, was Joseph McCarthy de perfecte leermeester geweest in de kunst van de leugen, de laster en het manipuleren van de media. Zoals de twintiger Roy Cohn de ‘apprentice’ was geweest van de veertiger Joseph McCarthy werd de twintiger Donald Trump de ‘apprentice’ van de veertiger Cohn. Op de foto hieronder zien we links de onervaren Donald Trump en rechts de door het leven getekende Roy Cohn.

Om zich te kwalificeren als bewust of onbewust rolmodel moeten er een of meer kenmerken zijn waar de leerling zichzelf in kan herkennen. Bij Roy Cohn was dit ‘toughness’. We weten inmiddels uit de hoofdstukken over Fred Trump en Ted Dobias hoe essentieel deze kwalificatie was voor Donald. Het maakte Cohn een geloofwaardige leermeester, waar Trump veel van kon opsteken. Trump schreef in The Art of the Deal: ‘Whatever else you could say about Roy, he was very tough. Sometimes I think that next to loyalty, toughness was the most important thing in the world to him.’ ¹⁸

Niet voor niets noemde toneelschrijver Tony Kushner Roy Cohn ‘the most evil, twisted, vicious bastard ever to snort coke at Studio 54’ in zijn toneelstuk Angels in America (later verfilmd met Al Pacino als Roy Cohn). Cohn was iemand die je absoluut aan jouw kant wilde hebben, niet aan de kant van je tegenstander. Dat begreep Trump heel goed en dat hebben zijn tegenstanders geweten. In de jaren ’70 en ’80 voerde Trump vele honderden rechtzaken, daarbij vaak terzijde gestaan door Cohn. Zij wonnen niet altijd, maar ze gingen de strijd nooit uit de weg.

Als Roy Cohn slechts een van de vele rolmodellen van Donald Trump was geweest zou ik mij tot het bovenstaande hebben beperkt. Maar bij nadere bestudering van Cohn en de vele jaren die hij en Trump samen met elkaar hebben opgetrokken kwam ik tot de conclusie dat Cohns denken en doen zich zo diep in Trumps brein hebben verankerd dat diens huidige gedrag als president er vaak door kan worden verklaard. Dat rechtvaardigt een veel uitgebreidere behandeling van Roy Cohns invloed op Donald Trump in The Great American Dictator. Misschien was Roy Cohn achteraf gezien Trumps belangrijkste rolmodel van allemaal. Vele topmannen hadden ook een autoritaire vader zoals Donald Trump, maar vrijwel niemand had zo iemand als Roy Cohn als persoonlijke leermeester, 13 jaar lang. Misschien realiseerde Trump zich niet eens hoezeer zijn spiegelneuronen de kunst van het ‘deal-making’ van Cohn hadden afgekeken, simpelweg door erbij te zijn, te kijken hoe zijn mentor het spel speelde en heel veel met hem te praten. Volgens Cohn belde Trump hem 15 tot 20 keer per dag! Zoals Cohn zelf schreef in zijn eigen autobiografie: ‘Lessons that were never intended as lessons are the lessons you never forget’.¹⁹

Trump gaf zijn lezers in The Art of the Deal 11 tips, waarvan er minstens 4 rechtstreeks kunnen worden herleid naar Roy Cohn (en 5 andere tips naar zijn andere rolmodellen). Trump beweerde altijd graag dat hij een selfmade man was, wiens expectionele kwaliteiten waren aangeboren: ‘More than anything else, I think deal-making is an ability you’re born with. It’s in the genes.’ ²⁰ De realiteit was anders, maar hij voelde zich in 1987 bij het schrijven van zijn boek kennelijk niet geroepen om enige credits te geven aan Cohn voor zijn aangeleerde vaardigheden als dealmaker, aangezien zijn leermeester een jaar eerder op 59-jarige leeftijd was overleden (aan AIDS).

Donald Trump is tot op de dag van vandaag in hoge mate schatplichtig aan zijn New Yorkse leermeester tijdens de jaren ’70 en ’80. In de komende delen beschrijf ik 23 lessen die Trump volgens mij uit de eerste hand heeft geleerd van Roy Cohn. Tot op de dag van vandaag mist Trump zijn oude leermeester. Eenmaal in Het Witte Huis beland en tot over zijn oren in de problemen gekomen door zijn eigen handelen, slaakte hij in wanhoop de kreet: ‘Where’s my Roy Cohn?’ Wordt dus vervolgd.