1.4 Fred Trump

Trump maakte in zijn eerste boek, Trump, The Art of the Deal ¹ in 1987 duidelijk hoe belangrijk zijn vader voor hem was geweest toen hij jong was, maar vergat gemakshalve dat dat toen nog steeds voor hem gold. Hij kon niet zonder de financiële backing van Fred. Tot op de dag van vandaag is Trumps vader belangrijk voor hem. De ingelijste Fred senior keek met vorsende blik toe hoe zijn zoon het ambt van president uitoefende in The Oval Office. Veeleisend, kritisch en heimelijk trots. Vanaf Trumps inauguratie in januari 2017 was Freds foto maandenlang de enige foto op die plek, net zoals die foto altijd de enige familiefoto was geweest in Donalds kantoor in Trump Tower. Psychiater/auteur Justin Frank wijdde in zijn boek Trump on the Couch ² aan drie personen een apart hoofdstuk onder de noemer ‘Origins’: de moeder, de vader en de oudere broer.

‘You want to know what’s wrong with you?’ schreeuwde Marla Maples, Donalds tweede vrouw, tijdens een van hun ruzies. Zij hield de ingelijste foto van Fred senior vlak voor Donalds gezicht: ‘It’s this!’ ³. Trump heeft herhaaldelijk gezegd dat zijn vader zijn held en rolmodel was en dat hij van niemand anders zoveel had geleerd. Jarenlang vergezelde hij zijn vader op diens werk. Als zij een flatgebouw in wording inspecteerden stapten zij in de lift naar de bovenste verdieping en daalden lopend af zodat zijn vader op elke plek zijn mensen kon toespreken, of beter gezegd: afblaffen. In zijn boek Think Big ⁴ zei Donald: ‘Almost from the time I could walk, I had been going to construction sites with my father. I watched him work and I learned how he controlled the men who worked for him. As a teenager, when I came home from military school for vacation, I followed my father around to learn about the business up close: dealing with contractors, inspecting properties, and making deals.’ Trump schreef in Think Big ⁵ over zijn vader: ‘He was a very driven kind of a guy. That’s why I’m so screwed up, because I had a father that pushed me pretty hard. My father was a tough man, but he was a good man.’ Degenen die het hardst door Fred werden aangepakt waren zijn zonen.

Donald John Trump, geboren op 14 juni 1946, links op deze foto, was het vierde kind, en de tweede zoon, in het gezin van Fred en Mary Trump dat vijf kinderen telde. In de gezinsfoto nam de oudste zoon Fred junior (1938), met het donkere colbertje, de centrale plaats in, ofschoon hij niet het oudste kind was. Dat was Maryanne (1937), vernoemd naar haar moeder. Zij was slim, sterk en onafhankelijk, maar omdat zij een meisje was kwam zij niet in aanmerking als troonopvolger van vader Trump. Voor Donald kwam nog de zachtaardige zus Elisabeth (1942), vernoemd naar de moeder van Fred senior, en twee jaar na hem kwam broer Robert (1948), vernoemd naar de broer van Fred senior. Het gezin woonde in een enorme villa in Jamaica Estates, in Queens, een van de buitenwijken van New York.

Donald was allesbehalve de logische opvolger van zijn vader. Zijn oudere broer Freddy was niet voor niets vernoemd naar vader Fred. Fred junior was knap, slim, sociaal en wilde niets liever dan slagen in de ogen van zijn vader. Maar als hij iets deed wat zijn vader een fout vond werd hij publiekelijk afgebrand. En als hij iets goeds deed bleef een compliment uit. Maryanne vroeg eens aan haar vader waarom hij Fred junior nooit een compliment gaf, waarop hij antwoordde: ‘Why? He’s supposed to do a good job.’ Maryanne: ‘It never occurred to him to actualle praise Freddy.’ ⁷

Donald was anders dan Fred junior: ‘My father worked day and night … I was not a model son, I admit, and as I grew older, I stood my ground against my father. He was a real tough son-of-a-gun, but he respected me for asserting my individuality. Unlike Fred Jr. and Robert, I was the tough son.’⁸ Fred senior zei keer op keer tegen de jonge Donald: ‘You are a killer … you are a king … you are a killer … you are a king,’.⁸ Volgens biograaf Harry Hurt III was Freds overtuiging eenvoudig te onthouden: ‘You have to be a killer if you want to be a king.’ Het ene kon niet zonder het andere. Die overtuiging had Fred senior overgehouden aan zijn eigen jeugd.

Fred senior was opgegroeid in een keiharde wereld, met vanaf zijn 12^de alleen zijn moeder Elizabeth Trump (1880-1966) om voor hem te zorgen. Freds vader, de Duitse immigrant Friedrich Drumpf (1869-1918), die in Amerika zijn naam had veranderd in Frederick Trump, was op 30 mei 1918 plotseling overleden. Het ene moment had de kerngezonde Friedrich nog met zijn zoon op straat gelopen in de New Yorkse wijk Queens, het andere moment had hij zijn pas vertraagd en tegen de jonge Fred gezegd dat hij zich ziek voelde. 48 uur na de eerste symptomen was hij dood. Hij was een van de slachtoffers van de eerste golf van de Spaanse griep, die uiteindelijk na de derde golf 675.000 Amerikanen zou hebben gedood.⁹ Het New York van die tijd, met zijn hoge bevolkingsdichtheid, zijn kleine behuizingen, zijn locatie als havencentrum en zijn functie als hub voor de Amerikaanse soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog, maakte de stad de ideale broedplaats van de pandemie. De Spaanse griep doodde wereldwijd circa 50 miljoen mensen. Maar menigeen had destijds de ziekte niet herkend of niet serieus genomen.

Volgens Trumpbiograaf Gwenda Blair, auteur van The Trumps¹⁰ had Fredericks dood zoon Fred wel geraakt, maar vooral de reactie van diens moeder was hem bijgebleven: ‘It was so immediate, he couldn’t take it in. He was very matter of fact about it.’ Fred had haar verteld: ‘It just didn’t seem real. I wasn’t that upset. You know how kids are. But I got upset watching my mother crying and being so sad. It was seeing her that made me feel bad, not my own feelings about what had happened.’ Vijf dagen later was ook Fredericks zwager, Fred Schuster, overleden, waarschijnlijk aan dezelfde griep. Het werd een verzwegen episode in het leven van menig Amerikaan. Zo ook bij de Trumps. Volgens Blair was het onderwerp tijdens haar vele interviews met Donald eind jaren ’90 nooit opgekomen. Blair: ‘He showed zero interest in history. There was no rearview mirror.’ ¹¹

Het interview van The New York Times met Gwenda Blair vond plaats op 11 maart 2020, naar aanleiding van het coronavirus dat op dat moment net een paar weken voet aan de grond had gekregen in de Verenigde Staten en de eerste vergelijkingen met de Spaanse griep werden gemaakt. De Spaanse griep was overigens niet in Spanje begonnen, maar had waarschijnlijk zijn oorsprong gehad in een Amerikaanse legerbasis in Kansas, waar een kok een van de eerste slachtoffers was geweest.¹² Van daaruit had het griepvirus zich met de Amerikaanse soldaten naar Europa en de rest van de wereld verspreid. In november 2019 bevond de oorsprong van de coronapandemie zich in de miljoenenstad Wuhan, in China. Pas maanden later, in het eerste kwartaal van 2020 zou Amerika zich pas enige zorgen maken. Volgens president Trump zou het virus in april verdwijnen: ‘it will miraculously go away, I hope’. Toen hij op 6 maart 2020, ruim 100 jaar na het overlijden van zijn eigen grootvader, het op dat moment nog geringe aantal coronadoden vergeleek met de gewone griep, die jaarlijks gemiddeld 36.000 doden tot gevolg had, merkte hij nog op: ‘Does anybody die from the flu? I didn’t know people die from the flu.’ ¹³

Na het overlijden van zijn vader Frederick had Fred zijn vastgoedbedrijf in Queens en Brooklyn vanaf zijn 16^de opgebouwd met hard werken, geholpen door zijn Duitse moeder Elisabeth en de erfenis van zijn Duitse vader. Fred bouwde zijn imperium van huurwoningen op met hard werken, vele miljoenen aan overheidssubsidies en de steun van zowel corrupte politici als maffiabazen. Hij bezat zelfs een complex van 7 appartementengebouwen in Brooklyn dat zijn naam droeg: Trump Village, Donalds eerste voorbeeld van een gebouw met zijn eigen familienaam erop. Fred droeg zijn wereldbeeld en ervaring over op zijn tweede zoon, met de overtuiging dat alleen een harde opvoeding het hem mogelijk zou maken te overleven en succesvol te zijn. In dat opzicht schoot Fred junior tekort. Donald: ‘Freddy just wasn’t a killer.’¹⁴ Donald had het wel in zich om een killer te worden, maar dat ging niet zonder slag of stoot.

‘When I turned 13, my father decided to send me to a military school, assuming that a little military training might be good for me’, schreef Donald in The Art of the Deal ¹⁵. Het is een eufemistische manier van vertellen, kenmerkend voor Trump als iets in zijn nadeel is; als iets in zijn voordeel is overdrijft hij het juist. De harde realiteit was dat Fred Trump Donald naar het militaire internaat NYMA, de New York Military Academy, stuurde nadat hij op Donalds kamer een verzameling messen had gevonden. Donald had bovendien de gewoonte ontwikkeld om ongemerkt en zonder ouderlijke toestemming regelmatig met een vriendje naar Manhattan te gaan. Op school was Donald onhandelbaar en naar eigen zeggen een ‘wise guy’. Zelfs Bijbelschool had onvoldoende verschil kunnen maken. Tegenwoordig zou Donald waarschijnlijk de diagnose ADHD, mogelijk in combinatie met een vorm van dyslexie¹⁶, hebben gekregen en daar op effectievere wijze bij zijn begeleid. Destijds golden andere, drastische maatregelen.

Fred had zijn eigen vader op 12-jarige leeftijd zien overlijden. Daardoor miste hij een rolmodel die hem had kunnen laten zien hoe je als vader liefdevol om moest gaan met een lastige teenager. Hij dacht dat de jonge Donald, die op dat moment dezelfde leeftijd had als hijzelf toen zijn eigen vader was overleden, een gedisciplineerde, harde leerschool nodig had. Donald moest leren hoe te overleven in een competitieve, mannelijke wereld. NYMA was een school waar je eerst werd afgebroken om daarna weer te worden opgebouwd, een school bovendien met een hoge dunk van zichzelf. Fred toonde zich later tevreden over het militaire internaat waar hij Donald naartoe stuurde: ‘They straightened him out.’¹⁷ Donald beaamde dat achteraf: ‘I wasn’t thrilled about the idea, but it turned out he was right. I learned a lot about discipline.’

‘Donald competed with his older brother for his father’s attention in the most determined ways. He howled for no apparent reason, evidently to let his father know that he was there.’ Dat schreef Jerome Tucille, Trumps eerste biograaf in zijn boek Trump, The Saga of America’s Most Powerful Real Estate Baron.¹⁸ De allesoverheersende vraag tijdens Donalds jeugd was: wie zou Fred Trump later mogen opvolgen? Op Donalds kast in zijn kamer bij NYMA stond een foto van zijn 6 jaar oudere broer Freddy, staand naast een vliegtuig. Aan zijn kamergenoot vertelde Donald dat Freddy had besloten uit het familiebedrijf te stappen om piloot te worden. Gwenda Blair schreef hierover: ‘This choice – which Donald hastened to say he would never have made – left him next in line to take over.’ ¹⁹ Freddy’s keuze was begrijpelijk. Om in zijn vaders ogen te slagen moest hij iemand spelen die hij eigenlijk niet was. Een klasgenoot van Freddy zei eens over hem: ‘He was always trying to play a role, play a game. He would show his dad he could be a tough little street fighter. But he was a real pussycat, not mean and agressive, kind of pathetic, really.’ ²⁰

Diezelfde vriend herinnerde zich dat Freddy’s vader ‘very agressive, arrogant and pushy’ kon zijn: ‘He wanted tough people, that was his bottom line, and he put a lot of pressure on Freddy to achieve these goals.’ ²¹ Freddy kon die enorme druk niet aan. Hij wilde wel, noemde zijn eigen zoon zelfs Fred C. Trump III, maar kon de persoon niet zijn die hij in zijn vaders ogen moest zijn. Hij vluchtte in twee verslavingen die hem uiteindelijk fataal zouden worden. Fred junior werd een kettingroker en alcoholist. Hij overleed uiteindelijk in 1981 op 42-jarige leeftijd na een zware hartaanval, die werd toegeschreven aan zijn alcoholverslaving. Op de vraag van Trumpbiograaf Tim O’Brien, “Worst memory?”, antwoordde Donald: ‘The death of my brother, Fred. He died of alcoholism and he was a great guy. You know, alcohol got him. That was the saddest part in what I’ve been through.’ ²²

Donald had aanvankelijk opgekeken naar zijn oudere broer, maar kon zich niet neerleggen bij het idee dat hij geen kans maakte op het toekomstige leiderschap van zijn vaders onderneming. Zoals hij later in zijn leven zo vaak zou doen keek hij goed naar zijn voorbeeld en leerde wat hij wel en wat hij niet moest navolgen. Tegen een interviewer van Playboy magazine zei hij over Freddy: ‘Our family environment, the competitiveness, was a negative for Fred. He was the first Trump boy out there, and I subconsciously watched his moves.’ ²⁴

Fred junior was een negatief rolmodel voor Donald, die in de voetsporen van zijn vader wilde treden. Later bevestigde hij publiekelijk dat Fred junior voor hem een voorbeeld was hoe hij niet moest worden, ‘because Fred was too open and generous with people’ ²⁵. Donald zag dat zwakheid zijn vader kwader maakte en dat het tonen van kwetsbaarheid in de nabijheid van zijn vader een grote fout was. Roken en drinken triggerde de woede van Fred senior. Als Donald niet wilde eindigen als zijn grote broer dan zou hij zijn vader moeten laten zien ‘that he was every bit as tough as he was, that whenever anyone pushed him he would push right back and harder’.²⁶ Dus dat is Donald gaan doen. Bovendien rookte hij niet en dronk naar eigen zeggen geen alcohol. Hij werd vervolgens verkozen tot de ware kroonprins van Fred senior, die hem onder zijn hoede nam zodra hij oud genoeg was. Koning Fred had de aanvankelijke kroonprins gewogen en te licht bevonden. De levensles was duidelijk.

Tony Schwartz, Trumps co-auteur van diens eerste boek The Art of the Deal, zei later: ‘The way the game got played in that household was, if you did not win you lost. And losing was you got crushed. Losing was you didn’t matter. Losing was you were nothing. Losing was you’re his older brother, Fred, and you become an alcoholic and you die young.’ ²⁷ In dat boek zei Trump: ‘I learned a lot from him about toughness in a very tough business’.²⁸ Alle vroege biografen van Donald Trump zijn eensluidend over  de ‘modus operandi’ van zijn autoritaire vader: ‘be a killer’ en ‘hard-driving, never give up, never bog down, double down, all of that stuff’.²⁹

De oorsprong van Trumps hang naar ‘toughness’ ligt bij zijn vader. Biograaf D’Antonio merkte op: ‘Does Donald use any word other than “tough” to talk about his dad? I mean, that’s the word he used with me over and over again. He was tough. He was tough. He was tough.’ Na zijn middelbare school bezocht Donald twee universiteiten, waarna hij bij zijn vader ging werken. Werken voor zijn vader was de volgende leerschool: ‘I learned about motivating people, and I learned about competence and efficiency: get in, get out, get it done, get it done right, and get out.’ ³⁰

In Freds gezelschap leerde Donald het nodige over bouwen, vastgoedbeheer en leiderschap. Volgens Harry Hurt III leerde Trump nog veel meer van zijn vader: geld verdienen met andermans geld, met name belastinggeld (vrijwel alles wat Fred deed was gesubsidieerd door overheidsprogramma’s).³¹ Hij leerde ook hoe je naam moest maken en hoe je die naam kon gebruiken om nog meer geld te verdienen; hoe je de vriendschap van politici, politieke fixers en bankiers kon cultiveren; hoe je om moest gaan met maffiose aannemers. En hij leerde hoe je de andere sexe moest imponeren.³²

Donald leerde bovendien van zijn vader dat liegen mag en soms moet. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen een Duitse afkomst slecht was voor business, vooral met Joodse klanten, besloot Fred zijn Duitse afkomst te ‘vervangen’ door een Zweedse. Hij deed zich voor als Zweed tot zijn dood in 1999, wat zelfs werd opgenomen in zijn overlijdensbericht in de krant The Daily News. Zijn neef John Walter zei daarover later: ‘After the war, he’s still Swedish. It was just going, going, gone.’³³ In The Art of the Deal, gepubliceerd in 1987, loog Donald dat zijn grootvader ‘came here from Sweden as a child’, terwijl zijn grootvader en grootmoeder van vaders kant allebei waren geboren en getogen in Duitsland. Donald erkende zijn Duitse afkomst pas na de dood van zijn vader.