6.6 Winston Churchill, Andrew Jackson en Abraham Lincoln

Toen het tijdschrift Playboy Trump in 1990 vroeg ‘When you think about role models from history, what figures particularly inspired you?’ antwoordde hij: ‘I could say Winston Churchill, but…’ Daarna noemde hij een aantal filmproducers uit de gouden jaren van Hollywood.¹ Hij had mensen als Samuel Goldwyn en Louis B. Mayer inderdaad hoog zitten, zoals we hebben gezien in hoofdstuk 1.2. Zij appelleerden aan zijn showmanship en liefde voor bioscoopfilms.

Als het om vrouwen en vreemdgaan ging had Donald Trump een voorbeeld genomen aan zijn vader en Hugh Hefner (hoofdstuk 1.4 en 1.12). Als het om vastgoed in Manhattan ging wilde hij de volgende William Zeckendorf of Harry Helmsley worden en als het om casino’s in Atlantic City ging waren Barron Hilton en Steve Wynn zijn grote voorbeelden (deel 2.2, 2.6, 2.11 en 2.13). En het voorbeeld van president Bill Clinton gaf hem het vertrouwen dat een probleem met vrouwen een plek in Het Witte Huis niet in de weg hoefde te staan (hoofdstuk 4.7).

Amerika’s meest bewonderde president Abraham Lincoln was door Trump in drie van zijn boeken geciteerd, zoals in How to Get Rich in 2004: ‘Nearly all men can stand adversity, but if you want to test a man’s character, give him power.’ ² Engelands meest bewonderde staatsman Sir Winston Churchill – in 2002 werd hij in een BBC-serie³ nog gekozen tot Greatest Briton uit de geschiedenis – hoorde ook zeker thuis in Trumps rijtje rolmodellen. Nog voor diens presidentschap had hij Churchill, zoon van een Engelse aristocraat en een welgestelde Amerikaanse vrouw, al in vijf van zijn boeken als voorbeeld aangehaald. Dit is het tweede van drie hoofdstukken waarin Trumps doorontwikkeling van grootheidswaan naar megalomanie centraal staat, met een belangrijke rol voor rolmodellen zoals Churchill en Lincoln.

Sinds hij zijn intrek had genomen in Het Witte Huis stond hij meer dan ooit open voor historische wereldleiders als potentiële inspiratiebronnen voor zijn nieuwe rol. Wat trok Trump in Winston Churchill en Andrew Jackson, die hij een plek had gegund in zijn nieuwe kantoor? En wat was er gebeurd met de buste van Abraham Lincoln, die ten tijde van Bush en Obama zo’n prominente plek had mogen innemen in The Oval Office, maar tijdens het bezoek van Rutte uit het zicht was verdwenen?

De tegenzin droop er vanaf bij zowel Obama als bij Trump, toen de president elect eind 2016 op uitnodiging van de zittende president op visite was in wat zijn toekomstige onderkomen zou worden. De komende president had de vertrekkende jarenlang ervan beschuldigd dat hij niet in Amerika was geboren, en wettelijk dus geen recht had op het presidentschap. De vertrekkende had over de komende gezegd dat hij niet geschikt was voor het presidentschap, maar hem toch een goede machtsoverdracht beloofd (zie hoofdstuk 4.11).

Hoe anders was de sfeer tijdens het bezoek van de Nederlandse premier Mark Rutte aan president Trump in juli 2018. Het leek er even op dat Trump akkoord was gegaan met het voorstel van televisiemaker Arjen Lubach: ‘America First, The Netherlands Second’. De oplettende kijker zag dat de buste van Lincoln door Trump was vervangen door die van Churchill. Daar zat een gevoelige historie achter. Onder George W. Bush had Churchill namelijk op dezelfde plek gestaan. Het was door de Britse ambassade uitgeleend aan Bush na 9/11 en Churchill was een belangrijk rolmodel geweest voor Bush. Gelukkig hadden we daar de foto’s nog van (herkent u premier Balkenende nog?).

Obama had de buste uit The Oval Office verwijderd en Lincoln verzet, om plaats te maken voor King. Dat had destijds een gevoelige snaar geraakt bij de Britten.⁴ Dus toen de conservatieve Theresa May op bezoek was bij haar conservatieve ambtsgenoot was dat voldoende reden om de pers er op te wijzen dat Trump de buste van Churchill had teruggezet op zijn oorspronkelijke plek.

Trump zei: ‘This is the original. It’s a great honour to have Winston Churchill back.’ ⁵

May antwoordde: ‘Thank you, we were very pleased that you accepted it back.’

Sir Winston Churchill was een van de meest geciteerde leiders in de boeken van Donald Trump, maar hij kwam nog niet voor in zijn eerste boek, The Art of the Deal. Wel in vijf van zijn volgende boeken. Zijn citaten geven een goede indruk over wat Trump zo beviel in de Britse staatsman. Er is weinig fantasie voor nodig om de van Churchill afgekeken lessen terug te zien in Trumps latere gedrag als president.

In The Art of Survival⁶ had Trump reeds in 1990 opgemerkt wat Hitler volgens hem over Churchill zou hebben gezegd: ‘I remember reading that Hitler, as he rose to power during his early years, continually talked to the people around him about Winston Churchill. “Keep an eye on that man,” he kept saying. “He’s going to be one of our biggest problems.” … Hitler, in his way, respected Churchill, whom he recognized as not just another government official but rather an advocate for the English people – a man who would never stop pushing and pressuring until he got what he wanted … When Hitler’s people told him that Churchill was politically dead, no longer a problem, Hitler stated that Churchill would emerge – “People like that never die.”’

In How to Get Rich (2004)⁷ had Trump zich tot een enkel citaat beperkt: ‘Continuous effort – not strength or intelligence – is the key to unlocking our potential.’ – Winston Churchill’

In Think Big (2007)⁸ had hij zijn eigen manier van positief denken vergeleken met het optimisme van Churchill: ‘Positive thinking is not merely wishful thinking. It is all about incorporating a sense of optimism into everything you do while also acknowledging the negative. Former British prime minister Winston Churchill had this kind of optimism even though he faced a major challenge to England’s very survival.’

In Think Like a Champion (2009)⁹ benadrukte Trump dat je je talenten moet ontwikkelen door hard te werken: ‘Winston Churchill was known for being a great orator, and I remember thinking he must have been born with this talent until I read about him and discovered he spent a great deal of time developing this skill. It wasn’t just a natural ability – he worked at it constantly. His talent was the result of deliberate and focused work.’

Maar misschien waren de volgende woorden wel het allerbelangrijkste advies dat hij van Churchill had overgenomen en 11 jaar later wel heel ver zou doorvoeren: ‘The best thing to remember here is Winston Churchill’s advice to never give up: “Never, never, never, never, never, in nothing great or small, large or petty, never give in, except to convictions of honour and good sense. Never yield to force; never yield to the apparently overwhelming might of the enemy.” ¹⁰ Dat advies had Trump volledig verinnerlijkt, niet alleen door Churchills voorbeeld, maar ook onder invloed van zijn mentor Roy Cohn.

Tijdens de race in oktober 2016 zagen we het resultaat van die houding terug in een tweet, toen Trump onder zware druk stond om zich terug te trekken uit de race, na de Access Hollywood-video (‘grab ‘m by the pussy’- zie hoofdstuk 4.7). Vier jaar later zagen wij dezelfde houding terug in Trumps gevecht na zijn verkiezingsverlies.¹¹ Geen denken aan dat hij zijn verlies zou toegeven.

We kennen allemaal de befaamde tekst van Winston Churchill tijdens WO II, op 4 juli 1940, in het Britse Lagerhuis: ‘We shall fight on the beaches, we shall fight on the landing grounds, we shall fight in the fields and in the streets, we shall fight in the hills; we shall never surrender.’ ¹²

Trump kende die tekst ook. Op 4 januari 2021, aan de vooravond van de run-off senaatsverkiezingen in Georgia hield hij een rally in die staat. Trump bezwoer zijn supporters: ‘We will never back down. We will never, ever surrender.’ ¹³

Hij had nog altijd zijn verlies niet geaccepteerd, en zinspeelde er zelfs op dat zijn vice president, Mike Pence, op 6 januari de verkiezingsuitslag in het Congres zou verwerpen. Ziedaar het belang van Trumps rolmodellen, iets wat hij zelf ook onderkende in een ander boek.

Het benutten van geschikte rolmodellen had Trump gemeen met zijn oude vriend Rudy Giuliani, zo bleek uit een anecdote die hij vertelde in Think Like a Billionaire (2004).¹⁴ Voor de voormalige burgemeester van New York bleek Churchill ook een inspiratiebron te zijn geweest. Trump had hem een bezoek gebracht voor zijn TV-programma The Apprentice. Giuliani had de deelnemers van het TV-programma een aantal adviezen gegeven op het gebied van leiderschap. Trump herinnerde zich: ‘His advice to the candidates was to find a good role model, a great example in life.’

Churchill bleek niet alleen voor Trump, maar ook voor Giuliani een voorbeeld te zijn. Trump schreef: ‘So was Winston Churchill, whom he used as a model when he was a student and also when he was mayor, for the simple reason that Churchill knew how to focus and would concentrate on the solution of a problem rather than the problem itself. Rudy also believes you can train yourself to be an optimist.’

Rudy Giuliani had de bijnaam ‘America’s Mayor’ verworven tijdens de nasleep van 9/11, waarbij zijn inspectie van de schade in zijn stad herinneringen op had geroepen van Churchills inspectie van de oorlogsschade tijdens W.O. II. Dat imago zou hij later volledig te grabbel gooien door de lachwekkende en ook een beetje trieste manier waarop hij het verkiezingsverlies van Trump in 2020 ongedaan probeerde te maken. Giuliani’s hoogmoed was kennelijk inmiddels ook doorgeslagen naar grootheidswaan (of erger). Niemand nam hem in zijn nadagen nog serieus. Behalve Trump.

Vóór zijn presidentschap had Donald Trump al een voorbeeld genomen aan president Bill Clinton (zie hoofdstuk 4.7), maar daar kon hij na zijn campagne tegen de Clintons niet meer publiekelijk voor uit komen. Zijn campagnestrateeg Steve Bannon had hem inmiddels gewezen op president Andrew Jackson, die politiek meer in zijn straatje paste. Trump hing een schilderij op van Jackson, Amerika’s 7^de president van 1829 tot 1837, en hij zette een beeldje van hem neer (een replica van het standbeeld dat voor Het Witte Huis staat).

Niet dat Jackson een uitgesproken persoonlijk rolmodel voor Trump was. Jackson komt nergens voor in boeken van Trump zelf, noch in Trumpbiografieën of interviews daterend van voor 2016. Maar dat veranderde nadat de historisch uitstekend onderlegde Bannon hem meer over Jackson had verteld tijdens zijn presidentscampagne. Vervolgens kreeg Andrew Jackson zelfs een rol in Trumps propaganda. Trump bezocht Jacksons vroegere woning in Tennessee en maakte er goede sier mee naar zijn rechtste achterban.

In Nederland is president Andrew Jackson een onbekende. Wie was hij?

Jackson (1767-1845) was een rijke slaveneigenaar in het zuiden van de Verenigde Staten, die zei op te komen voor ‘the common man’ tegen een ‘corrupt aristocracy’. Hij was geboren in een Schots-Ierse familie in 1767, een jaar nadat de Verenigde Staten zich onafhankelijk hadden verklaard van Groot-Brittannië. Voordat hij president werd was hij legerleider in de Eerste Seminole War tegen de Indianen, die leidde tot de annexatie van Florida, een voormalige Spaanse kolonie. Hij streefde ook naar de annexatie van Texas, wat vlak voor zijn dood was gelukt.

President Jackson dreigde graag met militair ingrijpen, vocht een strijd uit over importtarieven, ontmantelde de Second Bank of the United States, streed tegen de ‘abolitionisten’, die afschaffing van de slavernij nastreefden, en tekende de Indian Removal Act in 1830, die leidde tot de gedwongen verhuizing van de Cherokee-indianen van het zuidwesten van de Verenigde Staten naar aangewezen reservaten ten westen van de Mississippi, met duizenden doden tot gevolg (‘The Trail of Tears’). Jackson was de eerste president die een moordaanslag overleefde.¹⁵

President Trump had dus meer dan genoeg aanknopingspunten om een schilderij van Jackson een prominente plek in zijn Oval Office op te hangen en als achtergrond te gebruiken voor zijn persoptredens. Hij had inmiddels ook al voldoende redenen in zijn hoofd om Jacksons beeltenis op het $20-biljet niet te vervangen door de zwarte abolitionist Harriet Tubman.

Het nieuwe biljet, dat het eerste bankbiljet met de beeltenis van een African-American zou worden, was aangekondigd door de Obama-regering (bovenstaand ontwerp uit 2016 werd publiekelijk bekend in 2019).¹⁶ Het doel was om het biljet te introduceren in 2020, ter gelegenheid van de 100^ste verjaardag van het 19th amendment, de aanpassing van de Amerikaanse grondwet die vrouwen stemrecht had gegeven. Uit een peiling onder 600.000 Amerikanen was Tubman als absolute favoriet gekomen.¹⁷

Maar het plan stierf een stille dood tijdens de Trump-regering. In april 2016, toen hij nog geen president was, had hij al gezegd: ‘I would love to leave Andrew Jackson and see if we can maybe come up with another denomination.’ Destijds suggereerde hij dat het $2 biljet een beter alternatief was, een biljet dat ongeveer 7 keer minder vaak wordt gebruikt dan het $20 biljet. Trump: ‘I think it would be more appropriate.’¹⁸ Het gedekte racisme droop er van af.

Hij noemde het plan ‘pure political correctness’. Na zijn aantreden haalde Trumps Treasury Department elke verwijzing naar het plan van zijn website af.¹⁹ Het zou niet de laatste keer zijn dat Trump de wil van het volk naast zich neer zou leggen.

Twee maanden na zijn inauguratie had Trump Tennessee bezocht om Jacksons 250^ste verjaardag te vieren. Hij legde een krans bij Jacksons plantage, waar de slavenhouder meer dan 100 slaven had gehad. Trump beschreef het presidentschap van zijn voorganger als een model voor dat van hemzelf, en schilderde Jackson af als een populistische held die had gevochten tegen regeringscorruptie. ‘That sounds very familiar,’ had Trump gezegd, ‘wait till you see what’s going to be happening pretty soon, folks.’²⁰

Maar Trumps recente lof voor president Jackson was toch bovenal opportunistische propaganda, met een scherp oog voor de ‘white nationalists’ onder zijn aanhangers. Churchill en Lincoln waren belangrijker voor hem als persoonlijke inspiratiebronnen. Hij noemde beiden in zijn boek Think Like a Champion²¹: ‘Another way to gain wisdom is to read about the greats in history and those in your specific field of interest. I learned a great deal by reading about Winston Churchill, Abraham Lincoln, and people who had been in pivotal places in world history.

Abraham Lincoln stond voor Donald Trump op onbereikbare hoogte, maar dat belette hem niet om zich geregeld met hem te vergelijken. ‘I could be more presidential than any president in history, except for possibly Abe Lincoln with the big hat,’ zei Trump in juli 2018 tijdens een rally met supporters. ‘I don’t know. Abe looked pretty presidential. What do you think?’

Trump zag in Lincoln de karaktertrek die hij het allerbelangrijkste vond: ‘He’s tough, he’s tough. I admit it. Abe Lincoln is TOUGH!’²² Abraham Lincoln is de enige Amerikaanse president die Trump hoger acht dan zichzelf (maar dat kan altijd nog veranderen).

Actief zoeken naar aanwijzingen van Trumps rolmodellen levert soms verrassende inzichten op. Even leek het er op dat de buste van Lincoln uit The Oval Office was verdwenen. In The Oval Office stond al een buste van Martin Luther King III, het eerste beeld van een zwarte Amerikaan die een plek had veroverd in Het Witte Huis. Die was daar geplaatst door Barack Obama, de eerste zwarte president en Trumps erfvijand. Toch liet Trump dat beeld staan. Hij was namelijk zelf ook een fan van de doodgeschoten zwarte predikant (zie hoofdstuk 6.2). Bovendien zou het zo zichtbaar weghalen van die buste een verkeerd signaal aan Trumps zwarte kiezers hebben gegeven. Voor Abraham Lincoln werd een ander plekje in Trumps kantoor gezocht. Maar waar?

Zoals in heel zijn vorige leven nam Donald Trump de bruikbare stukjes over van zijn illustere voorbeelden, en wat hem niet beviel negeerde hij. Dat bleek zelfs letterlijk opgevat te kunnen worden na zijn intrek in Het Witte Huis. De vertrouwde Resolute Desk, een gift van Queen Victoria aan een voorganger van Trump en gerestaureerd in opdracht van Jackie Kennedy, had hij gehouden. De rode gordijnen van president Obama had hij daarentegen zo snel mogelijk vervangen door de goudkleurige gordijnen van president Clinton. Trump hield niet van Obama, wel van goud. Het vloerkleed van president Reagan, ‘Ronald Reagan’s rug’, had hij teruggehaald.²³

Kijk, daar zien we de buste van president Lincoln! Hij was door Trump aan de rechterzijde van zijn bureau op een zijtafeltje geposteerd. Toch een prominente plek, maar vrijwel altijd buiten het zicht van de geijkte foto’s.²⁴

De TV-showman Donald Trump zou tijdens zijn presidentschap, naarmate zijn megalomanie verder toenam, geen gelegenheid onbenut laten om zich af te laten beelden met de enorme beeltenis van Abraham Lincoln achter zich. Zo liet hij zich in het Lincoln Memorial interviewen door Fox News op 3 mei 2020. Het interview vond plaats tijdens de eerste coronagolf, op een moment dat campagne-rally’s even niet mogelijk waren, tot zijn leedwezen (‘Everybody wants the rallies’). CNN-analist Chris Cillizza haalde er 45 treffende uitspraken uit, waarvan ik er hier een klein aantal citeer.²⁵

Trump: ‘We never had a more beautiful set than this, did we?’

Trump: ‘I don’t think it’s ever been done, what we’re doing tonight, here, and I think it’s great for the American people to see, this is a great work of art, aside from the fact that that was a great man, this is a great work of art … I assume the show is a big show, right? It’s going to do very well tonight.’ Hij had zich waarschijnlijk onvoldoende gerealiseerd dat hij het de cartoonisten met deze setting wel heel gemakkelijk had gemaakt.

Terwijl het coronavirus het gehele land teisterde gebruikte Trump de gelegenheid om te zwelgen in zijn vertrouwde slachtofferrol: ‘They always said Lincoln – nobody got treated worse than Lincoln. I believe I am treated worse.’ Dacht hij dat Amerika was vergeten dat Lincoln was vermoord?

De coronacrisis was natuurlijk het hoofdonderwerp van het interview, want Amerika ging op dat moment gebukt onder zware maatregelen om uit de eerste golf te geraken. Trump kreeg van zijn bevriende Fox-interviewers, Bret Baier en Martha MacCallum, alle ruimte om de schuld volledig op China te schuiven. Ondertussen vloog het aantal coronadoden in zijn verhaal alle kanten op, zoals in een eerdere levensfase zijn financiële waarde voor de Forbes 400-lijst alle kanten op was gevlogen (zie deel III).

Trump: ‘Look, we’re going to lose anywhere from 75,000, 80,000 to 100,000 people.’

Op dat moment telde Amerika 67.000 coronadoden. Trump had zijn prognose al diverse malen naar boven bijgesteld, van ‘close to zero’ op 26 februari,²⁶ naar 50.000-60.000 in april. Op 20 april had hij bijvoorbeeld gezegd: ‘Now we’re going toward 50 – I’m hearing, or 60,000 people. One is too many. I always say it. One is too many, but we’re going toward 50 or 60,000 people. That’s at the lower – as you know the lower (end of the projections) was supposed to be 100,000 people.’

Trump: ‘That’s one of the – if you call losing 80,000 or 90,000 people successful, but it’s one of the reasons that we’re not at that high end of the plane, as opposed to the low end of the plane. I used to say 65,000. And now I’m saying 80,000 or 90,000.’

Welk getal het aantal doden op een bepaald moment ook was, volgens Trump was het altijd een succes, verwijzend naar veel hogere aantallen die het zouden hebben kunnen zijn geweest. Dat het aantal coronadoden tegen de jaarwisseling al 350.000 zou bedragen en tot op de laatste dag van zijn presidentschap gestaag nog verder op zou lopen tot voorbij de 400.000, was in mei 2020 nog niet bekend.

Wel was het slechts een kwestie van tijd dat hij de ooit door wetenschappers genoemde maximale projectie van 2,2 miljoen doden uit de kast zou halen. In vergelijking daarmee was elk getal namelijk een ‘succes’. Die projectie was echter gebaseerd op het volledig loslaten van alle maatregelen, maar dat zou Trump er nooit bij vermelden. Geen enkel land zou dat doen en geen enkele president zou dat hebben gedaan. De enige opmerking tijdens het interview met Fox News waar hij gelijk in zou krijgen was zijn voorspelling dat er een coronavaccin zou zijn voor het einde van het jaar.

‘Honest Abe’ zal met afgrijzen vanaf zijn troon hebben zitten luisteren naar de uitspraken van zijn opvolger en partijgenoot. Twee maanden later keek een gebeeldhouwde Lincoln opnieuw met afgrijzen toe, samen met drie collega’s, hoe Trump zijn erfenis te grabbel gooide. De beste illustratie van Trumps megalomane neigingen was in mijn ogen de viering van Independance Day in zijn vierde presidentsjaar, op 4 juli 2020 in South Dakota.

De militaire parade van vorig jaar was toch een beetje in het water gevallen, letterlijk en figuurlijk. Dit moest Trumps revanche worden. Middenin de grootste pandemie sinds de Spaanse griep van 100 jaar geleden besloot de president in zijn ‘unmatched wisdom’ een speech te geven tegen de achtergrond van het meest beroemde in rotsen uitgehouwen kunstwerk: Mount Rushmore.

De beeldhouwer Gutzon Borglum was in 1925 op zijn 57^ste begonnen met het uithouwen van de beeltenissen van vier legendarische Amerikaanse presidenten, George Washington, Thomas Jefferson, Theodore Roosevelt en Abraham Lincoln.

President Franklin J. Roosevelt, die zelf in de jaren ’30 en ’40 zou uitgroeien tot één van Amerika’s grootste presidenten, was er zelf bij in 1936, toen Borglum het beeld van Jefferson, het tweede in de reeks, onthulde. Borglum vroeg hem bij die gelegenheid: ‘I want you, Mr. President, to dedicate this memorial as a Shrine to Democracy.’ Roosevelt voldeed daar graag aan en zei onder meer: ‘Mr. Borglum has well said that this can be a monument and an inspiration for the continuance of the democratic-republican form of government, not only in our own beloved country, but, we hope, throughout the world.’²⁷ Borglum overleed in 1941, in hetzelfde jaar dat hij zijn project had afgerond.

Roosevelt had zijn praatje in 1936 afgesloten met de woorden: ‘I am happy to congratulate all of you not only on what we see today but on what is going to happen in the future at Mount Rushmore.’²⁸ Er zou later inderdaad nog heel veel gebeuren bij het monument. Na Jefferson had Borglum nog twee hoofden toegevoegd. En er werd een jarenlange strijd uitgevochten over de eigendomsrechten van de bewuste locatie. Het monument was namelijk niet onomstreden.

Het Hooggerechtshof oordeelde 40 jaar geleden dat het land illegaal was ingenomen, in strijd met een overeenkomst uit 1868 tussen de Amerikaanse regering en de Sioux Nation.²⁹ Er was dan ook enige ironie verbonden aan de gelegenheid, die een feest van de onafhankelijkheid, eenheid en democratie zou moeten zijn.  Hehakaho Waste, een spiritueel leider van de Oglala Sioux stam, zei tegen de pers: ‘The president needs to open his eyes. We’re people, too, and it was our land first.’ Die Native American-interpretatie van ‘America First’ was echter aan president Trump niet besteed.³⁰

Trump hield zijn verhaal na weken van aanhoudende anti-racisme protesten in heel Amerika, maar zijn boodschap was niet gericht op het bijeen brengen van bevolkingsgroepen. Zijn speech werd algemeen opgevat als divisive. De president stookte het vuur zo hoog mogelijk op. Hij richtte zich niet tot het gehele Amerikaanse volk, maar tot zijn eigen ‘base’: ‘The violent mayhem we have seen in the streets and cities are run by liberal Democrats in every case is the predictable result of years of extreme indoctrination and bias in education, journalism and other cultural institutions.’ Het hele spektakel was één grote campagne-rally om zijn conservatieve Republikeinse achterban te activeren met een litanie aan leugens.

Trump: ‘Make no mistake, this left-wing cultural revolution is designed to overthrow the American revolution. And in so doing, they would destroy the very civilization that rescued billions from poverty, disease, hunger and lifted humanity to new heights of achievement, discovery and progress.’³¹

Over ‘disease’ gesproken, aan de heersende pandemie besteedde Trump, net als in zijn in februari gehouden State of the Union nauwelijks aandacht. Logisch, terwijl hij sprak brak het virus dagelijks nieuwe besmettingsrecords in de Republikeinse staten Alabama, Alaska, Kansas, North Carolina en South Carolina. Dat feit paste natuurlijk niet in het zelfbeeld van de president, noch in zijn verkiezingsretoriek. Zijn eigen incompetentie op het gebied van de corona-aanpak was de olifant in de ruimte.

Als je Trumps speech mocht geloven was hij de oorlogspresident in gevecht met het ‘new far-left fascism’. Dat hij zichzelf een aantal maanden eerder tot oorlogspresident tegen het coronavirus had benoemd, en dat hij die oorlog aan het verliezen was, was door hem en zijn aanhang gemakshalve even vergeten. In die zin was hij te vergelijken met presidenten die geen plek op Mount Rushmore hadden gekregen. Woodrow Wilson was president tijdens de Spaanse griep in 1918 en had zijn best gedaan de pandemie de baas te worden door net te doen alsof die niet bestond. Herbert Hoover op zijn beurt had in 1932 beweerd dat de Great Depression niet zo slecht was als de mensen zeiden. Beiden waren weggestemd wegens hun tekortschietende beleid.³²

Zo waren de serieuze waarschuwingen van Trumps eigen gezondheidsexperts over dit specifieke superspreader-evenement ook niet aan de president besteed. Hij keek tijdens zijn speech uit op een publiek van ongeveer 3.700 trouwe volgers, die van hem hun gebrek aan respect voor het coronavirus hadden afgekeken. Op dat moment was het aantal besmettingen in South Dakota nog laag, maar dat zou die zomer al snel veranderen.

Geen social distancing, geen mondkapjes, niets. Dat gebeurde allemaal met de zegen van de gouverneur van South Dakota, Kristi Noem, een loyale volgeling van Trump. En dat terwijl Kim Guilfoyle, Don Juniors vriendin die als topcampagnemedewerkster ook in South Dakota was, notabene net positief was getest (tientallen anderen in Trumps roekeloze hofhouding zouden in de daaropvolgende maanden ook besmet raken).³³

Met zoveel geloofsgenoten om zich heen en hun sekteleider op het podium kon iedere Trump-supporter zich laven aan zijn donderpreek en aan het vliegspektakel dat zich hoog in de lucht boven de indrukwekkende rotspartij afspeelde. Donald Trump genoot zelf ook met volle teugen. Dit waren de momenten waar hij voor leefde. Dit was zijn lotsbestemming. Nu zou het iedereen toch wel duidelijk moeten zijn dat zijn beeltenis ook een plek op de rotsen van Mount Rushmore verdiende?

Als het aan president Donald Trump lag, werd hij de 5^de president op Mount Rushmore. In 2018 vertelde Kristi Noem, toen nog slechts een Republikeinse volksvertegenwoordiger voor South Dakota, dat het onderwerp al ter sprake was gekomen toen zij de president voor het eerst had ontmoet in The Oval Office in 2017. Hij vertelde haar dat het zijn droom was dat zijn gezicht op Mount Rushmore terecht zou komen.

Noem herinnerde zich: ‘He said, “Kristi, come on over here. Shake my hand.” I shook his hand, and I said, “Mr. President, you should come to South Dakota sometime. We have Mount Rushmore.” And he goes, “Do you know it’s my dream to have my face on Mount Rushmore?” I started laughing. He wasn’t laughing, so he was totally serious.’³⁴

Pas veel later, toen hij het idee opbracht tijdens een rally, beweerde hij dat zijn suggestie een grap was geweest, maar Noem wist beter. En wij weten inmiddels ook dat Trump regelmatig achteraf beweerde dat hij een grap had gemaakt, terwijl iedere getuige je kon verzekeren dat dat niet het geval was. In 2019 – inmiddels was Noem sinds de mid-terms gouverneur was geworden – had Vice President Mike Pence bij haar stafmedewerkers de vraag gesteld wat de procedure was om additionele presidenten toe te voegen aan Mount Rushmore (ik verzin dit niet).

Toen Trump in juli 2020 naar South Dakota reisde voor de viering van Independance Day had gouverneur Noem wel een leuke verrassing voor hem voorbereid. Zij had zijn wens vervuld, zij het met een 1,2 meter hoog miniatuurmodel, met hemzelf als 5^de president.³⁵ Mocht u interesse hebben: op Amazon kunt u zelf een miniatuurmodel met Trump als 5^de president kopen (of het precies dezelfde is als die Noem aan Trump gaf durf ik niet te beloven). Op 1 januari 2021 waren er nog twee exemplaren te koop, voor het bescheiden bedrag van $149 per stuk. Made in America.³⁶

In het echt zal Trump zijn beeltenis nimmer op Mount Rushmore aantreffen. De meeste inwoners van South Dakota weten allang wat Maureen McGee-Ballinger, PR-functionaris van het monument, vrijwel elke dag aan belangstellenden antwoordt: ‘There is no more carvable space up on the sculpture. You are either looking at the rock that is beyond the sculpture (on the right), which is an optical illusion, or on the left, that is not carvable.’³⁷

Trumps beeltenis in de Black Hills is dus één van zijn nimmer verwezenlijkte dromen en zal dat altijd blijven. Het verging zijn megalomane Mount Rushmore-visioen zoals vele andere ideeën waar hij in zijn leven mee had gespeeld, zoals de hoogste toren ter wereld, die hij ooit in New York had willen bouwen als vlaggeschip van het Television City-project.

De meeste dromen vervlogen, maar Trumps megalomanie groeide door. Zijn hofhouding ging er graag in mee. Voordat Trump uit South Dakota vertrok lieten zijn campagnemedewerkers een fotomontage op social media circuleren van Mount Rushmore, met Trump als 5^de president. Eén van hen schreef er bij ‘Mount Rushmore, improved.’^{38 en 39}

Het enige wat restte van Trumps droom was dus een miniatuurmodel, een handvol cartoons, een fotomontage en een collectie T-shirts met soortgelijke afbeeldingen. Washington, Jefferson, Roosevelt, Lincoln en de Sioux-indianen van South Dakota konden opgelucht ademhalen.