4.2 Norma Desmond

Presidentskandidaat Donald Trump was in 2015 al een nationale bekendheid, door zijn tumultueuze leven als vastgoedmagnaat, casinobaas, vrouwenverslinder en televisiesucces. Er waren waarschijnlijk al meer biografieën over hem verschenen, waarvan sommige op de valreep waren herdrukt, dan over al zijn Republikeinse medekandidaten bij elkaar. Van hem was bekend dat hij een groot liefhebber was van films, maar vreemd genoeg werd daar tijdens zijn campagne zelden naar gevraagd. Waar wel naar werd gevraagd was zijn kennis van de bijbel. Daar waren twee goede redenen voor. Ten eerste wilde hij graag dat christelijk Amerika op hem stemde. Ten tweede hield hij tijdens zijn campagnerally’s regelmatig een bijbel omhoog om aan zijn fans te laten zien.

In augustus 2015 bevroegen twee verslaggevers van Bloomberg hem daarover. Zij gingen er logischerwijze vanuit dat Trump wel een of meer favoriete passages zou kunnen noemen, misschien zelfs wel de beschikking had over een passend citaat. Leuk voor de kiezer en heel gebruikelijk onder devote, christelijke Amerikanen, die elke week in de kerk hun bijbelkennis bijspijkeren.

Helaas kwamen de verslaggevers bedrogen uit. Trump was niet zo iemand, die zijn inspiratie haalde uit de talloze verhalen en uitspraken in de bijbel. Hij had geen enkel citaat voorhanden. Een andere vraag van de verslaggevers leek wel beantwoord te worden. ‘Are you an Old Testament guy or a New Testament guy?’ vroeg een van hen.

Na een paar seconden bedenktijd zei presidentskandidaat Trump: ‘Probably equal. I think it’s just an incredible, the whole Bible is an incredible… I joke very much so. They always hold up The Art of the Deal, I say my second most favorite book of all times’.¹ Zijn tweede zin had hij niet afgemaakt, dus we zullen nooit weten wat hij nou precies ‘incredible…’ vond aan de bijbel.

Een andere interviewer had in december 2015 meer geluk toen hij aan kandidaat Trump wel een vraag stelde over films: ‘What are your favorite movies?’ Trump hoefde dit keer geen seconde na te denken: ‘I love Gone with the Wind. I love Citizen Kane. I love The Good, The Bad and The Ugly. I think it’s one of the greatest films ever. A lot of great movies. I mean, uhm, Sunset Boulevard [ is] one of the great movies ever made. But maybe Citizen Kane could be the best. Sunset Boulevard could be, I don’t know.’²

Inspirerende verhalen en sterke uitspraken haalde Donald Trump niet uit de bijbel, maar uit zijn favoriete films en televisieprogramma’s. Hij was geen liefhebber van boeken, maar wel van films. Vaak waren dat films waarvan hij al wist hoe ze verliepen, omdat hij ze al meerdere keren had bekeken. Trumps favoriete bijbelverhalen waren filmverhalen. Zijn ‘Old Film Testament’ bestond uit films van voor zijn geboorte in 1946. Films zoals Gone with the Wind (1939) en Citizen Kane (1941) kon hij oneindig vaak bekijken. Die verveelden nooit.

Biograaf Tim O’Brien, die veelvuldig met Trump op reis was geweest in diens privé-vliegtuig en diverse films met hem had bekeken, schreef in zijn boek TrumpNation dat Gone With the Wind en Citizen Kane Trumps top twee waren. President Trump maakte in 2020 een kritische opmerking over de Koreaanse Oscarwinnaar en zei: ‘I’m looking for like, let’s get “Gone With the Wind” – can we get like “Gone With the Wind” back, please? Sunset Boulevard? So many great movies.’³

Sunset Boulevard dateerde weliswaar uit 1950, vier jaar na Trumps geboorte, maar omdat hij in zwartwit was gefilmd en als onderwerp de vooroorlogse glorietijd van Hollywood had, tel ik die film toch mee als van voor Trumps geboorte. Mijn persoonlijke conclusie is dat Trump diep van binnen dus een ‘Old Film Testament guy’ is, met de hier getoonde top drie. Die top drie heeft zich diep genesteld in zijn software. Die films hebben zijn leven volgens mij onbewust beïnvloed. In dit deel IV laat ik zien op welke momenten de invloed van met name Sunset Boulevard (in dit hoofdstuk) en Citizen Kane (in hoofdstuk 4.5 en 4.15) zich heeft laten gelden.

Maar, zoals Tim O’Brien had opgemerkt in zijn biografie en tijdens een interview voor de documentairereeks The Trump Dynasty, in Nederland uitgezonden door RTL-Z, hield Donald ook van kleurenfilms die na zijn geboorte waren gemaakt. O’Brien: ‘He liked to sit and watch movies. And he has an actually interesting, strange taste in movies. He likes everything from a Jean-Claude van Damme action flick to Citizen Kane.’⁴

Tijdens één van hun gezamenlijke vluchten vroeg Trump of O’Brien de vechtfilm Bloodsport wilde zien. Trump was dol op vechtsporten, maar hij waarschuwde O’Brien: ‘It’s a little bloody, but it’s really fantastic. It’s one of those movies you tell your kids not to watch and then you sit down and watch it yourself and you’re hooked. It’s a great movie. I love it.’

Films van na Donalds geboorte hebben een plek in zijn ‘New Film Testament’. ‘Nieuwe’ films, waarvan hij ooit heeft gezegd dat ze tot zijn favorieten behoren, zijn Mutiny on the Bounty (waarschijnlijk de versie uit 1962, met Trevor Howard en Marlon Brando, maar het zou ook de MGM-zwartwit-versie uit 1935 kunnen zijn, met Charles Laughton en Clark Gable), Goldfinger (1964), The Good, the Bad and the Ugly (1966), The Godfather I & II (1972 en 1974), Bloodsport (1988) Goodfellas (1990), Air Force One (1997) en Pulp Fiction (1994).

Zoals de ware bijbelkenner voor iedere gelegenheid een passende spreuk, vers, of parabel voorhanden heeft, kende Donald Trump altijd wel een mooie one-liner uit een van zijn favoriete films. Een mooie uitspraak die indruk op hem maakte vond hij ‘just amazing lines’, of hij zei ‘I love those lines’. Die zinnen onthield hij. Tim O’Brien was daar een paar keer getuige van geweest.

De biograaf zat regelmatig met Trump aan boord van diens privéjet, onderweg naar Mar-a-Lago of Los Angeles, of terug naar New York. Op een keer had Trump na 90 minuten genoeg van O’Briens vragen. Hij stond op en zei: ‘I need a break. Have you ever seen Pulp Fiction? Do you like it? Let’s watch it!’⁶ Donald selecteerde Quentin Tarantino’s Pulp Fiction, pakte de gebruikelijke zakken chips en Oreo’s erbij en ging er eens goed voor zitten. Hij genoot van de filmdialogen, die hij al zo vaak had gehoord dat hij ze uit het hoofd kende.

Donald had een duidelijke mening over het acteerwerk, schreef O’Brien. Trump zei: ‘Sam Jackson should have gotten the Oscar for this, not Travolta. My favorite part is when Sam has his gun out in the diner and he tells the guy to tell his girlfriend to shut up: “Tell that bitch to be cool! Say: “Bitch be cool!” “ I love those lines.’⁸

O’Brien: ‘One of his favoriet movies is Sunset Boulevard.’ In The Trump Dynasty (afl. 3 en 4) vertelde O’Brien dat hij die film ook samen met Trump had gezien, eveneens in Trumps vliegtuig en wederom met een grote zak chips erbij. De foto’s in dit hoofdstuk waar een ondertiteling in staat, zijn screenshots van die RTL-Z-documentaire.

Actrice Gloria Swanson speelt in Sunset Boulevard de dementerende actrice Norma Desmond, een gevierde ster uit de tijd van de zogeheten ‘stomme film’. Inmiddels is Norma een dementerende, langzaam gek wordende filmdiva in haar nadagen, obsessief verlangend naar een spectaculaire comeback.

Noot: wie geboren is toen het internet al bestond weet misschien niet wat een ‘stomme film’ is. Een stomme film had geen sprekend geluid, alleen beeld, vaak afgewisseld met dia’s waar begeleidende tekst op stond (noot: voor wie geboren is toen de smartphone al bestond: dia’s zijn lichtdoorlatende foto’s waarmee een beeld geprojecteerd kan worden op een scherm). Eventueel geluid moest in de bioscoop live worden verzorgd door een pianospeler of een ‘explicateur’. De eerste stomme film dateerde uit 1895, de laatste werd zo rond 1930 gemaakt (de hommage The Artist uit 2011 daargelaten). Sterren uit die begintijd van Hollywood waren Buster Keaton, Mary Pickford en Charley Chaplin. Met de opkomst van de geluidsfilm was de manier van acteren in de stomme film achterhaald, waarna een hele generatie filmacteurs plaatsmaakte voor een nieuwe generatie, zoals Clark Gable, Greta Garbo en Orson Welles.⁸

Acteur William Holden speelt in Sunset Boulevard scenarioschrijver Joe Gillis, een man met schulden, die wanhopig op zoek is naar een nieuwe kans. Op de vlucht voor mannen die zijn auto in beslag willen nemen, belandt hij bij het huis van Norma Desmond, dat ligt aan Sunset Boulevard, een afgelegen straat in Hollywood.

Norma biedt Joe een baan aan om het scenario te schrijven  voor haar comeback op het witte doek. Gillis hoopt zo zijn geldproblemen op te lossen en accepteert het aanbod. Als snel ontwikkelen Norma en Joe een ongezonde wederzijdse afhankelijkheidsrelatie. Zij wordt verliefd op hem en hij wordt verliefd op haar geld.

O’Brien herinnerde zich een speciale scène van de film: ‘One of the most memorable moments for me was when William Holden and Gloria Swanson are watching an old silent Norma Desmond movie. She issues a warning to the Hollywood establishment.’

Het oorspronkelijke filmscript beschreef de bewuste scène als volgt: ‘On it flickers a famous scene from one of Norma’s old silent pictures. It is not to be a funny scene. It is old-fashioned, but shows her incredible beauty and the screen presence which made her the great star of her day.

NORMA

Still wonderful, isn’t it? And no dialogue. We didn’t need dialogue. We had faces. There just aren’t any faces like that any more. Well, maybe one – Garbo.

NORMA

Those idiot producers! Those imbeciles! Haven’t they got any eyes? Have they forgotten what a star looks like? I’ll show them. I’ll be up there again. So help me!’

O’Brien zou de reactie van Donald Trump nooit vergeten: ‘Trump stops and says to me: “Those are just amazing lines!” He loved Norma Desmond’s statement about celebrity revenge.’

O’Brien: ‘And what I took from that, was: he knew what it was like to be in the public eye, to be a big celebrity, and anyone who thought that he had fallen out of favor would come to regret that later and that he’d be back.’

Tim O’Brien zag een treffende gelijkenis tussen die veelzeggende scène uit Sunset Boulevard en een gedenkwaardig moment uit Trumps leven in april 2011. Om de vergelijking te kunnen begrijpen is een korte inleiding over de voorgeschiedenis vereist. Die voorgeschiedenis had te maken met Barack Obama en de pers.

‘He is the embodiment of The American Dream. But he is also the personification of  The American Nightmare.’ Dat zei de zwarte dominee Al Sharpton in de TV-documentaire Uitgelicht: Donald Trump, uitgezonden in 2019 door RTL-Z ⁹. Het ene kamp van Amerika vond Obama fantastisch en Trump verschrikkelijk, het andere kamp vond Trump fantastisch en Obama verschrikkelijk. Trumps verkiezing was in vrijwel alle opzichten de logische reactie op het Obama-tijdperk. Na 8 jaar Democraten waren de Republikeinen aan de beurt – business as usual. Na 8 jaar met een jonge zwarte intellectuele politicus aan het roer was kennelijk een oude witte zakenman aan de beurt, die qua stijl en aanpak zijn absolute tegenpool was.

Onder Obama, de in Hawaii geboren zoon van een witte moeder uit Kansas en een zwarte vader uit Kenia, was de haat tegen hem en zijn beleid bij zijn tegenstanders sterk gegroeid. Die haat was hartstochtelijk en met verve aangewakkerd door Donald Trump met zijn valse claim dat Barack Obama in Afrika geboren zou zijn en dus geen legitieme Amerikaanse president was. Het had de televisiester van The Apprentice stevig op de politieke kaart gezet, in het kamp van de Obama-haters, de conservatieve Republikeinen in het midwesten en zuiden van de Verenigde Staten.

Trumps politieke loopbaan was in feite gefundeerd op de leugen dat Amerika’s eerste zwarte president niet geboren zou zijn in de Verenigde Staten, maar in Kenya. Hij was niet de eerste die dat had beweerd, maar hij was zeker de meest prominente Amerikaan die deze mythe, birtherism genaamd, levend hield. Birtherism bleek een hardnekkige vorm van campagne-onkruid te zijn, te vergelijken met de Japanse duizendknoop. Als je het eenmaal in je tuin aantreft kun je het bestrijden, maar uitroeien met wortel en tak is schier onmogelijk. Amerikaans rechts bleek een uitermate geschikte voedingsbodem te zijn voor de bewering dat Barack Hussein Obama geen echte Amerikaan was.

In rechtse media-kringen, toch al gevoelig voor allerlei vergezochte complottheorieën, werd de leugen telkens weer gevoed, met het uiteindelijke effect dat in april 2010 maar liefst 25% van alle volwassen Amerikanen betwijfelde of Obama in Hawaii, de 50^ste staat van Amerika, was geboren, ondanks dat hij voor zijn verkiezing in 2008 zijn officiële geboortecertificaat openbaar had gemaakt.¹⁰

In april 2011 was president Obama de aanhoudende media-aandacht zo zat dat hij ook het originele Certificate of Live Birth, in de volksmond ‘the long-form birth certificate’ publiceerde, tesamen met krantenberichten uit Hawaii over zijn geboorte.¹¹ Het Witte Huis gaf er als toelichting bij: ‘Since President Obama believed the distraction over his birth certificate wasn’t good for the country, he requested the long form version, which has been published here.’ ¹²

Op 30 april 2011, een paar dagen nadat Obama zijn ‘long-form certificate’ had vrijgegeven, was Donald Trump aanwezig bij het zogeheten ‘White House Correspondents’ Dinner’, een jaarlijks terugkerend feestje met eten en grappen voor de elite van Washington, in aanwezigheid van de president. Roger Stone had hem geadviseerd dit keer niet te gaan, maar dat advies had Trump niet opgevolgd.¹³

Obama’s speechschrijvers hadden een lange rij grappen ten koste van zijn plaaggeest Trump voorbereid, en de ‘long-form birth video’ die Obama aan had gekondigd was een clip uit de Disney-film The Lion King., waarbij de pasgeboren Simba aan het dierenvolk wordt getoond. Voordat ik Trumps versie van de avond weergeef, zoals hij die vier jaar later beschreef in zijn boek Time to Get Tough, vertel ik eerst hoe de avond verliep in de ogen van anderen, zoals biograaf Michael D’Antonio, speechschrijver David Litt, adviseur Roger Stone, redactrice Tina Brown, Apprentice-deelneemster Omarosa Newman en biograaf Tim O’Brien. Met behulp van een aantal screenshots uit The Trump Dynasty, heb ik er een kort stripverhaal van gemaakt met de titel ‘De wraak van Obama’.

Michael D’Antonio: ‘I don’t think he decided in the car that he was going to run for president and when, I think he decided as he rose from his seat’.¹⁴ D’Antonio was niet de enige die dacht dat de vernederingen van die avond Trump over de streep hadden getrokken om nu eindelijk écht president te willen worden. Zijn collega-biograaf Tim O’Brien trok een soortgelijke conclusie: ‘And I sort of imagined in the back of his mind he was like Norma Desmond’.¹⁵

O’Brien moest onmiddelijk terugdenken aan die ene keer dat hij samen met Trump de film Sunset Boulevard had bekeken.

Volgens O’Brien dacht Trump bij het verlaten van het Correspondents’ Dinner wat Norma Desmond in de film had gedacht: ‘Do they think I’m a has been? I’ll show them what a star is.’

Omarosa Manigault Newman, deelnemer aan de eerste versie van The Apprentice en later een medewerker van Trump in Het Witte Huis, dacht hetzelfde als de biografen D’Antonio en O’Brien. Zij was zelf aanwezig geweest op het Correspondents’ Dinner, een paar tafels verwijderd van Trump. Omarosa schreef in 2018 in haar boek Unhinged: ‘I saw the expression on Donald Trump’s face. He was livid. Obama’s delivery, the words, the power, were not just funny, they were impactful.’ ¹⁶

Om haar heen zag ze de mensen lachen. Obama had ook een grap gemaakt over Trumps leiderschap in The Apprentice: ‘Well handled, sir. Well handled. Say what you will about Mr. Trump, he certainly would bring some change to the White House. Let’s see what we’ve got up there.’ Waarna Obama het volgende plaatje projecteerde.¹⁷

Omarosa: ‘It was in that moment, in that room, that Donald Trump made the decision, not only that he would run for president in 2016, but also that he would take revenge on Obama’s humiliating him in front of all those influential people.’¹⁸

Omarosa was overtuigd van haar conclusie: ‘I was there to witness it. Not a lot of people can make that connection, but I know what I saw. When Seth Meyers took the mic and called the very idea of a Trump presidency “a joke,” I could almost hear Trump’s thoughts from a few tables away: Laugh now, but soon enough, the joke is going to be on all of you.’

Ze voegde er aan toe: ‘If Trump could, against every odd there was, become president, the only item on his to-do-list would be to erase the legacy of Barack Obama by undoing his policies.’¹⁹ Die conclusie, opgeschreven in 2018, kon al na de eerste paar maanden van Trumps presidentschap worden getrokken.

Trump had zijn ambitie om ooit president te worden al in de jaren ’70 aan Roy Cohn toevertrouwd en daarna meerdere keren bevestigd tegenover Roger Stone en anderen. Wat dat betreft is de stelligheid van D’Antonio, O’Brien en Newman misschien niet geheel terecht. Waar echter niet aan getwijfeld hoeft te worden is dat zijn publieke vernedering door president Obama, hoe begrijpelijk ook na Trumps aanhoudende birtherism-leugen, ooit gewroken moest worden door de narcistische, agressieve Trump. Denk aan zijn eerdere uitspraken zoals ‘If you hit me, I will hit you 100 times harder’ en ‘when somebody screws you, you screw them back in spades’. Obama’s wraak maakte Trumps wederwraak onvermijdelijk.

De persberichten van de volgende dag zullen als zout in de wonde hebben gevoeld. Ook Trumps favoriete TV-zender Fox News besteedde er aandacht aan. Tegelijkertijd kon Donald Trump zijn innerlijke woede en diepe gekrenktheid onmogelijk erkennen zonder dat dat zou worden uitgelegd als teken van zwakheid. Ondenkbaar voor iemand die het woord ‘tough’ op nummer 1 had staan.

De dag na het diner had Trump een telefonisch interview met Fox & Friends, waarin hij ontkende dat hij de avond vervelend had gevonden. Integendeel. Trump zei: ‘Well, I really understood what I was getting into. I didn’t know that I’d be virtually the sole focus. But I was certainly in a certain way having a good time listening.’²⁰

Als Obama had gedacht dat het gedoe over zijn geboorteland na de publicatie van het ‘long-form-certificate’ en het daaropvolgende Correspondents’ Dinner in april 2011 achter de rug was, kwam hij bedrogen uit. Zijn actie had weliswaar het gewenste effect op iedere weldenkende Amerikaan, maar niet op de harde kern van Obama-hatende conspiracy-gelovigen. In hun ogen was het geboorteformulier waarschijnlijk een vervalsing. Volgens een Gallup-onderzoek in mei 2011 was het aantal twijfelaars weliswaar gedaald tot 13% van alle Amerikanen, maar onder de Republikeinse kiezers bleef nog steeds 23% geloven dat Obama geen echte Amerikaan was. Daar bleef Trump handig gebruik van maken. Dat was zijn toekomstige harde kern, waar hij met zijn birtherism-strategie een connectie mee had gemaakt. Die connectie bleef hij zorgvuldig onderhouden.

In 2012 blies de extreemrechtse website Breitbart.com de oude leugen nieuw leven in, met de publicatie van een promotieboekje van Obama’s literaire agent, Acton & Dystel, uit 1991, waar indertijd een fout in de tekst was geslopen, namelijk dat Obama ‘was born in Kenya and raised in Indonesia and Hawaii’, precies datgene wat Trump al die tijd had beweerd. Na de Breitbart-publicatie erkende de redacteur van het boekje dat dat haar eigen fout was geweest, en niet gebaseerd was op informatie verstrekt door Obama’s agent, maar daar had Trump geen boodschap aan.²¹

Donald Trump had in februari 2012 aangekondigd dat hij niet zou meedoen aan de presidentsrace dat jaar. Maar zelfs daarna ging hij door met het zaaien van twijfel over Obama’s geboorteplaats. In mei zei hij tegen CNN: ‘A lot of people do not think it was an authentic certificate.’²² Hij zei er niet bij dat de voornaamste reden dat ‘a lot of people’ dat dachten kwam door zijn eigen aanhoudende leugens. En in 2013 zei hij tegen John Karl van de televisiezender ABC: ‘I don’t think I went overboard. Actually, I think it made me very popular… I do think I know what I’m doing.’²³

Trump wist inderdaad heel goed waar hij mee bezig was. Liegen.

Volgens politieke wetenschappers was Trump de bekendste woordvoerder van de ‘birther’-beweging. Het had zijn politieke profiel van meet af aan bepaald. Het had zijn populariteit vergroot onder de Amerikanen die dachten dat Obama een moslim was en geen echte Amerikaan was. Toen Obama in 2011 zijn volledige geboorte-akte had gepubliceerd, had Trump zijn overwinning opgestreken, niet door zijn inhoudelijke gelijk te halen, maar doordat hij de president zo ver had gekregen: ‘I am really honored and I am really proud, that I was able to do something that nobody else could do.’²⁴

Wat waren Donalds persoonlijke herinneringen aan het bewuste Correspondents’ Dinner? We weten alleen wat hij hierover vier jaar later heeft opgeschreven in het ‘Afterword’ van zijn boek Time to Get Tough, uitgebracht in 2015, ter ondersteuning van zijn presidentskandidatuur. Hieronder volgt een aantal citaten uit Trumps versie. Hij wilde er kennelijk toch nog iets over kwijt, om het ‘verkeerde’ beeld dat de pers had geschetst recht te zetten, zoals hij dat in het verleden wel vaker had gedaan.

‘In the spring of 2011, Lally Weymouth, daughter of the late, great Katherine Graham, publisher of the Washington Post, invited me to go to the White House Correspondents’ Dinner … I knew I was probably being set up by the media, but that’s okay as long as you’re prepared for it … As I walked in, the paparazzi and press were going crazy. “Mr. Trump, Mr. Trump,” they shouted, “do you think the president will mention you in his speech?” I said, “I have absolutely no idea. I never thought about it, I sincerely doubt it, and why would he mention me?” I said this honestly despite the fact that I was at the top of the polls without ever campaigning.’

Woorden als ‘honestly’ en ‘the truth is’ vergroten doorgaans niet mijn vertrouwen in Trumps beweringen, maar niemand, ik dus ook niet, kon op dat moment in zijn hoofd kijken om te zien welke gedachten er op die bewuste avond door zijn hoofd zijn gegaan. Misschien sprak hij dit keer wel de waarheid.

‘The truth is, if I was in Obama’s position, I probably wouldn’t have mentioned the name Donald Trump, especially since I was hitting him hard on his birth certificate and asking why he wouldn’t just show it and get on with dealing with the serious issues our country faces today on debt, unemployment, and China, among others.’

Voor de presentator/comedian Seth Meyers, die ook een paar grappen had gemaakt ten koste van Trump, had hij in zijn Afterword geen goed woord over. Trump noemde hem ‘a third-rate comedian’ en ‘somebody who in my opinion has absolutely no talent’, en diens grappen ‘quite nasty’. Vanuit Meyers’ optiek stuk voor stuk mooie complimenten dus.

Over president Obama toonde Trump zich relatief mild. Volgens Trump was Obama degene die niet blij was: ‘Then the president got up. As part of his routine they had a picture of the so-called birth certificate blown up on a large screen. And while the president was smiling, I knew inside he wasn’t.’ Trump kon natuurlijk wél in andermans hoofd kijken.

Het plaatje van Het Witte Huis vond hij zelfs leuk: ‘Then, they showed a picture of the White House with “Trump White House” written on top of it like a hotel sign, which was cute. The president spent a lot of time telling jokes about me.’ En aandacht, zeker van de president, vond hij altijd al leuk. Zelfs als het negatieve aandacht was. Het betekende namelijk dat Trump bestond en belangrijk was.

Maar Trump zei dat hij niet goed raad had geweten met zijn houding op dat moment: ‘I didn’t quite know how to react. Should I be laughing? Smiling? Frowning? I wasn’t sure so I decided to keep a straight face, with a few little smiles every once in a while because I knew the cameras were on me.’

Hoe vreemd het ook moge klinken, er bestaat zelfs een mogelijkheid dat zijn volgende bewering een kern van waarheid bevat. Trump was per slot van rekening verslaafd aan aandacht: ‘The fact is, I loved the evening and I loved what the president was saying because even though they were jokes, he was telling them in a nice and respectful way and he did a good job telling them. And while I shouldn’t admit this, I don’t mind being the center of attention, especially on such an evening.’

Uit het vervolg mogen we echter wel opmaken dat hij zich had geërgerd aan al die lachende mensen om hem heen. Wie niet had meegelachen om de grappen van Seth Meyer en president Obama op dat moment was ter plekke in zijn achting gestegen. De rest niet. Een paar tafels verderop, zei hij, zat bijvoorbeeld een ‘beautiful blonde woman who turned out to be supermodel Brooklyn Decker, wife of Andy Roddick …  Brooklyn was not happy. Lally Weymouth was laughing her head off and other people were laughing like crazy. They thought it was hilarious that I was being roasted, but Brooklyn Decker actually looked angry.’ Maanden later was hij haar weer tegengekomen: ‘I thanked Brooklyn for her classy attitude and she knew exactly what I was saying.’

Trump probeerde de vernederende avond in zijn boek zelfs te spinnen als een overwinning: ‘In any event, as the president was telling joke after joke, I tapped my wonderful wife, Melania, on the knee and said under my breath, “Baby, do you believe this? This is amazing. The president of the United States is doing nothing but talking about me.” I loved it! I was having a great time! In fact, walking out of the ballroom, people were high-fiving me. They couldn’t believe what they had just witnessed. It was a stellar night.’

Maar de pers had het allemaal niet begrepen volgens hem: ‘The next morning, I picked up the newspapers. The press was brutal. They said I was ridiculed, refused to smile, and was deeply embarrassed. I realized then and there that political life is not real life. The media can distort the truth, and everyone thinks that’s what really happened. I had a great time, but the press made it seem just the opposite. So for the record, the White House Correspondents’ Dinner was a real highlight for me, and I loved it immensely.’

Of dat laatste 100% conform de waarheid was, betwijfel ik. Ik vermoed dat hij na de eerdere Comedy Central Roast of Donald Trump op 15 maart 2011 en de ‘roast’ door president Obama op 30 april 2011 nooit meer aan iets dergelijks blootgesteld wilde worden. Eenmaal zelf president koos Trump er dan ook voor geen enkele keer zelf het Correspondents’ Dinner bij te wonen, wat hoogst uitzonderlijk was. De laatste keer dat een president had afgezegd voor het jaarlijkse persfeest was in 1981 geweest, toen president Reagan herstellende was van een moordaanslag.

Hoe liep het af met ‘birtherism’?

Pas tijdens zijn presidentscampagne erkende Trump dat Obama in Amerika was geboren. In zijn interview met NBC-verslaggeefster Katy Tur in juli 2015 had Tur het onderwerp ter sprake gebracht, maar toen had hij de waarheid nog ontweken. (zie hoofdstuk 3.13)

Tur: ‘A few years ago you lead the birther movement. You sent investigators out to Hawaii to find out whether or not Obama, as you said, was not born here. Both things can’t be true.’

Trump: ‘Well, according to you it’s not true.’

Tur: ‘He released his birth certificate.’

Trump: ‘If you believe that, that’s fine. I don’t care. It’s an old subject.’

Maar in september 2016, toen hij eenmaal de Republikeinse presidentskandidaat was geworden, erkende Trump eindelijk, voor de eerste en meteen de laatste keer, wat allang al een onomstotelijk bewezen feit was: ‘President Barack Obama was born in the United States. Period.’ Maar Trump zou Trump niet zijn als hij de oude leugen niet onmiddellijk zou hebben vervangen door een nieuwe leugen, namelijk dat Hillary Clinton de controverse over Obama’s geboorteplaats ooit was gestart. Daar was geen enkel bewijs voor. Wel was het zo dat supporters van Clinton tijdens haar race tegen Obama in 2007 twijfels over zijn geboorteplaats hadden opgeworpen.²⁶ Het maakte op dat moment allemaal niet meer uit. Donald Trump was inmiddels in zijn opzet ruimschoots geslaagd: hij was op weg om de Republikeinse opvolger te worden van Barack Obama. Hij was er klaar voor.

En hoe liep de film Sunset Boulevard af?

De film was op klassieke wijze begonnen met het beeld van een vermoorde man die in een zwembad drijft. Wat is hier precies gebeurd? Het antwoord op die vraag wordt natuurlijk pas gegeven in de laatste scènes, eveneens klassiek. De vermoorde man blijkt Joe Gillis te zijn, en het zwembad is van Norma Desmond. Aan het einde van de film wordt de fatale toedracht uitgelegd. Norma is er achter gekomen dat Joe een geheime affaire heeft met een ander en dat hij Norma gaat verlaten. Zij dreigt zichzelf het leven te benemen, maar in plaats daarvan richt ze haar pistool op hem en schiet hem dood.

Al gauw stroomt haar villa vol met politieagenten en journalisten. Maar de demente Norma is in haar krankzinnigheid inmiddels zo ver heen, dat zij vergeet dat zij net een man heeft doodgeschoten. Zij denkt dat ze op de filmset is van haar nieuwe film en dat haar favoriete filmregisseur, de legendarische Cecile B. DeMille, begonnen is met de opnames van haar comeback.²⁷ Dat verklaart de aanwezigheid van al die mensen om haar heen. Ze is terug van weggeweest, denkt ze in haar waanzin.

Norma schrijdt de trap af en stopt beneden om zich tot de pers te richten, als in haar dierbare hoogtijdagen. In het filmscript lezen we: ‘Norma arranges the golden scarf about her and proudly starts to descend the staircase. The cameras grind. Everyone watches in awe. At the foot of the stairs Norma stops, moved.’ ²⁸

NORMA

‘I can’t go on with the scene. I’m too happy. Do you mind, Mr. DeMille, if I say a few words? Thank you. I just want to tell you how happy I am  to be back in the studio making a picture again. You don’t know how much I’ve missed all of you.

And I promise you I’ll never desert you again, because after “Salome” we’ll make another picture, and another and another. You see, this is my life. It always will be. There’s nothing else – just us and the cameras and those wonderful people out there in the dark…

All right, Mr. DeMille, I’m ready for my closeup.’

FADE OUT

THE END