6.8 Richard Nixon (deel 1)

Wie Trump wil begrijpen moet zijn rolmodellen bestuderen. Dat heb ik gedaan, zoals u als lezer van dit boek heeft gemerkt. Keer op keer bleek Trump het voorbeeld te hebben gevolgd van de mensen of de personages die hij bewonderde, zoals bijvoorbeeld zijn vader, Clint Eastwood, William Zeckendorf, Roy Cohn, Lee Iacocca, Adnan Kashoggi, Auric Goldfinger, Hugh Hefner, Steve Wynn, Orson Welles, Norman Vincent Peale, Ronald Reagan en Vladimir Poetin. In elke nieuwe rol deed hij inspiratie op bij mensen die in zijn ogen het ‘goede’ voorbeeld hadden gegeven. Hoort Richard Nixon ook in dat rijtje thuis?

In dit hoofdstuk ontdekken we dat president Nixon ook een plek in Trumps beeldenmuseum had gekregen. Wat daarbij hielp was dat Nixon de eerste Amerikaanse president was die in de jonge Donald zijn eigen kwaliteiten herkende. In dit eerste (van drie) hoofdstuk(ken) over Nixons voorbeeld leg ik een aantal stukjes van de puzzel bij elkaar. Die puzzelstukjes bestaan uit de aanschaf van een uniek landgoed in Florida in 1985, een ontmoeting in Texas in 1989 en een passage in Trumps eigen boek uit 1990. Mijn conclusie is dat het rolmodel-effect van Nixon op Trump groter was dan ik aanvankelijk dacht.

Donald Trump heeft Nixon in drie van zijn boeken vermeld, waarvan de eerste keer de meest veelzeggende indicatie blootlegde dat de voormalige president een rolmodel van hem was. In 1990 beschreef de 44-jarige vastgoedontwikkelaar/casinobaas een bijzondere gebeurtenis in zijn tweede boek The Art of Survival:¹

‘7:30 P.M. I go to dinner with a few close friends at Le Cirque, one of New York’s hottest and most exclusive restaurants. The room is filled with very successful people from a variety of fields, all of whom are acting quite blasé about being in one another’s presence – New York is a town not easily impressed with anybody. Then Richard Nixon enters, accompanied by his old friend Bebe Robozo. A hush falls over the restaurant, and heads turn to look.’

Le Cirque was niet zomaar een restaurant in Manhattan. Het was een plek waar Trump vaak kwam, net als Rudy Giuliani, Roy Cohn, Cohns beste vriendin TV-talk show host Barbara Walters en menig lid van Cohns klantenkring. Cohn had zelfs zijn eigen mayonaise in de keuken. HBO had er in 2009 zelfs een documentaire aan gewijd, genaamd Le Cirque: A Table in Heaven. Forbes publiceerde er een artikel over.

Afgezien van Trump en zijn vriendenkring waren nationale bekendheden er vaak geziene gasten. Mensen zoals Henry Kissinger, Martha Stewart, Robert de Niro, Billy Joel, de Reagans en Jean MacArthur, de weduwe van ‘the general’. De kardinaal van New York had het restaurant hoogstpersoonlijk van zijn zegen voorzien, inclusief de vaatwasser. De plek was daardoor niet alleen een ‘heaven’ voor de eters, maar ook voor verslaggevers en columnisten.²

In 2017 ging het restaurant failliet, na 40 glorieuze jaren, maar in de jaren ’80 en ’90 was Le Cirque dé plek in New York om te zien en gezien te worden. Pete Wells, een fact-checker voor Vanity Fair, herinnerde zich: ‘If celebrities met on the East Coast, they were at Le Cirque. If billionaires collided in the dining room, it was always at Le Cirque.’ ³ Dat maakte het een logische plek voor een ambitieuze zakenman als Donald Trump, die bovendien graag in het gezelschap van beroemdheden verkeerde.

Trump had in zijn boek niet overdreven over de status van het restaurant, waar hij Nixon had zien binnenkomen. Hij kwam er zelf geregeld en Nixon ook. Bij een andere gelegenheid zat de voormalige president volgens een Forbes-verslaggever aan een tafel met zijn vrouw Pat, zijn dochter Tricia en haar man Edward ‘Fast Eddie’ Cox. Aanvankelijk zaten zij gewoon met elkaar te praten. Nixon vertelde vrijelijk over etentjes die hij had gehad met diverse belangrijke functionarissen, totdat ‘Fast Eddie’ opmerkte dat er zich een journalist bevond onder de gasten aan de tafel ernaast. Nixons stem veranderde direct en hij zei: ‘Pat, have you noticed the silverware design here at Le Cirque?’, een bedekte verwijzing naar de verdachte afluisteraar. Vanaf dat moment hield iedereen zich in. Na al die jaren was de paranoïde oud-president nog altijd op zijn hoede voor de pers die hij ‘the enemy of the people’ had genoemd, net als Trump later zou doen.⁴

Wat vooral indruk op Trump had gemaakt was dat Nixons entree niet alleen indruk op hém, maar op het hele restaurant had gemaakt. Trump: ‘For a few long moments it seems as if nothing happens, and no one moves. The reaction, it seems to me, is a silent tribute to toughness.’ ⁵

Zoals we weten was Trump niet alleen geobsedeerd door het fenomeen beroemdheid, maar nog meer door het begrip ‘tougness’. In Nixon zag hij een levend voorbeeld van de combinatie van beroemdheid en toughness, en het effect op andere mensen. Dat wilde hij zelf ook. Nixons entree herinnerde hem bovendien aan een andere gebeurtenis, die hij in hetzelfde boek besprak.

Trump herinnerde zich: ‘When I’d ridden back with the former president in my plane from a charity event in Texas, Barbara Walters, a good friend of mine, also came along for the ride. As we flew back to New York, Nixon spent several hours telling fascinating stories about world events and politics.’ ⁶

Barbara Walters probeerde de voormalige president te verleiden om geïnterviewd te worden in haar TV-show: ‘Mr. President, why don’t you come on ABC and let me interview you? This is extremely interesting stuff.’

Trump schreef: ‘Nixon, though, acted as if he had some kind of hearing problem and refused to answer or even to acknowledge the question.’

Vanzelfsprekend probeerde Walters het nog een keer: ‘Mr. President, we would love to do something on you.’

Trump: ‘But again Nixon just kept talking, as if she’d never said anything. “When I was in China…,’ he’d say, starting another story every time she asked about an interview.’

Na nog een aantal vruchteloze pogingen had Walters het opgegeven. Op dat moment tastten zowel Walters als Trump in het duister over de reden van Nixons gedrag.

Trump: ‘It was only later that she learned that Nixon considered ABC to be one of his worst attackers over the years, and that he was especially put off by the fact that Barbara’s network was then planning to broadcast the miniseries The Final Days, a not-very-flattering look at the end of his presidency.’

Dat inzicht vergrootte Trumps bewondering voor Nixon: ‘Once I knew that, I realized that he had handled the matter in true Nixonian fashion. Rather than hemming and hawing, or even saying no, he had gone a step further and had refused even to acknowledge the request.’

Trumps bewondering grensde aan idolaterie: ‘I’ve seen some real killers in my line of work, but Richard Nixon makes them look like babies.’⁷ In het universum van Donald Trump bestaat er geen groter compliment.

Trump schreef: ‘The man is a rock, like him or not, and when you think of how far he’s come back and the things he’s endured, he’s even more amazing.’⁸

Aangezien het hier ging om de enige door Trump zelf gedocumenteerde ontmoeting tussen hem en Nixon is de vraag op zijn plaats of er meer bekend is over de bewuste ‘charity event in Texas’. Waar was het precies en wanneer vond het plaats? Waren er ooggetuigen van de ontmoeting? Pas 27 jaar later, tijdens en na Trumps presidentscampagne werd er door een paar media aandacht aan besteed, waardoor er een opmerkelijke uitspraak van Nixon aan het licht kwam, die president Trump 30 jaar later bijna letterlijk in een tweet herhaalde.

Verslaggever Manny Fernandez schreef er bijvoorbeeld over in The New York Times in 2016:⁹ ‘They still talk about the Saturday night here 27 years ago when Donald J. Trump partied with former President Richard M. Nixon. Dressed in tuxedos, they sang “Happy Birthday” to Texas royalty – former Gov. John B. Connally and his wife, Nellie … They dined at Tony’s, the “21” Club of Houston … And when it was all over, Mr. Trump flew Nixon back to New York on his 727 private jet. It happened one weekend in March 1989 … Barbara Walters was there.’

Pas in 2016 doken er ook een paar foto’s op, gemaakt tijdens de bewuste fondsenwerving op 11 maart in 1989, het Juvenile Diabetes Foundation Gala in Houston, Texas, met als gastheer John Connally, Nixons voormalige Minister van Financiële Zaken en voormalig gouverneur. Nixon was de ‘guest of honor’. Bij die gelegenheid zijn onderstaande foto’s gemaakt, waarop van links naar rechts te zien zijn: Barbara Walters, Ivana Trump, Donald Trump, John Connally, Nixon, Nellie Connally.¹⁰

Het was volgens Fernandez een van de eerste publieke verschijningen van Nixon sinds diens aftreden, 15 jaar eerder, en een van de eerste presidentiële ervaringen van Trump. Fernandez: ‘the time they spent together that weekend most likely fed Mr. Trump’s fascination with an admiration of Nixon. During the campaign, Mr. Trump borrowed phrases from him, used his speech at the 1968 Republican convention as a template for his own address, and spoke glowingly of Nixon in interviews.’ ¹¹

Tijdens het diner zat gastvrouw Nellie Connally met aan haar ene kant Nixon en aan haar andere kant Trump, die op dat moment 42 jaar oud was en genoot van de roem, verworven met zijn eerste boek The Art of the Deal, dat net een jaar lang op de bestsellerlijst had gestaan.¹² Normaliter had hij zelf het hoogste woord, maar dit keer hing hij aan de lippen van de voormalige president.

Na het diner had een select gezelschap, waaronder Nixon en Trump, het feest voortgezet bij het restaurant Tony’s. Tony Vallone herinnerde het zich nog als de dag van gisteren: ‘There was tremendous enthusiasm and electricity in the air. Trump had a commanding presence … He was very approachable. He’ll talk to the waiters. After that, I went out and bought 6 or 8 of his books and gave them away as gifts, I was so impressed with Trump.’ ¹³

Nixon bleef op het feest tot ongeveer 1 uur in de nacht. De volgende ochtend hadden de Trumps, de Connallys en de Nixons samen met 30 andere gasten een gezamenlijke brunch. Over dat nachtelijke gesprek tussen Trump en Nixon ontdekte een journalist van een lokale krant drie jaar later nog een opmerkelijk feit.

De stad Houston was Nixon gunstig gezind in die tijd. Toen het gezelschap Tony’s binnenkwam waren de aanwezige gasten opgestaan en hadden zij geapplaudiseerd. Lisa Gray, verslaggeefster van The Houston Chronicle, sprak in 2019 met Charles Hurwitz, een zakenman uit Houston en ooggetuige van het gesprek dat rond middernacht had plaatsgevonden. Nixon zat in het midden, met Trump aan de ene kant en Hurwitz aan de andere kant. Aan Lisa vertelde Hurwitz dat hij zich pas decennia later had gerealiseerd dat hij getuige was geweest van ‘history in the making’.¹⁴

Hurwitz had onthouden dat Nixon op zijn praatstoel zat, en tijdens zijn verhaal recht voor zich uit had gekeken. Aan Lisa Gray vertelde Hurwitz dat hij zich één specifieke uitwisseling woordelijk herinnerde, toen Trump een vraag stelde aan Nixon over Iran. Hurwitz vond het een goede vraag en had hem niet verwacht van de vastgoedontwikkelaar uit New York. Maar Hurwitz wist niet dat Trump de ontwikkelingen in Iran al had gevolgd sinds het gijzelaarsdrama in 1979-1980 (zie hoofdstuk 3.12), een obsessie die later mede diens eigen beleid als president zou bepalen.

Trump vroeg: ‘Mr. President, it bothers me to no end that these dinghies in the Strait of Hormuz are punching big holes in our battleships, and that we, America, are not doing anything about it. If you were still president, what would you do differently?’

De ‘dinghies’ waar Trump het over had waren kleine Iraanse speedboats, bewapend met machinegeweren en granaten. Op die manier verzette Iran zich tegen de aanwezigheid van Amerikaanse schepen in de regio. Nixon dacht even na over de vraag voordat hij een kort antwoord gaf.

Nixon: ‘If I were president, there wouldn’t be an Iran.’

Hurwitz was ‘stunned’. Nixon leek volgens hem te zeggen dat de USA, een nucleaire superpower, kon doen wat nodig was om een Islamitische regering omver te werpen in het complexe Midden-Oosten. Dat zou kunnen, maar het is ook nog mogelijk dat Nixon bedoelde dat Khomeiny’s revolutie in 1979 nooit geslaagd zou zijn als hij in 1979 president was geweest, in plaats van Jimmy Carter. Hurwitz zei tegen Lisa 32 jaar later: ‘It was a big strong answer, certain and simple – but a proposal that would be almost certain to set off a chain of unintended consequences in the most dangerous part of the world.’¹⁵

Mocht iemand zich dus afvragen wie de inspiratiebron was geweest voor Trumps tweets over Iran in 2018: dat was Richard Nixon met zijn uitspraak uit 1989. 

Kort na die nachtelijke uitwisseling tussen Nixon en Trump beëindigde het gezelschap hun feestje. Hurwitz herenigde zich met zijn vrouw, Barbara, die opmerkte dat zijn tuxedo shirt compleet doorweekt was met zweet. Zo intens was het geweest. Niemand in het gezelschap had op dat moment ook maar enig vermoeden dat diezelfde Trump 30 jaar later hun president zou kunnen zijn. Behalve Trump zelf. Die had al in 1976 tegen Roy Cohn gezegd dat hij ooit president wilde worden.

Trump had Nixon tijdens de brunch de volgende dag uitgenodigd om mee terug te vliegen naar New York in zijn privéjet. De roddeljournalist van The Houston Chronicle had destijds geschreven: ‘Trump was looking forward to having three hours to chat with Nixon on the ride home.’ Lisa Gray zocht naar meer informatie, maar constateerde dat ‘there’s no record of what they discussed.’¹⁶

Dat was grotendeels correct, want het enige verslag dat daar van bestond was wat Trump er zelf een jaar later over had geschreven in zijn boek The Art of Survival. Daarin had hij echter met geen woord gerept over de politieke kwesties die hij en Nixon met elkaar hadden besproken. In 1990 vertelde hij in zijn boek nog niet over zijn presidentiële ambities. Die kaart hield hij stevig tegen zijn borst. Roger Stone beweerde dat hij er zelf bij Trump op had aangedrongen om zich kandidaat te stellen voor het presidentschap van 1988: ‘Donald wasn’t interested … yet.’ (zie hoofdstuk 3.8)

Maar Trumps urenlange gesprekken met Richard Nixon tijdens het weekend in maart 1989 in Houston en in zijn vliegtuig wijzen er op dat Trump al die tijd wel degelijk zijn presidentiële ambities koesterde, maar zorgvuldig zijn tijd afwachtte.

Misschien heeft onderstaande passage uit The Art of the Comeback, geschreven in 1997, ook een diepere lading. Trump schreef:¹⁷ ‘I knew immediately it could be brought back to life. Fortunately, the United States government, which had been given Mar-a-Lago as a bequest from Marjorie Merriweather Post to use as the Southern White House, rarely got to use it.’

Donald Trump refereerde hier aan een link tussen Mar-a-Lago en Richard Nixon. Die link was echter niet algemeen bekend geweest op het moment dat Trump begin jaren ’80 overwoog het verwaarloosde landgoed te kopen: ‘Richard Nixon loved the concept of Mar-a-Lago as a place to entertain. He stated to someone during a visit there that he had never seen anything so beautiful. But he had problems to attend to: Watergate.’ Hoe kon Trump dat weten in die tijd? Wie had hem die persoonlijke indruk van Nixon over dat geheime bezoek aan Mar-a-Lago verteld? Voor antwoorden op die vragen moeten we ver terug in de tijd.

In 1972, toen Donald 24 jaar was, had hij in TIME kunnen lezen dat Nixon een wet had ondertekend waarin de regering het landgoed officieel accepteerde: ‘Last week Nixon signed a bill accepting an official new winter hideaway for the Presidents. It is Cereal Heiress Marjorie Merriweather Post’s 110-room $7,000,000 Mar-a-Lago, in Palm Beach, a kind of Moorish Xanadu built on 17 acres of hard coral between the Atlantic ocean front and Lake Worth.’¹⁸

In 1974, toen Donald 26 jaar was, had hij in The New York Times van 8 juli 1974 kunnen lezen dat Nixon interesse had in Mar-a-Lago (het plaatje is ontleend aan The New York Archives). Hij volgde Nixon al en las dagelijks de New Yorkse krant.¹⁹

 The New York Times²⁰ schreef destijds dat Nixon op 7 juli een onaangekondigd bezoek had gebracht aan Mar-a-Lago, per helikopter vanuit zijn zomerverblijf in het 90 kilometer verderop gelegen Key Biscayne, een vluchtje van 35 minuten. Een woordvoerder van Het Witte Huis legde uit dat het bezoek geheim was gehouden, omdat Nixon ‘wanted to go privately’ en er zou geen ruimte zijn geweest voor een tweede helikopter met verslaggevers.

De krant meldde: ‘Mr. Nixon was accompanied by his close friend, Charles G. Rebozo. ‘  Was Rebozo niet dezelfde man als die Trump met Nixon binnen had zien komen in restaurant Le Cirque? Ja, dat was dezelfde persoon. Over hem straks meer. The New York Times schreef verder: ‘A press aide said that “the President personally wanted to visit the property to determine its potential.” Mr. Nixon spent 31 minutes at the estate, a White House spokesman said. He returned to Washington tonight.’²¹

Het bezoek was opmerkelijk, omdat Nixon op dat moment tot over zijn oren in het Watergate-schandaal zat. Een maand na zijn bezoek aan Mar-a-Lago, op 9 augustus 1974, zou hij aftreden. Een paar jaar later, zo bleek uit een recent openbaar gemaakte briefwisseling (zie hoofdstuk 6.10), raakte hij bevriend met een jonge, ambitieuze vastgoedontwikkelaar uit Queens, die naam wilde maken in Manhattan, maar volgens Roy Cohn toen al presidentiële ambities had: Donald Trump.

Trump had Nixon in restaurant Le Cirque gezien met diens goede vriend Rebozo, de enige persoon die met Nixon ook Mar-a-Lago had bezocht. Ik denk dan ook dat Charles Rebozo de ‘someone’ is geweest waar Trump op doelde in zijn boek in 1997: ‘He stated to someone during a visit there that he had never seen anything so beautiful.’²²

Wie was Rebozo dan eigenlijk? Zakenman en bankier ‘Bebe’ Rebozo (1912-1998) uit Key Biscaine, Florida, was de vertrouweling en beste vriend van Nixon. Rebozo was een jaar ouder dan Nixon, adviseerde hem op het gebied van vastgoed, vergezelde hem vaak naar de kerk in Key Biscaine, en bleef bij hem tot het eind. Rebozo en Nixon hadden elkaar ontmoet in 1950 in Key Biscaine, waar Nixon een buitenverblijf zou kopen, dat tijdens zijn presidentschap de bijnaam het ‘Winter White House’ zou krijgen. Hun vriendschap heeft 44 jaar bestaan. Op de foto zien we hem links, in gesprek met Nixon (rechts) en FBI-directeur J. Edgar Hoover (midden).²³

Rebozo was bij Nixon in 1972 toen de president werd geïnformeerd over de Watergate-inbraak. Hij was bij Nixon toen de president besloot af te treden. White House lawyer John Dean getuigde voor de House Judiciary Committee ‘that he had been ordered to direct government agencies covertly to punish a journalist who called Rebozo “Nixon’s bagman.”’ Rebozo was het onderwerp van een onderzoek wegens het accepteren van geheime betalingen van $100,000 ten behoeve van Nixon. Journalist Jack Anderson speculeerde dat Watergate Special Prosecutor Archibald Cox ontslagen was door Nixon omdat hij een onderzoek was gestart naar Rebozo’s rol in Nixon’s ontvangst van geheime betalingen.²³

Volgens een artikel van The New York Times uit november 1975 was het gehele manuscript van een nog niet gepubliceerde biografie over Rebozo gestolen uit het huis van biograaf Thomas Kiernan: ‘In addition tot Rebozo’s biography several tape recordings of interviews and several research files, including one file containing all of Mr. Kiernan’s book contracts and another containing all his royalty statements, were taken.’ De dieven hadden precies geweten waar zij op uit waren; juwelen en andere waardevolle voorwerpen hadden ze laten staan. In 1976 werd een onderzoek naar hem gestart wegens bankfraude.²⁵

The Washington Post schreef in 1998: ‘The men remained fast friends after Nixon left office. Mr. Rebozo continued to defend his friend, though he himself was not untouched by the scandals. He was investigated by a congressional committee for accepting a $100,000 cash donation from the mysterious industrialist Howard Hughes for a Nixon campaign.’ The Atlantic wijdde er een artikel aan in 1998 toen Rebozo overleed: ‘Bebe Rebozo, Loyal Friend in Nixon’s Darkest Days, Dies at 85’.²⁶

In het overlijdensbericht van The Miami Herald stond: ‘“They were inseparable – you just can’t imagine how close the two men could be,” recalled one GOP campaigner. “It was as if Bebe had the key to unlock Richard Nixons soul.”’²⁷

Je zou Charles ‘Bebe’ Rebozo kunnen vergelijken met een kruising tussen Roy Cohn en Rudy Giuliani. Giuliani was twee jaar ouder dan Donald Trump en misschien wel diens beste en in elk geval meest loyale vriend tot het bittere einde. Net zoals Rebozo was Giuliani Trumps meest fanatieke verdediger in diens donkerste dagen, sinds Cohns dood in 1986. Het was Giuliani die Trump verdedigde in alle televisieshows toen de eerste presidentscampagne bijna dood was na publicatie van de Access Hollywood-opnames.

Het was Giuliani die voor Trump naar Oekraïne ging om buiten de geëigende kanalen om te bewerkstelligen dat Joe Biden besmeurd zou raken. Het was Giuliani die bij Fox News altijd bereid was de meest vergaande complottheorieën te verspreiden. En het was Giuliani die Trump tijdens diens laatste weken en dagen als president op alle mogelijke manieren in rechtzaken, op televisie, in interviews en tijdens rally’s te helpen om de verloren verkiezing alsnog te stelen voor Donald Trump.

De relatie Trump-Giuiani leek overigens niet in álle opzichten op die van Nixon-Rebozo. Journalist Don Fulsom schreef in zijn boek Nixon’s Darkest Secrets dat Nixon en Rebozo een homosexuele relatie hadden. Rebozo had zelfs een eigen slaapkamer in Het Witte Huis, waar Nixon en zijn vrouw gescheiden slaapkamers hadden.²⁸  Nixon nam zijn vrouw niet altijd mee en volgens Fulsom sloeg hij haar. Nixon en Rebozo daarentegen waren onafscheidelijk. Rebozo ging altijd met hem mee. Vrienden voor het leven, tot de dood hen scheidde. Rebozo zat aan Nixons sterfbed en stierf zelf vier jaar later.

Donald Trump schreef in 1997 in The Art of the Comeback:²⁹ ‘The last thing he [Nixon] had time for was journeying down to Mar-a-Lago to enjoy the sun and fun of Palm Beach.’ Wat hij er niet bij vertelde was hoe hij dat te weten was gekomen. Wat wel algemeen bekend was was wat president Carter van Mar-a-Lago had gevonden. Carter koesterde zijn ‘gewone’ imago en was wars van geldverspilling. Trump: ‘Jimmy Carter, a different guy, thought that Mar-a-Lago was too expensive for the taxpayers and gave it back to the Post Foundation. That’s when I stepped in.’

In mijn optiek is het niet vergezocht dat Nixons uitspraak over Mar-a-Lago voor Trump een extra reden was om het landgoed aan te schaffen. Hij had op dat moment al de gedachte in het achterhoofd dat als hij ooit president zou worden dit landgoed zijn ‘Southern White House’ zou worden. Dat was letterlijk wat hij in 1999 tegen TIME zei. TIME’s Margaret Carlson schreef: ‘He boasts that he already owns the southern White House, which means he won’t be mooching off rich friends on Martha’s Vineyard.’ Trump legde graag uit dat Mar-a-Lago ‘had been willed to the government to be used by Presidents.’³⁰

Als je dit allemaal tot je door laat dringen kun je jezelf de vraag stellen hoe toevallig het eigenlijk is dat Donald Trump nu net Mar-a-Lago had gekocht, in plaats van een van de vele andere honderden exclusieve landgoederen in Florida. Is het gegaan volgens Trumps eerste versie, opgetekend in The Art of the Deal:³¹ ‘I first looked at Mar-a-Lago while vacationing in Palm Beach in 1982. Almost immediately I put in a bid of $15 million, and it was promptly rejected.’

Het had Trump naar eigen zeggen drie jaar gekost om de aanschaf te beklinken: ‘Over the next few years, the foundation signed contracts with several other buyers at higher prices than I’d offered, only to have them fall through before closing. Each time that happened, I put in another bid, but always at a lower sum than before. Finally, in late 1985, I put in a cash offer of $5 million, plus another $3 million for the furnishings in the house. Apparently, the foundation was tired of broken deals. They accepted my offer.’³²

Of was het gegaan conform Trumps latere versie van het verhaal? We weten inmiddels dat hij de geschiedenis graag herschreef, als dat hem beter uitkwam of als dat het verhaal mooier maakte.

Trumps herschreven versie tekende hij op in 1997 in The Art of the Comeback:³³ ‘My love affair with Mar-a-Lago began in 1985. I was vacationing in Palm Beach, Florida, and I actually began to like it down there. During a drive to a dinner party, I asked the chauffeur what was for sale in town that was really good. He looked at me and without even a thought said, “Well, the best thing by far is Mar-a-Lago, but I guess you wouldn’t be talking about that.” I asked him what Mar-a-Lago was, and he told me about the great estate and its history.’

In deze versie was een willekeurige chauffeur dus de bron van Trumps eerste kennismaking met Mar-a-Lago, drie jaar later dan dat hij zelf in The Art of the Deal had geschreven. Inmiddels verbaast de losse relatie die Trump had met de waarheid ons niet meer, maar zo’n ogenschijnlijk detail kan het hele verhaal een andere draai geven. Trump: ‘Rather than going directly to the party, I told him, “Drive me over there.” Staring at it from South Ocean Boulevard, I realized that it was not only magnificent, but it looked like a project that could be fun. The following day I contacted the various representatives of the foundation that owned the estate and was given a tour. I immediately knew it had to be mine.’

Trump kon het niet laten in beide versies de grootte van zijn bezit te overdrijven. Zijn torens ‘maakte’ hij meestal 10 tot 20 etages hoger dan in werkelijkheid. Mar-a-Lago had in Trumps versie 18 kamers meer dan de 110 kamers die TIME had vermeld: ‘The house had a grandeur I didn’t know existed – certainly not in the real world … Its 128 rooms, each more beautiful than the one before.’ En de altijd competitieve Trump kon het evenmin laten om zijn bezit te vergelijken met het wereldberoemde Hearst Castle, San Simeon, Californië, de inspiratiebron van Citizen Kane’s Xanadu (zie hoofdstuk 4.5)

Trump: ‘more detailed and refined than San Simeon … Mar-a-Lago has been unrivaled in its beauty and prestige virtually from the time it was built.’ Natuurlijk was Mar-a-Lago mooier! Alles wat Trump had was mooier dan wat een ander had.

In 2007 voegde Trump in zijn nieuwste boek Think Big een derde versie toe aan zijn Mar-a-Lago-sage:³⁴ ‘Before I came along this huge house was a white elephant that nobody would buy because nobody would feel comfortable living in a 128-room monstrosity sitting on the ocean. I envisioned an exclusive club that would assign a high value on the experience of socializing in such opulent surroundings.’ Die versie klopte ook niet, want de redenen dat het landgoed in 1985 nog niet was gekocht hadden te maken met de hoge vraagprijs en met een stuk land dat de oceaan verbond met het landgoed, maar dat niet bij het landgoed hoorde. Bovendien had Trump in het begin nog helemaal niet het plan er een club van te maken. Dat idee was pas ontstaan toen hij begin jaren ’90 in grote financiële problemen was gekomen en het landgoed anders had moeten verkopen. Hij had van de nood een deugd gemaakt en deed achteraf alsof dat altijd al zijn plan was geweest.

Met Trump moet je altijd blijven opletten om de vele fictie te scheiden van de schaarse waarheid. In dit specifieke geval loont het echter wel de moeite om die waarheid uit het geheel te destilleren. Is er een meer geloofwaardige versie te bedenken dan de drie versies van Trump? Ik denk van wel. Daarbij combineerde ik de informatie uit verschillende bronnen, waarna ik niet ontkwam aan een verstrekkende conclusie.

Laurence Leamer, auteur van het boek Mar-a-Lago, Inside the Gates of Power at Donald Trump’s Presidential Palace (zie ook hoofdstuk 4.5) had nieuwe, verifieerbare informatie toegevoegd aan de drie versies van Donald Trump zelf. Trumps eerste bod was niet $15 miljoen, maar slechts $9 miljoen geweest. ³⁵ De vraagprijs was op dat moment $20 miljoen, wat Mar-a-Lago in 1982 verreweg het duurste privéhuis van Amerika had gemaakt. Trumps bod was niet alleen veel te laag, maar hij had er ook nog de onmogelijke voorwaarde aan verbonden dat hij het omliggende land direct zou mogen doorverkopen met 14 nieuw te bouwen huizen er op, om de aankoop terug te verdienen.

Geen wonder dus dat de eigenaren Trumps bod niet hadden geaccepteerd. In 1984 en in 1985 leek het alsof het landgoed verkocht kon worden voor respectievelijk $14 miljoen, maar beide keren hadden de kopers zich op het laatste moment teruggetrokken. 12 jaar lang was Mar-a-Lago inmiddels onbewoond geweest en de verkopers hadden zich tot Trump gewend, die nog steeds interesse had. 16 jaar later zou Trump zeggen: ‘Sometimes you play dirty in life, so I snatched it.’³⁶

Trumps versie uit 1982 (The Art of the Deal) klopte dus niet, want hij had geen $15 miljoen maar slechts $9 miljoen geboden. Trumps versie uit 1997 (The Art of the Comeback) klopte ook niet, want hij had het landgoed niet pas in 1985 voor het eerst gezien, en zeker niet op de suggestie van een willekeurige chauffeur. De door rijkdom en Forbes-lijsten geobsedeerde Trump zou niet weten dat het duurste huis van heel Amerika, dat een paar kilometer verderop te koop stond voor $20 miljoen? Onmogelijk.

Als ik alles op een rijtje zet concludeer ik dat het waarschijnlijk als volgt is gegaan.

In 1972 leest de 26-jarige Donald in TIME magazine dat Nixon Mar-a-Lago, een landgoed in Palm Beach met 110 kamers ter waarde  van $7 miljoen, accepteert, met de optie er zijn Southern White House van te maken.

In 1974 leest de 28-jarige Donald in The New York Times dat Nixon met zijn vriend Rebozo Mar-a-Lago in het geheim hebben bezocht. Een maand later treedt Nixon af wegens de Watergate-affaire.

In de tweede helft van de jaren ’70 verkeert Trump in de kringen van Roy Cohn en Roger Stone en komt geregeld in restaurant Le Cirque, waar ook Nixon en Rebozo geregeld te zien zijn. Hij maakt kennis met Nixon en praat met hem en Rebozo onder meer over vastgoed. In de jaren ’70 en ’80 ontwikkelt zich een warme vriendschap tussen Nixon en Trump, die grotendeels geheim zal blijven tot 2020, wanneer de briefwisseling tussen beiden openbaar wordt gemaakt (zie het volgend hoofdstuk). Van Rebozo krijgt hij uit de eerste hand een verslag van diens bezoek aan Mar-a-Lago in ‘74 en hoe prachtig Nixon het landgoed vond. Rebozo, die zelf in Key Biscayne woont en werkt, vertelt hem waarom Nixon toch in Key Biscayne is gebleven.

In 1976 zegt de 30-jarige Donald Trump tegen Roy Cohn dat hij zelf later president wil worden (zie hoofdstuk 3.8). Het ligt voor de hand dat op dat moment Richard Nixon Trumps grote rolmodel is in dat verband (Reagan wordt pas in 1981 president). Trump wil in Nixons voetsporen treden en houdt het oog gericht op Mar-a-Lago.

In 1981 geeft de Amerikaanse overheid Mar-a-Lago weer terug aan de Post Foundation, nadat president Gerald Ford noch president Jimmy Carter er gebruik van heeft gemaakt.³⁷

In 1982 komt Mar-a-Lago weer op de markt, waarop Trump geen tijd verloren laat gaan en afreist naar Palm Beach om het landgoed te bezichtigen. Hij schakelt geen lokale makelaar in, maar maakt direct contact met de Post Foundation.³⁸ Trump brengt onmiddellijk de dag erna een bod uit dat minder dan de helft van de vraagprijs bedraagt en dat hij onmogelijk kan financieren zonder toestemming om nog 14 huizen op het perceel te bouwen. No deal. Trump blijft het pand jarenlang nauwlettend in de gaten houden, loerend op zijn kans om alsnog toe te slaan.

In 1984 overlijdt Nixon.

In 1985 lukt het Trump wel om een deal te maken, dit keer met een geheime lening van $8,5 miljoen van de Chase Manhattan-bank.³⁹ Trump schaft Mar-a-Lago aan voor $8 miljoen en gebruikt de resterende $500.000 om een aanbetaling te doen op een reep grond die de oceaan verbindt met het landgoed. Hij heeft zich nu verzekerd van een presidentieel winterpaleis.

In 2004 voegt Trump achterin het boek How to Get Rich een lijst toe met al zijn vastgoedprojecten. Bij Mar-a-Lago schrijft hij: ‘As little as I’m interested in relaxing, I enjoy Mar-a-Lago almost in spite of myself. It may be as close to paradise as I’m going to get.’⁴⁰

Waarom is deze reconstructie over Mar-a-Lago relevant? Omdat het een extra aanwijzing geeft over de totnutoe onbekende functie die Richard Nixon volgens mij als rolmodel heeft vervuld in de wijze waarop Donald Trump zijn presidentschap vorm heeft gegeven. De geheime vriendschapsrelatie tussen Nixon en Trump, en de mate waarin Nixons voorbeeld Trump heeft geïnspireerd zijn de onderwerpen van de volgende twee hoofdstukken van dit drieluik. Ik ben er van overtuigd geraakt dat Trumps presidentschap er zonder Nixons voorbeeld anders uit had gezien. Misschien was Trump zonder Nixon wel nooit president geworden.