2.9 Adnan Khashoggi

Donald Trump zei in 1989 tegen Vanity Fair-verslaggever Dominick Dunne dat hij alles las over Adnan Khashoggi.¹ Een dergelijke uitspraak kan duiden op een rolmodel, maar de interesse kan ook een andere reden hebben. Wie was Adnan Khashoggi? De Arabische Adnan was in de jaren ’80 een wapenhandelaar, die graag de mythe intact hield dat hij de rijkste man op aarde was, wat hij niet was. Khashoggi was ook de oom van de later door Saoedi-Arabië vermoorde Jamal Khashoggi, maar daar gaat dit hoofdstuk niet over. Dit hoofdstuk gaat over de zaken die Donald Trump van hem heeft overgenomen en afgekeken. Vanwaar die interesse?

Khashoggi was schatrijk geworden met de wapenhandel tussen de Verenigde Staten en Saoedi-Arabië en werd later berucht door zijn geheime rol in het Iran-Contra-schandaal, het schandaal dat een schaduw had geworpen over de tweede termijn van president Reagan. In The Art of the Deal, gepubliceerd in 1987, schreef Trump niets over dergelijke zaken, maar wel over een uitnodiging die hij in 1985 had gekregen van de 11 jaar oudere Khashoggi, ‘a Saudi Arabian and a billionaire at the time’. Trump: ‘I’ve always been interested in Adnan Khashoggi – at first because of his success and more recently because of his spectacular troubles and the way he handled them.’

Khashoggi woonde in een luxe appartement in de Olympic Tower in New York (51 etages). Trump schreef in The Art of the Deal: ‘Before Trump Tower, the last building to achieve that mystique had been Olympic Tower, built in the 1970s.’ Olympic Tower, met een waterval in de lobby, was een inspiratiebron geweest bij het bouwen van zijn eigen Trump Tower (58 etages), natuurlijk ook met een waterval: ‘The key ingredient was the fact that Aristotle Onassis owned it. At the time, Onassis was living an amazing life. He was married to Jackie Kennedy.’² Dat sprak allemaal zeer tot Trumps verbeelding.

Donald was als teenager getuige geweest van de promotie van de Kennedy Dynastie tot Amerikaanse Royal Family. Jackie, de vrouw van JFK en de eerste first lady die optimaal gebruikmaakte van de televisie, werd het referentiepunt voor alle toekomstige presidentsvrouwen. Na haar huwelijk met Aristoteles Onassis werd ze ‘Jackie O’ genoemd. In een interview met Fox News zei president Trump in 2019: ‘We have our own Jackie O today. It’s called Melania. Melania T.’³

‘Olympic Tower was the right product done by the right guy at the right time. It absolutely stole the top of the market.’ Onassis was in Trumps ogen ‘ the ultimate jet-setter. He was very rich and very hot.’⁴ Trump greep de uitnodiging om bij Adnan Khashoggi op bezoek te gaan dan ook met beide handen aan. Hij was enorm onder de indruk van Khashoggi’s apartement: ‘I was impressed by the huge size of its rooms. Specifically, it had the biggest living room I’d ever seen.’ Trump vergeleek Khashoggi’s appartement met zijn eigen appartement in Trump Tower: ‘I had plenty of space in my triplex, but I figured, What the hell? Why shouldn’t I have exactly the apartment I wanted – particularly when I built the whole building?’ Zijn besluit was snel genomen.

Geïnspireerd door wat hij in Olympic Tower had gezien liet Donald zijn eigen appartement grootscheeps verbouwen: ‘I decided to take over one of the other apartments on the top three floors and combined it with mine.’ Trump was uitermate tevreden over het eindresultaat: ‘I don’t believe there is any apartment anywhere in the world that can touch it. And while I can’t honestly say I need an eighty-foot-long living room, I do get a kick out of having one.’⁵

Adnan Khashoggi moest bij zijn tegenbezoek aan Trump Tower natuurlijk ook op de foto voor de befaamde wand met Trump-covers. In Donalds derde boek The Art of the Comeback (1997) staan ze ook op de foto, met het bijschrift ‘With Adnan Khashoggi – one of the greatest dealmakers of all time’.⁶

Grote dealmakers konden altijd rekenen op Trumps interesse, want als hij goed oplette was er altijd wat te leren. Tegen Vanity Fair zei hij, in een tijd dat Khashoggi door de Amerikaanse overheid werd vervolgd voor het verduisteren van miljoenen voor de Filipijnse dictator Ferdinand Marcos: ‘He understood the art of bringing people together and putting together a deal better than almost anyone.’⁷

Wat Trump bijvoorbeeld af kon kijken van de Arabische handelaar was de zorg die hij aan de dag legde voor zijn clientèle. Voor zijn klanten regelde Khashoggi alles wat nodig was, schreef Trump in Surviving at the Top: ‘Khashoggi used wine, women, and wild times to put together untold billions of dollars worth of deals.’ Die goede gewoonte zou Trump overnemen, bijvoorbeeld met de klanten van zijn casino’s in Atlantic City.

De bewondering van Trump voor Khashoggi was groot. Trump: ‘I can honestly say that I’ve never encountered, or heard of, anyone who was better at the bullshit part of business – the parties, the schmoozing, the building up of favors that you later call in when you need to get a deal done.’⁸ Ook op die gebieden heeft Trump veel van Khashoggi geleerd. Maar daar bleef het niet bij.

Er was nog iets wat Trump van zijn rolmodel overnam: diens luxe jacht. Trump vertelde daarover in zijn tweede boek Surviving at the Top in 1990. Maar gezien Khashoggi’s problemen met Justitie herschreef Trump ook meteen de geschiedenis van zijn relatie met de inmiddels gearresteerde Khashoggi, iets wat hij later nog veel vaker zou doen met andere relaties: ‘In 1987 I hadn’t met Khashoggi yet and didn’t know if I would find him an interesting guy personally.’⁹

Dat was natuurlijk een gemakkelijk te weerleggen leugen, want in zijn drie jaar eerder gepubliceerde boek The Art of the Deal had Trump al uitgebreid verteld over zijn eerdere bezoek aan Khashoggi’s apartement. De waarheid is echter niet relevant in Trumps universum. Hij vindt het ook niet belangrijk of zijn claims van vandaag enige overeenkomst vertonen met uitspraken van vroeger. Dergelijke details zaten Trump destijds al niet in de weg en dat is tijdens zijn presidentschap niet veranderd.

‘I had read a lot about him during the last several years, and I found his fall from grace absolutely fascinating,’ schreef Trump. Toen hij hoorde dat Khashoggi’s ‘famous yacht’ te koop was, liet hij alles vallen en pakte de telefoon. Famous was de Nabila zeker. Ooit was het 85 meter lange schip een van de grootste luxe jachten ter wereld geweest.

Bovendien was het een hoofdrolspeler geweest in de James Bond-film Never Say Never Again en de inspiratiebron voor het lied ‘Kashoggi’s Ship’ van de Britse band Queen. Het had een disco, slaapkamers met geheime deuren en one way mirrors voor voyeurs. ‘I’ve never been much of a boat person’, schreef Trump. Dat klopte helemaal en dat zou ook niet veranderen. Maar mooie dingen in de handen van anderen móest hij gewoon zelf hebben.

Donald Trump kocht het schip voor $29 miljoen, voegde gouden kranen toe en doopte de naam om in Trump Princess. Volgens hem was het ‘probably the most beautiful yacht ever built’. Natuurlijk. Maar ook: ‘it was more a trophy than a personal toy. I didn’t need a 118-room house in Florida, and I didn’t need this 282-feet boat, either. I just saw an opportunity to acquire something at a fantastic price, and I seized the moment.’

Trump heeft zegge en schrijven één keer een tocht met het schip gemaakt, maar zijn nieuwe trofee kwam goed van pas bij het fêteren van zijn rijkste casinogasten in Atlantic City, waar het schip voor anker lag. Ook dat had hij afgekeken van Khashoggi: ‘The yacht had been an important tool of Khashoggi’s trade – I knew that much.’ Naarmate Trumps ego groeide, groeide ook zijn uitgavenpatroon, net zoals bij zijn Arabische rolmodel, die op een bepaald moment $150,000 per dag uitgaf. Een paar jaar later verkocht Trump het jacht door. Noodgedwongen en met verlies.

Natuurlijk moest het allemaal een keertje fout gaan. Zelfs over zo’n fase kon Trump iets opsteken van Khashoggi, namelijk hoe je een ‘cool character’ kon blijven, terwijl je onder grote druk stond en je fortuin tussen je vingers wegglipte. Tijdens een dinner party observeerde hij Khashoggi zoals hij altijd succesvolle beroemdheden observeerde: ‘I overheard him talking to a beautiful female.’ De conversatie die Trump hoorde, ging als volgt.

‘You should become a Moslem,’ zei Khashoggi flirtend. ‘Then I could make you one of my wives.’

‘I don’t think I’d like that kind of arrangement,’ zei de dame lachend.

‘Ah, but you don’t understand,’ vervolgde Khashoggi. ‘Where there are many wives, there must be much love.’

De vrouw lachte opnieuw.

Trump concludeerde: ‘It occurs to me that Khashoggi is irrepressible. At the time this is happening his fortunes have diminished greatly, and he is awaiting trial on corruption charges in connection with his relationship to Ferdinand and Imelda Marcos. Through it all, though, he remains the same cool character, smiling, having dinner parties, and talking to beautiful women. Amazing.’¹⁰ Dat wilde Trump ook allemaal. En meer.